Πώς θα μας φαινόταν αν μέσα στη δική μας ζωή βλέπαμε τη Γη να είναι φτωχότερη κατά 2/3, σε σχέση με πριν από 40 χρόνια; Δυστυχώς, σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση του WWF, Ζωντανός Πλανήτης, η άγρια ζωή είναι πιθανό να έχει μειωθεί κατά 67% μέχρι το 2020, εξαιτίας κυρίως της πορείας που έχει διαλέξει η ανθρωπότητα.
Στη φετινή έκθεση του WWF, που αποτελεί ουσιαστικά ένα καρδιογράφημα της Γης και ανανεώνεται κάθε διετία, φαίνεται πως το κοινό μας σπίτι βρίσκεται στα πρόθυρα εμφράγματος. Ήδη, μεταξύ 1970 και 2012, ο παγκόσμιος πληθυσμός των ψαριών, πουλιών, θηλαστικών, αμφιβίων και ερπετών έχει ήδη μειωθεί κατά 58%. Το ερώτημα όμως είναι αν προλαβαίνουμε να βελτιώσουμε την υγεία του προτού χρειαστεί μηχανική υποστήριξη. Σίγουρα, το 2020 είναι μια σημαδιακή χρονιά για μια βιώσιμη στροφή της ανθρωπότητας: τότε αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή οι δεσμεύσεις που προέκυψαν από τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, ενώ θα ξεκινήσει και η εφαρμογή των πρώτων δράσεων στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030» του ΟΗΕ για βιώσιμη ανάπτυξη, η οποία ουσιαστικά θα θέσει το περιβάλλον στην ίδια προτεραιότητα με την οικονομία και την κοινωνία.
Εάν οι συμφωνίες αυτές εφαρμοστούν, και ταυτόχρονα επιτευχθούν οι παγκόσμιοι στόχοι διατήρησης της βιοποικιλότητας μέχρι το 2020, τότε η κατάρρευση μπορεί να αποτραπεί. Πιο συγκεκριμένα, οφείλουμε σαν ανθρωπότητα να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στην αλλαγή του τρόπου που παράγουμε την τροφή μας και εξασφαλίζουμε την ενέργεια μας.
«Η άγρια ζωή εξαφανίζεται με πρωτοφανή ρυθμό, στο χρονικό περιθώριο της δικής μας γενιάς», δήλωσε ο Μάρκο Λαμπερτίνι (Marco Lambertini), Γενικός Διευθυντής του διεθνούς WWF . «Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τα υπέροχα είδη που όλοι αγαπάμε. Η βιοποικιλότητα αποτελεί το θεμέλιο της υγείας των δασών, των ποταμών κα των θαλασσών μας. Εάν εξαφανιστούν τα είδη, τα οικοσυστήματα αυτά θα καταρρεύσουν μαζί με τον καθαρό αέρα, το νερό, τα τρόφιμα και τα υπόλοιπα αγαθά και υπηρεσίες που μας παρέχουν», τονίζει. Και προσθέτει: «Έχουμε τα εργαλεία για να διορθώσουμε αυτό το πρόβλημα και θα πρέπει να αρχίσουμε να τα χρησιμοποιούμε τώρα, αν θέλουμε σοβαρά να διατηρήσουμε έναν ζωντανό πλανήτη για τη δική μας επιβίωση και ευημερία».
Ποιες είναι όμως οι σημαντικότερες απειλές για τη ζωή στον πλανήτη σύμφωνα με την έκθεση; Με πολύ απλά λόγια, οι κοινωνίες μας παίρνουν από τον πλανήτη πολλά περισσότερα από όσα μπορεί να προσφέρει. Είναι χαρακτηριστικό πως σύμφωνα με το Global Footprint Network, η ανθρωπότητα απορροφά σήμερα πόρους που αντιστοιχούν σε 1,6 πλανήτες και όχι στη μία και μοναδική γη που όλοι μοιραζόμαστε.
Τι είναι η «Ανθρωπόκαινος» περίοδος;
Τα ευρήματα της έκθεσης αποδεικνύουν ότι ο πλανήτης εισέρχεται σε εντελώς αχαρτογράφητα νερά για πρώτη φορά στην ιστορία του, όπου η ανθρωπότητα διαμορφώνει τις αλλαγές στη Γη, με πιθανή μία έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών. Οι ερευνητές ήδη αποκαλούν τη συγκεκριμένη περίοδο Ανθρωπόκαινο. Αντιλαμβανόμενοι τον τρόπο που κινούμαστε σε αυτή τη νέα εποχή, μας δίνεται η δυνατότητα να προσδιορίσουμε τις λύσεις για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων από τα οποία εξαρτόμαστε.
Μπορούμε τελικά να αποφύγουμε το έμφραγμα;
Σύμφωνα με την έκθεση, ο τρόπος της παραγωγής τροφίμων προκειμένου να καλυφθούν οι σύνθετες απαιτήσεις του αυξανόμενου ανθρώπινου πληθυσμού, οδηγεί την κούρσα στην καταστροφή των οικοτόπων, καθώς επίσης και στην υπερεκμετάλλευση της άγριας ζωής. Προς το παρόν, η γεωργία καταλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο των χερσαίων εκτάσεων παγκοσμίως και ευθύνεται για περίπου το 70% της χρήσης νερού.
«Όπως και αν γίνει η πρόσθεση, τα μαθηματικά δεν φαίνονται καλά. Όσο περισσότερο συνεχίζουμε να υπερβαίνουμε τα όρια της Γης, τόση μεγαλύτερη ζημιά κάνουμε στο δικό μας μέλλον», δήλωσε ο Μάρκο Λαμπερτίνι. «Βρισκόμαστε σε μια αποφασιστική στιγμή, όπου μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις λύσεις για να στραφούν τα συστήματα των τροφίμων, της ενέργειας και των οικονομιών μας σε μια πιο βιώσιμη κατεύθυνση», ανέφερε. «Ένα ισχυρό φυσικό περιβάλλον είναι το κλειδί για τη νίκη κατά της φτώχειας, τη βελτίωση της υγείας και την ανάπτυξη ενός δίκαιου μέλλοντος ευημερίας. Έχουμε αποδείξει ότι ξέρουμε τι χρειάζεται για να χτιστεί ένας ανθεκτικός πλανήτης για τις μελλοντικές γενιές. Εμείς απλά πρέπει να ενεργοποιηθούμε επάνω σε αυτή τη γνώση», καταλήγει ο Λαμπερτίνι .