γράφει ο Κώστας Βαττές
Μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται το πόρισμα της ΡΑΕ για τη σκοπιμότητα ηλεκτρικών διασυνδέσεων της Χίου και των άλλων νησιών του Ανατολικού Αιγαίου με το ηπειρωτικό δίκτυο. Στο πλαίσιο του σχεδιασμού αυτού, φαίνεται ότι η διασύνδεση ή μη των νησιών είναι κάτι που δεν έχει αποφασιστεί τελεσίδικα. Όποιο σενάριο όμως και να επιλεχθεί, βέβαιη είναι η έναρξη μιας περιόδου ενεργειακών μεταβάσεων για το νησί που πιθανά θα συνεχιστεί κατά τις επόμενες δεκαετίες. Επιπλέον, οι προθέσεις της Κομισιόν για τις επόμενες δεκαετίες είναι περαιτέρω απανθρακοποίηση και διείσδυση των ΑΠΕ στον ηλεκτρισμό. Η νέα πραγματικότητα αναμένεται να οδηγήσει σε μαζική εγκατάσταση αιολικών πάρκων και φωτοβολταϊκών σταθμών για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των νησιών. Επιπλέον, ακόμα και στο μη διασυνδεδεμένο ηλεκτρικό δίκτυο, τέτοιες λύσεις φαίνεται να γίνονται όλο και περισσότερο εφικτές, χάρη στη βελτίωση των τεχνολογιών αποθήκευσης.
Οι ενεργειακές μεταβάσεις σε τεχνολογίες ΑΠΕ είναι εξαιρετικά σημαντικές για κάθε τοπική κοινωνία και έχουν την δυνατότητα να αλλάξουν το παραγωγικό και αναπτυξιακό τους μοντέλο. Μια ενεργειακή μετάβαση στην οποία εμπλέκεται η τοπική κοινωνία, που σέβεται τα χαρακτηριστικά και τον φυσικό και πολιτισμικό πλούτο του νησιού και έχει στόχο την βιώσιμη ανάπτυξη, θα είναι προς όφελος του νησιού και των κατοίκων του σε οικονομικούς και κοινωνικούς όρους. Από την άλλη πλευρά, η ενεργειακή μετάβαση της χώρας έχει ξεκινήσει και θα γίνει με ή χωρίς τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Περιφέρεια, ο Δήμος Χίου, οι οικονομικοί φορείς του νησιού αλλά και η χιώτική κοινωνία στο σύνολό της δεν πρέπει και δεν μπορεί να μείνουν εκτός της μετάβασης αυτής. Ο σχεδιασμός και προσδιορισμός των περιοχών, αλλά και του ενεργειακού μίγματος, καθώς και άλλων παραγόντων όπως για παράδειγμα το μέγεθος και η συνολική παραγωγική ισχύς πρέπει να απασχολήσουν τους φορείς και τον δημόσιο διάλογο. Οι ενεργειακοί μετασχηματισμοί απαιτούν σχεδιασμό δεκαετίας ή ακόμα και μεγαλύτερο και υπό αυτήν την έννοια η προσπάθεια πρέπει να γίνει τώρα. Επιπλέον, η ενεργοποίηση της νομοθεσίας για τις Ενεργειακές Κοινότητες (Ε.Κ.) από το τέλος του προηγούμενου έτους θα μπορούσε να βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση.
Η νομοθεσία για τις Ε.Κ. επιτρέπει ουσιαστικά σε νοικοκυριά, τοπικές επιχειρήσεις και την τοπική αυτοδιοίκηση την παραγωγή ρεύματος με σκοπό την ιδιόχρηση, την πώληση ή την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Μάλιστα το πλαίσιο των Ε.Κ. διαχέει τα οφέλη της αυτοπαραγωγής (net-metering) και της εικονικής αυτοπαραγωγής (virtual net-metering) σε κάθε νομικό ή φυσικό πρόσωπο και όχι μόνο σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες όπως αυτά αρχικά είχαν σχεδιαστεί. Ήδη κάποιες περιφέρειες και δήμοι της χώρας έχουν ξεκινήσει τέτοια εγχειρήματα, με τη υποστήριξη φορέων και οργανώσεων με γνώση για τα ενεργειακά ζητήματα, ενώ ακόμα περισσότεροι αναμένεται να ξεκινήσουν το επόμενο διάστημα. Ο δήμος Χίου και η περιφέρεια οφείλουν να μελετήσουν και να σχεδιάσουν την εμπλοκή τους σε αυτό το πλαίσιο, αλλά και να βοηθήσουν στη ενημέρωση των κατοίκων του νησιού. Η προσπάθεια αυτή πρέπει να ξεκινήσει άμεσα. Σε άλλη περίπτωση, πολύ φοβάμαι ότι για άλλη μια φορά άλλοι θα είναι αυτοί που θα αποφασίσουν για μας, αφήνοντας απέξω την τοπική κοινωνία και τις ανάγκες της.
