Λίγες μέρες έμειναν για να φύγει ένα ακόμη έτος πολιτικής, κοινωνικής κι οικονομικής κρίσης. Σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια δεν θεωρείται φτωχότερο από εξελίξεις κι εντάσεις, αλλά σίγουρα υπήρξε ύποπτα ήρεμο, κάτι το οποίο δημιουργεί αρκετούς προβληματισμούς για το τι μας περιμένει στο νέο έτος. Τι θυμόμαστε από τα αναμέτρητα γεγονότα που διαδραματίστηκαν το 2017; Ποιες εικόνες, ευχάριστες ή δυσάρεστες, έχουν χαραχθεί στη μνήμη μας;
7 άνθρωποι της «Α», Στέλιος Κραουνάκης, Βαγγέλης Χαρίτος, Γιώργος Χατζελένης, Κώστας Μερούσης, Γιώργος Κάκαρης, Σταμάτης Μενής και Δέσποινα Τσαρδάκα μας υπενθυμίζουν με δυο λόγια κάτι που συνέβη μέσα στην τρέχουσα χρονιά και το θεωρούν σημαντικό. Κάτι που αξίζει να θυμηθούμε ξανά λίγο πριν το 2017 μας αφήσει οριστικά και μπει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Στέλιος Κραουνάκης: Η άχρηστη πληροφορία δεν είναι είδηση
Βαγγέλης Χαρίτος: Η σχεδιαζόμενη αποκατάσταση του «Περιπάτου Πικιώνη»
Ο δήμος Αθηναίων σε συνεργασία με την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία “Δημήτρης Πικιώνης” ανέλαβαν την αποκατάσταση του περιπάτου που σχεδίασε ο μεγάλος αρχιτέκτονας, μεταξύ Ακροπόλεως και Φιλοπάππου.
Το έργο είναι μοναδικό διότι δεν έγινε με σχεδιασμό στο γραφείο του αρχιτέκτονα, αλλά απευθείας στον χώρο. Ο περίπατος, έργο του Χιώτη στην καταγωγή Δ. Πικιώνη και των μαθητών του, ολοκληρώθηκε σε τέσσερα περίπου χρόνια, από το Μάιο του 1954 ως τον Φεβρουάριο του 1958. Χρησιμοποιήθηκαν μαρμάρινα στοιχεία από τα Αθηναϊκά νεοκλασικά που εκείνη την εποχή λόγω της αντιπαροχής κατεδαφίζονταν μαζικά, καθώς και ήσσονος σημασίας αρχαιολογικά ευρήματα. Όλα αυτά, αποτέλεσαν το υλικό κατασκευής, τόσο του καταστρώματος του πεζόδρομου και των στοιχείων ανάπαυσης των περιπατητών, όσο και το υλικό για την προσθήκη στο ναΐσκο του Αγίου Δημητρίου Λουμπαρδιάρη. Δίπλα στο ναό προστέθηκε ένα ξύλινο περίπτερο που σήμερα είναι εγκαταλελειμμένο, ενώ έγιναν φυτεύσεις με είδη που υπήρχαν από την αρχαιότητα. Το έργο του Πικιώνη αυτό, αν και ακολούθησε τη διαχρονική λογική της ανακύκλωσης των υλικών μέσω της επανάχρησης, δεν είχε σκοπό να αντιγράψει κάτι παλαιότερο, γι’ αυτό και χρησιμοποιήθηκε τσιμέντο, ως στοιχείο της σύγχρονης εποχής, αλλά και ως διαχωριστικού μεταξύ της σύγχρονης πόλης και των αρχαίων μνημείων.
Η μοναδικότητα του έργου αποκαλύπτεται στον τρόπο με τον οποίο ο Πικιώνης ενέταξε το έργο του στο τοπίο, ακολουθώντας μονοπάτια χαραγμένα από την αρχαιότητα και σεβόμενος το φυσικό βράχο, όπου ήταν εμφανής. Γι’ αυτό το συγκεκριμένο έργο έχει κηρυχθεί αρχιτεκτονικό μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Με τις εργασίες θα αποκατασταθούν οι φθορές και θα αναδειχθεί συνολικά.
Γιώργος Χατζελένης: Η εδραίωσης της ακροδεξιάς
Η πρώτη επίσημη ακροδεξιά κυβέρνηση σε ευρωπαϊκή χώρα, την Αυστρία, επισφράγησε την εδραίωση της ακροδεξιάς πολιτικής στην Γηραιά Ήπειρο. Κι αν κάποιοι νομίζουν πως το πρόβλημα αυτού του φαινομένου περιορίζεται μόνο στις χώρες που το υιοθετούν, κάνουν μεγάλο λάθος. Για να το αποδείξω αυτό θα φέρω για παράδειγμα μία από τις πρώτες αποφάσεις της ακροδεξιάς κυβέρνησης της Αυστρίας, η οποία υποσχέθηκε αυστριακή υπηκοότητα στους γερμανόφωνους κατοίκους του Νότιου Τιρόλο. Φυσικά ο όρος Νότιο Τιρόλο δεν υφίσταται καθώς οι Αυστριακοί αναφέρονται στην αυτόνομη περιφέρεια της βορειοανατολικής Ιταλίας Τρεντίνο-Άνω Αδίγη, η οποία προσαρτήθηκε στους Ιταλούς μετά τη διάλυση της Αυστροουγγρική Αυτοκρατορίας με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Όπως διαπιστώνουμε δεν είναι μόνο ο Τούρκος πρόεδρος που έχει βλέψεις προς το Αιγαίο και τη Θράκη, αλλά κι Ευρωπαίοι εταίροι μεταξύ τους.
Κι ενώ η ακροδεξιά πολιτική εδραιώνεται στην Ευρώπη, οι πυλώνες της Ε.Ε. κλονίζονται επικίνδυνα καθώς το 2018 θα βρει μία Γαλλία που έχει κάνει μία απότομη στροφή στον νεοφιλελευθερισμό και μία Γερμανία ακυβέρνητη εξαιτίας της πολιτικής που ακολούθησε μέχρι σήμερα, ενώ την ίδια στιγμή η Αγγλία περνάει επιτυχώς το πρώτο στάδιο του διαζυγίου της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχοντας λοιπόν υπόψη τους κραδασμούς της Ευρώπης, τις απειλές της Τουρκίας και το κάλεσμα για νέα ιντιφάντα στην Παλαιστίνη, ήρθε ο καιρός να αναλογιστούμε ποια στροφή πήραμε λάθος, προτού πέσουμε σ’ ένα γκρεμό που αρχίζει πλέον να γίνεται ορατός.
Κώστας Μερούσης: Τεράστια η αύξηση των ασυνόδευτων παιδιών στην Ελλάδα
Στα παιδιά της οικονομικής κρίσης έρχονται να προστεθούν και τα παιδιά του πολέμου. Χιλιάδες παιδιά φτάνουν στη χώρα μας, παιδιά, που μετακινούνται από τρίτες χώρες, που έχουν χάσει τις οικογένειές τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ή έχουν φύγει μόνα τους από τις χώρες τους αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον. Η πολιτισμική διαδρομή του λαού μας είναι συνυφασμένη με τους όρους της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, του ανθρωπισμού, της παιδείας και του σεβασμού της διαφορετικότητας. Αυτές οι αξίες οφείλουμε να αναδεικνύονται καθημερινά στην πράξη από μικρούς και μεγάλους. Πρωτίστως βέβαια είναι απαραίτητο να εξασφαλιστούν αξιοπρεπείς συνθήκες υποδοχής, να καταργηθεί το απάνθρωπο μέτρο κράτησής τους, να υιοθετηθούν επιστημονικές μέθοδοι αξιολόγησης της ηλικίας σε περιπτώσεις αμφιβολιών και να ενταχθούν σε ανθρωπιστικό καθεστώς με επίκεντρο την εκπαίδευση και γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον αυτών των παιδιών. Ως άτομα, αλλά και ως κοινωνία έχουμε χρέος να σταθούμε αρωγοί στη φιλοξενία και στήριξη των ανήλικων προσφύγων. Στον πόνο και τη φρίκη του πολέμου επιβάλλεται να απαντάμε με ανθρωπιά και ελπίδα.
Γιώργος Κάκαρης: Οι περιοχές Natura στο επίκεντρο
Το 2017 είχαμε μια σειρά από καλές ειδήσεις αναφορικά με τις περιοχές Natura. Κατατέθηκε σχέδιο Νόμου που προβλέπει αύξηση των Φορέων Διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών από 28 σε 35 με παράλληλη μεγέθυνση της περιοχής ευθύνης τους, θεσπίστηκε σημαντική αύξηση των θαλάσσιων περιοχών Natura από το 6% στο 22% των χωρικών υδάτων και εξαγγέλθηκε η διενέργεια διαγωνισμού για την εκπόνηση Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και σχεδίων διαχείρισής τους.
Οι εξελίξεις αυτές έφεραν για πρώτη φορά στο επίκεντρο τις περιοχές Natura, οι οποίες στην πλειοψηφία τους δεν εντασσόταν στην αρμοδιότητα κάποιου φορέα διαχείρισης, όπως ακριβώς συμβαίνει στη Χίο που από τη σύσταση του δικτύου Natura το μακρινό 1992 δεν υπήρχε ένα “άγρυπνο μάτι” για τα ευαίσθητα οικολογικά συστήματα του νησιού μας. Βέβαια, όπως έχει πολλές φορές αποδειχθεί στο παρελθόν, η απόσταση από τη θεωρία μέχρι την πράξη μπορεί να αποδειχθεί μεγάλη, οπότε πριν αρχίσουμε τους πανηγυρισμούς απομένει να δούμε την εφαρμογή όσων εξαγγέλθηκαν και κυρίως τα αποτελέσματα των μελετών που θα ερευνήσουν σε βάθος τον περιβαλλοντικό πλούτο της Κεντρικής και Βόρειας Χίου και τα Προεδρικά Διατάγματα που θα καθορίσουν τις ζώνες προστασίας και τους περιορισμούς στις χρήσεις.
Σταμάτης Μενής: Χαμένα Χαμόγελα
Λίγο καιρό πριν έκανα ένα ταξίδι αρκετά μακριά προς την πλευρά της ανατολής. Επειδή ταξίδεψα με το αεροπλάνο η ξαφνική απώλεια χώρου και χρόνου μου έδωσαν την ευκαιρία να χάσω ένα μεγάλο μέρος του πολιτισμικού μου εγώ και να ενισχύσω το ενστικτό μου.
Το βασικό γεγονός που σημάδεψε αυτή την αλλαγή ήταν ότι ανακάλυψα πως υπάρχει το χαμόγελο των παιδιών, και πως η εντύπωση που είχα μέχρι τότε για το γεγονός ήταν είτε ελλιπής, είτε εσφαλμένη. Αυτό δεν συνέβαινε μόνο διότι γύρω μου δεν υπήρχαν χαρούμενα παιδιά, άλλα στο ποια ήταν η άποψή μου για το τί είναι χαρούμενο παιδί και παιδικό χαμόγελο. Ομολογώ πως μπροστά σ΄ εκείνα τα χαμόγελα με τη σκληρή ομορφιά ένιωθα απελπιστικά ανάξιος της.
Γυρνώντας πίσω γύρεψα τα ίδια χαμόγελα, αλλά δεν τα βρήκα πουθενά. Δεν ήξερα όμως τι θα επακολουθούσε… Αμέσως μετά το γυρισμό μου άρχισα να υποδέχομαι, μαζί με άλλους αλληλέγγυους τα παιδιά των προσφύγων. Ακόμα δεν μπορώ να εξηγήσω στον εαυτό μου πως κατάφεραν να πάρουν μαζί τους εκείνο το χαμόγελο, να το ταξιδέψουν σε κρύο, δίψα, πείνα και βαρβαρότητα. Να καταργήσουν μ’ αυτό εξουσίες και σύνορα και να κρατήσουν το ταξίδι.
Ο τόπος μου δεν έχασε μόνο τα παιδικά του χαμόγελα, χάνει το γελαστό του αίμα… και κείνο ακόμα μας ψάχνει…
Στις κόρες του Mohamant, Toka και Rean
Δέσποινα Τσαρδάκα: Αποχαιρετισμός σε ένα ποτάμι
Το έγκλημα είχε αρχίσει από καιρό…
Μιας πόλης τα σκουπίδια ολάκερης για χρόνια έστεκαν σιμά σου,
μολύνοντας τη γη και τα νερά σου.
Μα εσύ έρρεες περήφανα, κυλώντας μέσα απ’ τα γεφύρια
που στεριώθηκαν, πέτρα στην πέτρα, για να σηματοδοτούν το πέρασμά σου.
Κι ύστερα φτιάξαμε ένα δρόμο φαρδύ στο πλάι σου, εξαφανίζοντας τη μια σου όχθη
που παραδόθηκε στα νύχια της μπουλντόζας και των επίδοξων οικοπεδούχων.
Μα εσύ στρέφοντας το βλέμμα στην άλλη σου όχθη, την καταπράσινη ακόμη,
συνέχισες ελεύθερος το ταξίδι σου στην αγκαλιά της θάλασσας.
Όμως η περηφάνια σου, η ορμή σου, δεν ήταν ανεκτή σε ανθρώπους
που με αλαζονεία περισσή όλα επιθυμούν να τα υποτάξουν.
Κι έτσι χτίσαμε ένα τείχος πελώριο, τσιμεντένιο θεριό, να φράξουμε το δρόμο σου,
ξεκοιλιάζοντας τους λόφους που σε συντρόφευαν για αιώνες.
Φαίνεται πως το χτίσιμο της φυλακής σου δεν ήταν αρκετό,
αφού η παρουσία σου αποτελούσε παραφωνία στον εκσυγχρονισμό της πόλης μας.
Κι έτσι αποφασίσαμε πως ήταν βολικό, ανέξοδο, το θάψιμό σου,
δίχως τύψεις, δίχως συναισθηματισμούς, με απόλυτο ρεαλισμό…
Τώρα τυλιγμένος στο τσιμεντένιο σάβανό σου,
ανασκαλίζεις τις θύμισες καιρών αλλοτινών.
Της Κόρης της Παρθένου το ιερό στις όχθες σου, τα γλέντια των Απόκρεων,
το κελάηδισμα των πουλιών και το κρώξιμο το βατράχων.
Ακόμα και τα κυπαρίσσια σου πήραν,
για να μην θυμίζει σε κανέναν ο τόπος νεκροταφείο.
Το έγκλημα είχε αρχίσει από καιρό…
Μα για καιρό κι εμείς σιωπηλοί, υπογράψαμε την καταδίκη σου.