του Ιάκωβου Μπριλή
Προ ετών, διαβαίνοντας για πολλοστή φορά την είσοδο της Βιβλιοθήκης ΚΟΡΑΗ για να συνεχίσω την προσπάθειά μου να συγκεντρώσω πληροφορίες για κάποιο θέμα που αφορούσε τη Χίο μας, βρέθηκε στα χέρια μου η όντως εξαιρετική σειρά των δεκατριών ετήσιων τόμων που σχηματίσθηκαν από τα τριάκοντα εννέα συνολικά τεύχη του πραγματικά αξιόλογου, ποιοτικού και πλουσιότατου από κάθε άποψη περιοδικού με τίτλο «ΧΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ» που κυκλοφορούσε στη Χίο από το 1963 ως το 1975.
Οι εκδότες του περιοδικού αυτού που εκδίδονταν ανά τετράμηνο (Ιανουάριο, Μάιο, Οκτώβριο) ήταν οι: αείμνηστος Δημ. Α. Μαγγανάς, κ. Κ.Δ. Φαφαλιός και κ. Κ.Ν. Χαβιάρας.
Ο σκοπός της έκδοσης σύμφωνα με το εισαγωγικό σημείωμα των εκδοτών στο πρώτο τεύχος, ήταν η αγάπη για τη Χίο, τον πολιτισμό, την πνευματική ιστορία και την παράδοσή της αλλά και η επιθυμία τους να αναζωογονηθεί η πνευματική ζωή και να αναδειχθεί η ιδιαίτερη φυσιογνωμία του τόπου μας. Έβλεπαν δε το ζήτημα ως υποχρέωση και καθήκον συνέχειας «γιατί δεν πρέπει να μείνει άφωνος η σημερινή Χίος, ούτε αμάρτυρος η παρουσία της μέσα στο Ελληνικό χώρο. Οι εκδότες ήθελαν «να μελετηθεί και προβληθεί κάθε πρόβλημα που σχετίζεται με την πρόοδο της Χίου και με την βελτίωση των συνθηκών ζωής των κατοίκων της.»
Ζητούσαν καλούς συνεργάτες που θα παρουσιάσουν θέματα της πνευματικής ζωής και μελέτες που να καλύπτουν ποικίλους τομείς του επιστητού καθώς και ζητήματα που αφορούν άμεσα ή έμμεσα την ζωή της Χίου. Προέβησαν σ΄ ένα κάλεσμα σε «όλους όσους αντικρίζουν με αγάπη και ανησυχία τα θέματα της Χίου, σε μια κοινή και ελπιδοφόρα προσπάθεια».
Πράγματι, ερευνώντας σε βάθος τα κείμενα διαπίστωσα εκ του αποτελέσματος ότι οι εκδότες, οι επιστήμονες- συνεργάτες και γενικά όλοι οι αρθρογράφοι, έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους και μόχθησαν πολύ για κάθε γραμμή της ΧΙΑΚΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ. Τούτο το συμπέρασμα εδράζεται στην ποικίλη θεματολογία για την οποία (μετά την εκπόνηση εκ μέρους μου αναλυτικού ευρετηρίου) έχω να σημειώσω ότι αυτή περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
Αξιόλογα Χιακά δημοσιεύματα και αξιόλογες χιακές εκδόσεις, θέματα γενικού ενδιαφέροντος, γλωσσικά, ενθυμήσεις του 1940, επικαιρότητες της εποχής, Ιστορία, Ιστορία – Αρχαιολογία, Ιστορία – Ναυτιλία, Ιστορία – Φιλοτελισμός, Καλλιτεχνικά, κρίσεις απόψεις, θέματα Λαϊκής παράδοσης και τέχνης, παρουσίαση λαϊκών τύπων της εποχής, πληθώρα προσωπογραφιών, Λαογραφικά θέματα, λογοτεχνικά θέματα, θέματα οικιστικής τέχνης, θέματα οικονομικής ζωής, ναυτικές ιστορίες, θέματα Παιδείας, φωτογραφικές εικόνες, φυσικές ομορφιές, θέματα της Χιακής Εκκλησίας και αναφορές στο Χιακό υπέδαφος με προτάσεις αξιοποίησής του.
Ιδιαιτέρα αίσθηση μου προκάλεσε το συμπτωματικό κατά τη γνώμη μου γεγονός ότι το πρώτο άρθρο του πρώτου τεύχους είχε τίτλο: «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΑΜΑΝΤΟΥ ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ» με συγγραφέα τον εκδότη Κ.Δ.Φ. και στο τελευταίο άρθρο του τελευταίου τεύχους πάλι υπήρχε κείμενο του καθηγητή Γρηγόρη Δ. Σπανού με τίτλο: «ΑΜΑΝΤΟΣ ΚΑΙ Η ΧΙΟΣ». Δυστυχώς για άγνωστο λόγο διακόπηκε η έκδοση του περιοδικού στο τέλος του 1975 και στο τελευταίο έτος εκδότης φέρεται ο κ. Κ.Δ. Φαφαλιός.
Όντως το περιοδικό αυτό ήταν ένα πρωτοπόρο και πολυσύνθετο έργο το οποίο αναμφίβολα αποτελεί σημαντική πηγή πληροφοριών για την αγαπημένη Χίο μας και ασφαλώς είναι βέβαιο ότι αποτελεί παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Σίγουρα ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες των εκδοτών του αφού πλαισιώθηκε με αξιόλογους συνεργάτες και αναπτύχθηκαν θέματα εξόχως ωφέλιμα και ενδιαφέροντα. Για τον λόγο αυτό ας μου επιτραπεί να εκφράσω προς τους δύο επιζώντες εκδότες τους κ.κ. Κ.Δ. Φαφαλιό και Κ.Ν. Χαβιάρα θερμότατα συγχαρητήρια και ευχαριστίες για την πρωτοβουλία τους να εκδίδουν επί τόσα έτη αυτόν το ανεκτίμητο περιοδικό-θησαυρό που φέρει το όνομα ΧΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ. Έγιναν μέσω του περιοδικού τους σύγχρονοι δημιουργοί ενός ακόμη σπουδαίου τεκμηρίου της Βιβλιοθήκης Κοραή, ενός διαχρονικού έργου που αξίζει τον κόπο να μελετηθεί από το αναγνωστικό κοινό.
Ιάκωβος Γ. Μπριλής
Μαθηματικός, Αντιπρόεδρος του Ε.Σ. της Δ.Κ.Ι.Β.Χίου «Κοραής»