του Κώστα Μερούση
Στo τέλος του 1885, ο Κωνσταντίνος Φ. Σκόκος¹, κυκλοφόρησε ένα μικρό τεύχος με τίτλο «Γελοιογραφικόν Ημερολόγιον του έτους 1886…», που η πρώτη κυκλοφορία του δεν ξεχώρισε από ανάλογα έντυπα της εποχής. Όμως τα επόμενα χρόνια αυτή η έκδοση επρόκειτο να μεταμορφωθεί και να γίνει το πιο σημαντικό ελληνικό Ημερολόγιο, καθώς και ένα από τα μακροβιότερα περιοδικά έντυπα. Στις τετρακόσιες περίπου σελίδες του φιλοξενεί τα πιο σημαντικά ονόματα της σύγχρονής του ελληνικής λογοτεχνίας καθρεφτίζοντας τη λογοτεχνική παραγωγή των χρόνων του. Σιγά σιγά γίνεται «Εθνικόν Ημερολόγιον», όπως μετονομάστηκε λίγο αργότερα, το 1891. Η διάρκεια της ζωής του, ως το 1918, ήταν σχεδόν 32 χρόνια. Το αναγνωστικό κοινό του δεν περιοριζόταν στην Αθήνα και στον ελλαδικό χώρο, αλλά επεκτεινόταν «όπου Ελληνισμός», στους αλύτρωτους Έλληνες και στους Έλληνες της Διασποράς, που στήριξαν το «Εθνικόν Ημερολόγιον», μέσω του οποίου επικοινωνούσαν με τις ρίζες του και παρακολουθούσαν την πορεία των ελληνικών γραμμάτων. Στις σελίδες του συνεργάστηκαν τόσο οι εκπρόσωποι μιας εποχής που έφευγε, όπως ο Αχιλλέας Παράσχος, ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, ο Εμμανουήλ Ροΐδης κ.ά., όσο κατεξοχήν η νέα λογοτεχνική γενιά του 1880, οι συνοδοιπόροι και οι συνεχιστές της: ο Παλαμάς, ο Δροσίνης, ο Γρυπάρης, ο Καρκαβίτσας, ο Νιρβάνας, ο Ξενόπουλος, κ.α. Το Ημερολόγιο Σκόκου, στην προσπάθειά του να προβάλει παράλληλα με τα αθηναϊκά, και τα γράμματα του αλύτρωτου Ελληνισμού και της Διασποράς, ήταν το έντυπο, που πρωτοπαρουσίασε τον ποιητή της Αλεξάνδρειας Κ. Καβάφη. Σημαντική ήταν και η γυναικεία παρουσία στους τόμους του Ημερολογίου, όπου έχουν γράψει η Καλλιρόη Παρρέν, κ.α.²
Στο «Εθνικόν Ημερολόγιον» του έτους 1907 και στις σελίδες 291-298 φιλοξενείται ένα διήγημα του Ιωάννου Γ. Φραγκιά, που αναφέρεται στη διάσωση της μικρής τότε μητέρας του και του αδελφού της κατά τη διάρκεια των Σφαγών της Χίου από τους Τούρκους το 1822, με τίτλο: «Εις Μνημόσυνον».
Ο συγγραφέας συναισθηματικά φορτισμένος αφηγείται όσα είχε ακούσει από τη μητέρα του να διηγείται «κλαίουσα πικρώς την σπαρακτικήν ιστορίαν» της διάσωσης τόσο της ίδιας, όσο και του αδελφού της με την αυτοθυσία της μητέρας τους και γιαγιάς του Ι.Γ. Φραγκιά.
Ο Ιωάννης Γ. Φραγκιάς γεννήθηκε στην Ερμούπολη πιθανόν το 1849 ή στη Χίο το 1851(;). Ο πατέρας του ίσως ήταν Χιώτης, αφού σε καταλόγους Χίων της Σύρας του έτους 1829 περιλαμβάνεται και το επώνυμο Φραγκιάς. Η Χιώτισσα μητέρα του, η Δέσποινα, είχε κατορθώσει να επιζήσει από τις σφαγές του 1822. Μετά την αποφοίτηση του από το Γυμνάσιο της Σύρου, σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Άσκησε τη δικηγορία στη Σύρο και στη συνέχεια στην Αθήνα, όπου πέθανε το 1929. Διετέλεσε πολλές φορές Δημοτικός Σύμβουλος. Από τη νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με τα γράμματα. Έγραψε ποιήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα κ.α.
¹ O Κωνσταντίνος Φ. Σκόκος Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1854. Αποφοίτησε από την Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όμως δεν ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη δικηγορία. Από νεαρή ηλικία στράφηκε στο χώρο της δημοσιογραφίας και δημοσίευσε ευθυμογραφήματα, χρονογραφήματα, ηθογραφικά κείμενα και σατιρικούς στίχους, χρησιμοποιώντας συχνά το ψευδώνυμο Σατανάς. Γνωστός στο χώρο των γραμμάτων έγινε με το εικονογραφημένο «Εθνικόν Ημερολόγιον Χρονογραφικόν, Φιλολογικόν και Γελοιογραφικόν» (γνωστό ως Ημερολόγιον Σκόκου), που εξέδιδε ανελλιπώς για τριάντα δύο χρόνια (1886-1918). Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε επίσημα το 1874 με την έκδοση του έμμετρου αλληγορικού κειμένου «Πλάτανος και Λεμονέα». Ακολούθησαν δύο ποιητικές συλλογές, με τίτλους «Έαρ» (1875), «Ακτίνες και Μύρα» (1877), ενώ δημοσίευσε επίσης συλλογές επιγραμμάτων και ευθυμογραφημάτων του. Πέθανε στην Αθήνα το 1929.
² Στέφανος Διαλησμάς, «Το Ημερολόγιον Σκόκου και τα πάθη των συνεργατών του», Αθηναϊκό Ημερολόγιο 1997 Γ.Κ. Καιροφύλα —Σ. Γ. Φιλιππότη, έτος όγδοο, Αθήνα 1997, σσ. 130- 136 Παύλος Νιρβάνας, «Ένας άνθρωπος και ένα βιβλίο», περ. Νέα Εστία 5 (1929), σσ. 324-326
