Το μεσημέρι της Τετάρτης 28 Σεπτεμβρίου στη Λαγκάδα κάτοικοι και πρόσφυγες μαγείρεψαν μαζί και έφαγαν φαγητά από 5 διαφορετικές χώρες. Στους συμμετέχοντες διαβάστηκε και μοιράστηκε το παρακάτω κείμενο του Κώστα Ζαφείρη που γράφτηκε γι’ αυτή την περίσταση.
Τα κύματα ξεβράζουν έναν ναυαγισμένο ναυτικό στις ακτές ενός νησιού. Είναι μόνος, ανέστιος, γυμνός και πεινασμένος. Οι ντόπιοι, κάποιες κοπέλες αρχικά, τον περιθάλπουν. Του δίνουν τις πρώτες βοήθειες, του δίνουν ρούχα και τον καλούν να του κάνουν το τραπέζι. Εκείνος, σε ανταπόδοση, τους εξιστορεί τα βάσανα και τις περιπέτειες του. Η ιστορία είναι πολύ πολύ παλιά. Ο ναυτικός λέγεται Οδυσσέας και το νησί είναι το νησί των Φαιάκων. Και την έχει διηγηθεί πριν από χιλιάδες χρόνια εκείνος ο παλαιός συντοπίτης μας, ο Όμηρος.
Η στιγμή της προσφοράς φαγητού, στην κουλτούρα της φιλοξενίας, είναι στιγμή ιερή. Είναι η στιγμή που ο ξένος γίνεται μέρος του οίκου που τον φιλοξενεί, παύει στιγμιαία να είναι ξένος. «Κάτσε να φας, κάτσε να πιείς, κάτσε τον πόνο σου να πεις» λένε τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα. Κι αυτή η απόλυτη αυταξία της φιλοξενίας διαπερνά τις παραδόσεις και της Μεσογείου και της Ανατολής. «Η τράπεζα γέμει τρυφήσατε πάντες» ψάλλουμε στην λειτουργία της Ανάστασης. Αλλά και για το Ισλάμ, κι ας μην σοκάρονται κάποιοι, η φιλανθρωπία και η βοήθεια στον ταξιδιώτη είναι ένας από τους πέντε βασικούς του πυλώνες.
Αυτή την παράδοση της φιλοξενίας και της αλληλεγγύης, εδώ και ένα περίπου χρόνο την υπερασπίζεται στο νησί μας η Κοινωνική Κουζίνα Χίου. Με την αθόρυβη αλλά ουσιαστική συνδρομή εκατοντάδων συμπολιτών μας προσφέρει ένα πιάτο ζεστό φαγητό στους κατατρεγμένους που φτάνουν στο νησί μας. Κι η προσφορά γίνεται ακόμα πιο σημαντική επειδή το φαγητό δεν περισσεύει, ο τόπος μας έχει τα δικά του προβλήματα.
Όμως το φαγητό είναι και πολιτισμός. Κι επειδή είναι πολιτισμός είναι σχέση. Σχέση δυναμική, σχέση αλληλεπίδρασης. Οι διατροφικές μας συνήθειες, οι γεύσεις μας αλλάζουν, εξελίσσονται. Ακόμα και ένα από τα πιο παραδοσιακά πιάτα της Ελληνικής κουζίνας, τα γεμιστά, έχει πρόσφατη σχετικά ιστορία στον τόπο μας αφού ένα από τα βασικά συστατικά του, η ντομάτα ήρθε πέρα από τον Ατλαντικό πριν από λίγους αιώνες. Οι ναυτικοί μας συχνά έχουν φέρει από τα ταξίδια τους γεύσεις καινούργιες, άγνωστες για τους στεριανούς. Η ηπειρωτική Ελλάδα δοκίμασε γεύσεις πρωτόγνωρες, μετά το 1922, γεύσεις που έφεραν μαζί τους οι κατατρεγμένοι Μικρασιάτες εκείνης της εποχής.
Από την άλλη πλευρά υπάρχουν δυστυχώς, η μισαλλοδοξία, η ξενοφοβία κι ο ρατσισμός. Στη βάση όλων αυτών βρίσκεται ο φόβος. Και τον φόβο τον γεννά η άγνοια. Φοβάμαι ό,τι δεν γνωρίζω, ό,τι αγνοώ, ό,τι δεν μπαίνω καν στον κόπο να καταλάβω. Γι’ αυτό κι οι πρωτοβουλίες ανθρώπινης επικοινωνίας με τους πρόσφυγες που περνάνε από τον τόπο μας σπάνε αυτό τον φαύλο κύκλο του φόβου και της άγνοιας.
Είναι λαμπρή λοιπόν η συνεργασία η σημερινή των κατοίκων της Λαγκάδας, της Κοινότητας Λαγκάδας και της Κοινωνικής Κουζίνας Χίου. Γεύσεις από τη Συρία, το Κουρδιστάν, το Αφγανιστάν και την Ερυθραία ανταμώνουν με τα χερίσια λαγκαδούσικα μακαρόνια με την κόκκινη σάλτσα. Κι αυτό το αντάμωμα, μακριά από τη μισαλλοδοξία και τις παρωπίδες, είναι πολιτισμός, επικοινωνία. Είναι πραγματικός πλούτος. Για όλους μας.
Καλή μας όρεξη!
