γράφει ο Γιώργος Χατζελένης
Στην πρόσφατη επίσκεψή μου στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη, διαπίστωσα μαζί με τους φίλους μου ότι η συγκεκριμένη βαλκανική χώρα πατάει πάνω σε μία ωρολογιακή βόμβα, η οποία σίγουρα κάποια στιγμή θα σκάσει. Καθώς διασχίζαμε την χώρα, είδαμε πως η Βοσνία μοιράζεται σε τρεις ζώνες, μία μουσουλμανική και στις δυο ορθόδοξες της Σερβικής Δημοκρατίας (οι οποίες δεν επικοινωνούν μεταξύ τους). Η οικονομική ανάπτυξη της μουσουλμανικής ζώνης επισκιάζει την εξαθλίωση των άλλων δύο ζωνών. Όσο φτωχή και υπανάπτυκτη είναι η Μπάνια Λούκα και τα περίχωρά της, τόσο ανεπτυγμένο είναι το Σαράγεβο και το Μόσταρ. Η τρομερή ανισότητα στο βιοτικό επίπεδο μεταξύ των Βοσνίων και των Σερβοβοσνίων, περιμένει μία αφορμή για να τους οδηγήσει σε νέες περιπέτειες.
Την περασμένη Κυριακή δόθηκε μία καθοριστική αφορμή για να ανάψουν τα αίματα. Αναφέρομαι στη διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος που διοργάνωσαν οι Σερβοβόσνιοι. Αν και το θέμα του φαίνεται αθώο, στην πραγματικότητα ξύνει με άγριες διαθέσεις τις πληγές του εμφυλίου πολέμου, διότι το δημοψήφισμα κάλεσε 1,2 εκατομμύρια ψηφοφόρους να επικυρώσουν την 9η Ιανουαρίου ως εθνική τους εορτή. Το αποτέλεσμα έβγαλε ένα ποσοστό 99,8% υπέρ της τήρησης της συγκεκριμένης αργίας με συμμετοχή 55,7% του εκλογικού σώματος.
Εδώ θα ήθελα να σημειώσω πως η συγκεκριμένη ημερομηνία (9 Ιανουαρίου 1992) υπήρξε μία από τις αιτίες του πολέμου της Βοσνίας και ως μία ημέρα όπου μουσουλμάνοι και Κροάτες διώχθηκαν από τις περιοχές της Σερβικής Δημοκρατίας.
Οι φόβοι των Ευρωπαίων και των Αμερικανών για το αποτέλεσμα του συγκεκριμένου δημοψηφίσματος βγήκαν αληθινοί, διότι πιστεύουν ότι ήταν μία γενική δοκιμή για το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας που έχουν εξαγγείλει οι Σερβοβόσνιοι. Μεγάλο φόβο έχει πιάσει και τους Βοσνίους, οι οποίοι φοβούνται στην ιδέα μίας διάλυσης της χώρας τους, μιας και η Σερβική Δημοκρατία καλύπτει τη μισή έκταση της Βοσνίας. Ο πανικός των Βοσνίων έγινε φανερός μέσα από τις δηλώσεις του πρώην στρατιωτικού διοικητή της Βοσνίας, ο οποίος δήλωσε πως «σε περίπτωση πολέμου η Σερβική Δημοκρατία θα διαλυθεί μέσα σε δύο βδομάδες». Από την άλλη πλευρά το Βελιγράδι τήρησε μία ουδέτερη θέση απέναντι στο δημοψήφισμα δηλώνοντας πως δεν το υποστηρίζει αλλά απάντησε στις απειλές λέγοντας ότι «δεν θα επιτρέψει την καταστροφή της Σερβικής Δημοκρατίας».
Μετά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και με το άκουσμα των αποτελεσμάτων, η Βοσνία απάντησε με εισαγγελική έρευνα καλώντας αμέσως γι’ ανάκριση τον πρόεδρο της Σερβικής Δημοκρατία, Μίλοραντ Ντόντικ, ξεκινώντας μ’ αυτόν τον τρόπο ένα νέο θρίλερ στην καρδιά των Βαλκανίων, μετατρέποντας σε υπαρκτούς εφιάλτες όλους τους προβληματισμούς που αναλύαμε με τους φίλους μου κάτω από την τοξωτή γέφυρα του Μόσταρ.
