Σύμφωνα με τα στοιχεία του δικτύου Global Footprint Network, φέτος η ανθρωπότητα εξάντλησε νωρίτερα από ποτέ – 2 Αυγούστου – τους φυσικούς πόρους του πλανήτη και μέχρι το τέλος του 2017 θα ζούμε με δανεικά… από τις επόμενες γενιές. Όσον αφορά τα κράτη της ΕΕ και ειδικότερα την Ελλάδα, ο τρόπος ζωής μας παράγει κάθε χρόνο ένα υπέρογκο «οικολογικό χρέος».
Φέτος – 2 Αυγούστου – θα εξαντλήσουμε και επισήμως τους πόρους που η Γη έχει τη δυνατότητα να μας παρέχει για όλο το έτος. Αυτό το θλιβερό ετήσιο ρεκόρ μετάθεσης της μέρας εξάντλησης όλο και πιο νωρίς μέσα στον χρόνο αποδεικνύει πως το οικολογικό χρέος της ανθρωπότητας μόνο βιώσιμο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.
Συνολικά η ανθρωπότητα χρειάζεται 1,7 πλανήτες τον χρόνο για να συνεχίζει να ζει με τον ίδιο τρόπο, ενώ αν όλοι ζούσαν όπως οι Έλληνες, θα χρειαζόμασταν 2,5 πλανήτες. Με άλλα λόγια, η ανθρωπότητα χρησιμοποιεί τη φύση 1,7 φορές γρηγορότερα (ή στην περίπτωση των Ελλήνων 2,5 φορές ταχύτερα) από τον ρυθμό με τον οποίο τα οικοσυστήματα μπορούν να αναπληρώσουν τις απώλειες.
Το ανησυχητικό είναι ότι κάθε χρόνο εξαντλούμε τα όρια της Γης όλο και νωρίτερα. Η φετινή 2η Αυγούστου είναι αρνητικό ρεκόρ από το 1970 – όταν και για πρώτη φορά η ανθρωπότητα δημιούργησε «οικολογικό χρέος» – ενώ 20 χρόνια πριν, το 1997, η αντίστοιχη ημερομηνία ήταν στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Η «Μέρα που ξεπεράσαμε τα όρια της Γης» (Earth Overshoot Day) αποτελεί τον τρόπο με τον οποίο ο διεθνής ερευνητικός οργανισμός Global Footprint Network υπολογίζει την ημερομηνία του έτους κατά την οποία η κατανάλωση των φυσικών πόρων από την ανθρωπότητα ξεπερνάει αυτά που ο πλανήτης μπορεί να αναπληρώσει.
Κι αν η χώρα μας και ο τρόπος ζωής μας συνεχίζει να παράγει ένα υπέρογκο οικολογικό χρέος, σίγουρα δεν είμαστε στις πρώτες χώρες στον κόσμο που «χρωστάνε» στον πλανήτη. Πρώτη στη σχετική κατάταξη αναδεικνύεται η Αυστραλία (με 5,2 πλανήτες), οι ΗΠΑ ακολουθούν με 5 πλανήτες ενώ εντύπωση αλλά και ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι η Κίνα και η Ινδία – που μαζί αντιπροσωπεύουν το 36% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού – βρίσκονται ακόμη σχετικά μακριά από την κορυφή. Τι θα γίνει όμως με την άνοδο του τρόπου ζωής και σε αυτές τις χώρες;
Είναι ο πλανήτης μας στα όρια εμφράγματος;
Δυστυχώς, σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση του WWF, Ζωντανός Πλανήτης, η άγρια ζωή είναι πιθανό να έχει μειωθεί κατά 67% μέχρι το 2020, εξαιτίας κυρίως της πορείας που έχει διαλέξει η ανθρωπότητα. Στην έκθεση του WWF, που αποτελεί ουσιαστικά ένα καρδιογράφημα της Γης και ανανεώνεται κάθε διετία, φαίνεται πως το κοινό μας σπίτι βρίσκεται στα πρόθυρα εμφράγματος. Ήδη, μεταξύ 1970 και 2012, ο παγκόσμιος πληθυσμός των ψαριών, πουλιών, θηλαστικών, αμφιβίων και ερπετών έχει μειωθεί κατά 58%. Το ερώτημα όμως είναι αν προλαβαίνουμε να βελτιώσουμε την υγεία του προτού χρειαστεί μηχανική υποστήριξη.
Λύσεις υπάρχουν και ο τρόπος ζωής μας μπορεί να είναι η αρχή για να αντιστρέψουμε τα πράγματα. Αν σκεφτεί κανείς ότι η ζήτηση για τροφή αποτελεί το 28% του παγκόσμιου αποτυπώματος της ανθρωπότητας, ενώ την ίδια στιγμή η σπατάλη τροφίμων αγγίζει τους 1,3 δισεκατομμύρια τόνους τον χρόνο, τότε απλές κινήσεις για τη μείωσή της σπατάλης μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Η διαχείριση της τροφής μας είναι μόνο ένα παράδειγμα, ενώ οι καθημερινές μας μετακινήσεις, η πίεση προς τις πολιτικές ηγεσίες της κάθε χώρας για βιώσιμη στροφή και η αλλαγή του τρόπου που καταναλώνουμε, είναι μερικές μόνο ακόμα για να μειώσουμε… και ίσως να μηδενίσουμε το χρέος μας απέναντι στον πλανήτη.