Αλλάζοντας τον Καλλικράτη

Η λογική «κάθε νησί ένας δήμος» ήταν άδικη για τα μεγάλα νησιά, καθιστώντας τους κατοίκους τους πολίτες Β’ κατηγορίας, αφού αντιμετωπίστηκαν διαφορετικά σε σχέση με τους κατοίκους των νομών της ηπειρωτικής Ελλάδος, αποξενώθηκαν ουσιαστικά από την πρωτοβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση και εξισώθηκαν με τις μικρότερες και απλούστερες κοινωνίες των μικρών νησιών. Από τη πρώτη μέρα εφαρμογής του νόμου, στα μεγάλα νησιά υπήρξαν αρκετές δυσλειτουργίες: Φανερώθηκαν δυσκολίες στην κατάρτιση των συνδυασμών για όλους τους οικισμούς, αφού η έννοια του δήμου γινόταν κάτι απόμακρο και ξένο για τις τοπικές κοινωνίες, ιδίως τις απομακρυσμένες από το κέντρο, οι παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους κατοίκους υποβαθμίστηκαν (αποκομιδή απορριμμάτων, αντικατάσταση λαμπτήρων φωτισμού), αφού οι υπηρεσίες έγιναν συγκεντρωτικές. Στο πρόβλημα συνέβαλαν επίσης η οικονομική κρίση, η έλλειψη προσωπικού, αλλά και ενδογενείς αδυναμίες στους νέους δήμους, λόγω οργανωτικών προβλημάτων και παραλήψεων, των προς συνένωση περιφερειακών ιδίως δήμων, ενώ το κόστος των υπηρεσιών για τους δήμους αυξήθηκε. Στη Χίο όπως είναι γνωστό, από τους οκτώ «Καποδιστριακούς» δήμους περάσαμε στον ενιαίο νησιωτικό δήμο Χίου. Οι έως σήμερα δυο δημοτικές αρχές εφάρμοσαν δυο διαφορετικά συστήματα διοίκησης: Η προηγούμενη το μοντέλο των χωρικών αντιδημαρχιών που αντιστοιχούσαν στους πρώην «Καποδιστριακούς» δήμους, ενώ η σημερινή εφάρμοσε εκείνο των θεματικών αντιδημαρχιών. Δυστυχώς και τα δυο μοντέλα διοίκησης απέτυχαν λόγω του μεγέθους του δήμου. Στο πρώτο παρουσιάζονταν δυσχέρειες στην οργάνωση των λειτουργιών του δήμου, ενώ στο δεύτερο χάθηκε η επικοινωνία του κέντρου με τη περιφέρεια.

Σύμφωνα με τα παραπάνω το υπουργείο εσωτερικών οφείλει να προβεί σε αλλαγές που θα αντιμετωπίσουν τις παθογένειες του Καλλικράτη με τον τρόπο που εφαρμόστηκε στα μεγάλα νησιά, με τον επανασχεδιασμό της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης. Ο τρόπος αυτός δεν είναι άλλος με το «σπάσιμο» των δήμων-τεράτων (όπως αποκαλείται από τα τοπικά ΜΜΕ ο γειτονικός της Λέσβου) στα μεγάλα νησιά. Έτσι η Λέσβος και η Ρόδος θα μπορούσαν να χωριστούν σε τέσσερις ή πέντε δήμους, η Χίος η Κεφαλλονιά και η Κέρκυρα σε τρεις, η Σάμος, η Ζάκυνθος ίσως και η Λήμνος σε δυο. Το κόστος της αλλαγής γρήγορα θα μηδενιστεί αφενός από τη μικρή έκταση παρέμβασης και αφετέρου από τις μικρότερες αντιμισθίες και τον περιορισμό του κόστους παροχής των υπηρεσιών. Για τη Χίο οι τρεις δήμοι θα μπορούσαν να είναι οι εξής: Βροντάδου-Βορειοχώρων με έδρα το Βροντάδο (Αμανής, Καρδαμύλων και Ομηρούπολης) Χίου (Χίου, Αγίου Μηνά και Καμποχώρων) με έδρα τη πόλη της Χίου και Μαστιχοχώρων (Ιωνίας και Μαστιχοχωρίων) με έδρα το Πυργί. Έτσι θα αποκτήσουν κοινή διοίκηση οικισμοί με κοινά προβλήματα αλλά και προοπτικές, θα αποτελέσουν ενιαίο χώρο ιστορικές και γεωγραφικές ενότητες και θα αποκτήσουν τη σημασία τους οικισμοί όπως ο Βροντάδος που από κομπάρσος της Χώρας θα αποκτήσει την αυτονομία του. Με τον τρόπο αυτό θα αντιστραφούν οι παθογένειες και θα δημιουργηθούν βιώσιμοι δήμοι. Εννοείται πως θα πρέπει να ενθαρρυνθούν οι διαδημοτικές συνεργασίες, όπως στη διαχείριση ΧΥΤΑ και ανακύκλωσης, στα θέματα ύδρευσης και αποχέτευσης και στις λιμενικές εγκαταστάσεις, καθώς και η μεταφορά τεχνογνωσίας στους δυο μικρότερους νησιωτικούς δήμους των Ψαρών και των Οινουσσών, ένα πάγιο αίτημα των γειτονικών μας νησιών.

Η κοινωνία της Χίου καταλαβαίνει πως η τοπική αυτοδιοίκηση όπως είναι σήμερα δε λειτουργεί. Οι αιρετοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης και οι βουλευτές του νησιού, οφείλουν να αφουγκραστούν τη κοινωνία και να γίνουν οι μπροστάρηδες για την αλλαγή ενός αποτυχημένου μοντέλου διοίκησης, πιέζοντας το υπουργείο να εντάξει και τη Χίο στις όποιες αλλαγές στους νησιωτικούς δήμους.  Αν τυχόν η Χίος εξαιρεθεί τότε ο μαρασμός του νησιού θα είναι αναπόφευκτος.