Φόβοι για «μη αναστρέψιμες επεμβάσεις στα δασικά οικοσυστήματα και στο τοπίο» από τον Συνήγορο του Πολίτη που ζητάει την ανάκληση της εγκυκλίου που επιτρέπει τον διπλασιασμό του πλάτους της οδοποιίας για την μεταφορά των ανεμογεννητριών στα βουνά
Οι επιπτώσεις στο τοπίο και το περιβάλλον από τα συνοδά έργα που απαιτούνται για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών της Iberdrola – Ρόκας στα βουνά της Χίου ήταν ένας από τους κύριους λόγους αντίθεσης στο σχέδιο του ενεργειακού κολοσσού. Πολίτες και οργανώσεις εξέφραζαν με κάθε τρόπο την ανησυχία τους το 2012 για την περιβαλλοντική επιβάρυνση και την κατάτμηση των οικοτόπων που θα προκαλέσει η ενδεχόμενη διάνοιξη 50 χιλιομέτρων νέας οδοποιίας στο Αίπος και στην Αμανή, σε περιοχές του Δικτύου Natura, όπως προβλέπει το σχέδιο της ισπανικής πολυεθνικής.
«Μη αναστρέψιμες επεμβάσεις στα δασικά οικοσυστήματα και στο τοπίο»
Λίγα χρόνια αργότερα, έρχεται ο Συνήγορος του Πολίτη, εν πολλοίς να υιοθετήσει την ανησυχία των πολιτών, και με έγγραφό του να ζητά από το Υπουργείο Περιβάλλοντος την ανάκληση της εγκυκλίου που επιτρέπει την, κατά παρέκκλιση της δασικής νομοθεσίας, χάραξη δασικών δρόμων πλάτους μέχρι 10 μέτρων, για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών. «Θεωρούμε ότι η αντιμετώπιση αυτή μπορεί να έχει ήδη οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες επεμβάσεις όχι μόνο στα δασικά οικοσυστήματα αλλά και στο τοπίο», αναφέρει στην επιστολή του ο Συνήγορος του Πολίτη, στην οποία αμφισβητείται η δυνατότητα περιβαλλοντική αποκατάστασης, η οποία «δεν είναι απλά ζήτημα δενδροφύτευσης», αλλά συνολικής αποκατάστασης «της πλαγιάς αλλά των ιδιαίτερων τοπικών χαρακτηριστικών της περιοχής».
Ο Συνήγορος του Πολίτη εκφράζει αμφιβολίες για τη δυνατότητα εφαρμογής της εγκυκλίου, αναφέροντας ότι «ιδίως στις στροφές με μικρή ακτίνα το πλάτος της οδού μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερο των 10 μ» και σημειώνει ότι το μέγεθος των ορυγμάτων και των επιχώσεων, λόγω της χάραξης των οδών σε βουνοκορφές με μεγάλο ύψος, «δεν περιορίζεται στα 10 μ. αλλά είναι πολλαπλάσια». «Τα σημεία των κλειστών στροφών είναι συνήθως τα σημεία μισγαγγειών ή ρεμάτων ή φαραγγιών ή ακόμη και πηγών τα οποία λόγω της διέλευσης των υδάτων παρουσιάζουν αυξημένη βλάστηση και ιδιαιτερότητες στο τοπίο (ενδεικτικά: μη δασικά είδη φυτών, βράχια, άλλα είδη πανίδας, φωλιές)», προσθέτει ο Συνήγορος για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, θέτοντας και ζητήματα νομικής φύσεως, καθώς «ακόμη και εάν πρόκειται για μικρή σχετικά με το μήκος της οδού επέμβαση θεωρούμε ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως δασική οδός.»
Υπεραμύνονται της εγκυκλίου, αναγνωρίζουν προβλήματα
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τόσο η απάντηση της Γενικής Διεύθυνσης Δασών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο Συνήγορο του Πολίτη, όσο και η επιστολή του Αναπτυξιακού Συνδέσμου Παραγωγών Ηλεκτρισμού Ελλάδος, που παρενέβη αυτοκλήτως στην ενδοϋπηρεσιακή επικοινωνία, υπέρ της εγκυκλίου. Παρά τις αιτιάσεις τους, οι τοποθετήσεις τους μαρτυρούν την «ασυμβατότητα» μεταξύ των μεγάλων ανεμογεννητριών, που κατασκευάζονται για τις αχανείς εκτάσεις της ηπειρωτικής ευρώπης και του ευαίσθητου τοπίου μικρής κλίμακας των νησιωτικών περιοχών.
Πιο συγκεκριμένα η Γενική Διεύθυνση Δασών, στην απαντητική επιστολή της υπεραμύνεται την εγκύκλιο, υποστηρίζοντας ότι οι παρεμβάσεις θα είναι «ασφαλώς δικαιολογημένες και σαφώς τεκμηριωμένες» και θα υπάρχει μέριμνα για την «πλήρη αποκατάσταση του δασικού χώρου», σύμφωνα με τη νομοθεσία. Σε διαφορετική περίπτωση θα υπάρχουν κυρώσεις διοικητικού και κατασταλτικού χαρακτήρα προς τους παρανομούντες. Αναφορικά με την πρόταση η μεταφορά των ανεμογεννητριών να γίνεται με τη χρήση ελικοπτέρων, η Γενική Διεύθυνση Δασών, δηλώνει αναρμόδια να κρίνει αν αυτό είναι εφικτό. Ωστόσο, δηλώνει ότι αν «βεβαιωθούμε αρμοδίως ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό, τότε συνεννούμε στην ανάκληση της εγκυκλίου».
Τέλος, ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Παραγωγών Ηλεκτρισμού Ελλάδος, στον οποίο συμμετέχουν μερικοί μεγάλοι «παίκτες» της βιομηχανίας των ΑΠΕ, όπως είναι οι όμιλοι Κοπελούζου, Σαμαρά, Enel Green Power, στην επιστολή του προς τον Συνήγορο, τονίζει το πλήγμα που θα προκαλέσει στον κλάδο τους η ανάκληση της εγκυκλίου. Ο ΑΣΠΗΕ ομολογεί όμως ότι «τα ρυμουλκούμενα οχήματα μεταφοράς ανεμογεννητριών δεν μπορούν να διέλθουν από οδούς πλάτους 5μ» και σημειώνει ότι «σήμερα δεν υπάρχουν εμπορικά διαθέσιμες ανεμογεννήτριες μικρής ισχύος και διαμέτρου».