γράφει ο Γιώργος Χατζελένης
Την άνοιξη της περασμένης χρονιάς παρακολουθούσαμε με ανησυχία την έκρυθμη κατάσταση στα Σκόπια. Η μεγάλης διάρκειας ακυβερνησία ανέδειξε το βαθύ χάσμα μεταξύ Σλάβων κι Αλβανών. Η ένταση επανέφερε μνήμες του 2001 αν κι αυτή τη φορά η γειτονική χώρα έφτασε πολύ κοντά στον διαμελισμό. Κι ενώ στην Ευρώπη επικρατούσε ένας βουβός προβληματισμός, από την Αμερική ακουγόντουσαν φωνές πως τα Σκόπια ήταν ένα αποτυχημένα πείραμα που έπρεπε επιτέλους να λήξει. Κι όμως κάτι συνέβη και μέσα σε μία νύχτα οι εντάσεις κόπασαν.
Για να καταλάβουμε λίγο την κατάσταση, καλό είναι να γυρίσουμε λίγους μήνες νωρίτερα και συγκεκριμένα τον Γενάρη του 2017 όπου οι Αμερικανοί αποφάσισαν να κλείσουν την στρατιωτική βάση του Ιντζιρλίκ, η οποία είχε μπει στο στόχαστρο της Άγκυρας μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, χαρακτηρίζοντάς την φωλιά των πραξικοπηματιών του Φετουλάχ Γκιουλέν. Την άνοιξη της ίδιας χρονιάς οι Αμερικανοί μετέφεραν ένα «κομμάτι» της βάσης στην Σούδα κι ένα άλλο στα Σκόπια. Αυτό βοήθησε στο να σβηστεί έγκαιρα η φωτιά στη γειτονική χώρα. Όμως υπήρχε κι ένα δεύτερο αγκάθι που είχαν να αντιμετωπίσουν οι Αμερικανοί κι αυτό ήταν η επιρροή των Ρώσων στα Βαλκάνια. Τα Σκόπια είναι ένα φιλέτο που διεκδικείται παρ’ όλο που έχει παραμείνει μέχρι σήμερα ένα ουδέτερο κράτος (αν και η προηγούμενη ακροδεξιά κυβέρνηση του Γκρουέφσκι είχε άριστες σχέσεις με το καθεστώς Ερντογάν). Για να προλάβουν λοιπόν οι Αμερικανοί τους Ρώσους, άρχισαν ασφυκτικές πιέσεις για την εξεύρεση μιας λύσης στο όνομα των Σκοπίων, επιδιώκοντας την άμεση ένταξή των γειτόνων σε ΝΑΤΟ κι Ε.Ε.
Μπορεί στην όλη αυτή κατάσταση να μας δίνεται η εντύπωση πως όλο το βάρος κι η πίεση έχουν πέσει στη μεριά των Σκοπίων αλλά πολύ φοβάμαι πως κάνουμε μεγάλο λάθος κι ίσως εκεί βρεθούμε παγιδευμένοι σε μία απόφαση μη αναστρέψιμη και καταστροφική. Η χρόνια πλέον υπόθεση των Σκοπίων, μου φέρνει στο μυαλό μία άλλη περίπτωση που είχε συμβεί στη περιοχή της Σερβικής Κράινα, η οποία σήμερα ανήκει στην Κροατία. Για να ενταχθεί η χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είχε ζητηθεί από την κυβέρνηση του Ζάγκρεμπ, να επαναφέρει τα σλαβικά ονόματα των οδών στις πόλεις αυτής της περιοχής. Πράγματι οι Κροάτες άλλαξαν τις ταμπέλες στους δρόμους. Τις κατέβασαν όμως μόλις εντάχθηκαν στην ευρωπαϊκή «ιερή» οικογένεια.
Στην περίπτωση των Σκοπίων έχουν ακουστεί αρκετά ονόματα αλλά κανένα επίσημο. Σ’ αυτά που επικρατούν βρίσκω αρκετές παγίδες που μπορούν να προκαλέσουν στο άμεσο μέλλον ένα νέο κύκλο διπλωματικών εντάσεων. Με το όνομα Άνω ή Βόρεια Μακεδονία αφήνεται η υπόνοια της ύπαρξης και μιας Κάτω ή Νότιας Μακεδονίας. Το Νέα Μακεδονία θα δημιουργήσει μία γενιά «ΝεοΜακεδόνων» αναγνωρισμένων εθνικά από το ελληνικό κράτος, οι οποίοι κάποια στιγμή θα πάψουν να είναι νέοι κι εκεί ίσως τότε υπάρξει θέμα «μακεδονικής» μειονότητας στον ελλαδικό χώρο. Τέλος η ονομασία Σλαβομακεδονία δε ξέρω κατά πόσο μπορεί να υποστηριχθεί από μία χώρα που ο μισός πληθυσμός είναι αλβανικός. Ωστόσο υπάρχει πλέον κι η απειλή πως αν δεν βρεθεί τώρα μία λύση, τα Σκόπια θα ζητήσουν από τον Ο.Η.Ε. να αναγνωριστούν de facto ως Μακεδονία και σ’ αυτήν την περίπτωση δυστυχώς η Ελλάδα δε θα μπορεί να κάνει απολύτως τίποτα.
Όπως φαίνεται η πίεση ασκείται και στις δύο μεριές και πολύ φοβάμαι πως η τελική λύση δεν θα είναι καθόλου ευνοϊκή για την Ελλάδα.
