Σαν σχολική παράσταση

γράφει ο Κοσμάς Τσόλας

Συχνά όταν κάποιοι θελήσουν να αναφερθούν απαξιωτικά σε κάποιο γεγονός, συνήθως καλλιτεχνικού χαρακτήρα, προκειμένου να το υποβιβάσουν, αναφέρονται σε αυτό χρησιμοποιώντας την φράση «σαν σχολική παράσταση».

Η φράση αυτή όμως έχω διαπιστώσει ότι χρησιμοποιείται ενίοτε, όχι μόνο για μια θεατρική παράσταση, που είναι το κοντινότερο είδος, αλλά και γενικότερα όταν κάποιος θελήσει να περιγράψει κάτι πρόχειρο και ατέχνως αυτοσχέδιο.

Για παράδειγμα σημειώνω ότι υπηρετούντος την στρατιωτική μου θητεία θυμάμαι τον λοχαγό και διοικητή της πυροβολαρχίας μου, να μας εκτοξεύει οργίλος την ίδια ακριβώς φράση, καθώς μας πειθανάγκαζε νυσταλέους και με την τσίμπλα στο μάτι κατεβαίνοντας για την αναφορά της μοίρας, να τραγουδάμε ανόρεχτα τη «Μακεδονία ξακουστή».

Την ίδια φράση έχω ακούσει σε ποδοσφαιρικά γήπεδα για την υμέτερη ομάδα, αλλά και από των εδράνων της βουλής δια του στόματος των εθνοπατέρων, για την εκάστοτε αντιπολίτευση.

Εγώ όμως ομολογώ ότι δεν καταλαβαίνω το περιεχόμενο της κατηγορίας, αφού βρίσκω στις σχολικές παραστάσεις, στοιχεία αυθεντικότητας και τίμιας παρουσίας.

Σε καμία από αυτές που παρακολούθησα δεν απογοητεύτηκα απ αυτό που είδα διότι προσήλθα , υποψιαζόμενος τουλάχιστον, για το τι θα επακολουθήσει.

Οι απογοητεύσεις -ουκ ολίγες φοβούμαι- προέκυψαν από πολύφερνες παραστάσεις με διακεκριμένους ηθοποιούς, στις οποίες καταλήγει κανείς να κλαίει τα λεφτά του και να κακοχωνεύει το πολλά υποσχόμενο θέαμα.

Τα σχολικά έργα λοιπόν είναι δωρεάν και προσφέρονται στους θεατές τους, όπως το νεράκι της πηγής και η δροσερή θάλασσα το καλοκαίρι.

Γνωρίζει κανείς εξαρχής ότι οι ερμηνευτές δεν είναι επαγγελματίες αλλά ερασιτέχνες, με την ετυμολογική σημασία της λέξης. Εραστές της τέχνης.

Νιώθεις λοιπόν για αυτούς αισθήματα συγκατάβασης όταν προκύπτουν κάποιες ατέλειες, διακρίνοντας όμως ξεκάθαρα το μόχθο που κατέβαλλαν από τον πενιχρότατο πια ελεύθερο χρόνο που δεν περισσεύει, μετά το πυρετικό τρεχαλητό που υπόκεινται οι μαθητές για να τα βγάλουν πέρα στο σχολείο.

Χωρίς σκηνοθέτη, με μία ονειροπόλο συνήθως καθηγήτρια η καθηγητή να τους καθοδηγεί, είναι να απορεί κάνεις μερικές φορές για τα αξιοσημείωτα επιτεύγματά τους.

Άσε που μερικοί τα καταφέρνουν τόσο καλά, που με εκείνα τα λιγοστά εκφραστικά μέσα που μόλις αρχίζουν να ανθίζουν μέσα τους, σε πείθουν και δημιουργούν για πρώτη φορά, χωρίς και οι ίδιοι να το ξέρουν, την τόσο δυσεύρετη μαγεία της θεατρικής έκστασης.

Στα σκηνικά και στα κοστούμια αναγνωρίζει κανείς οικιακά αντικείμενα που επιστρατεύτηκαν βιαστικά για το γεγονός, αλλά και πιθανότατα να διακρίνει την ενδυματολογική παρέμβαση κάποιας μητέρας η γιαγιάς στα ρούχα που φορούν.

Όμως όλα αυτά δεν προκαλούν την θυμηδία η την ειρωνική διάθεση.

Τούτο συμβαίνει διότι το εγχείρημα όλο και η πραγματικά εργώδης προσπάθεια διαπνέεται από ταπεινότητα και αγωνία για το αποτέλεσμα.

Αν αφουγκραστείς καλά θα ακούσεις το χτυποκάρδι κάτω από τα εφηβικά στήθη και το τρεμούλιασμα στη φωνή είναι από το πρωτόγνωρο ρίγος να στέκεσαι επί σκηνής, εκτεθειμένος και γυμνός στα βλέμματα των θεατών.

Η αποκρουστική ματαιοδοξία και η αμετροέπεια είναι απούσα, διότι τα σκήπτρα κρατά ακόμη θριαμβικά η λευκή αθωότητα.

Τύφλα να έχουν λοιπόν κάποια εναλλακτικά θεατρικά δρώμενα που σύγχυσαν τον μινιμαλισμό με την προχειρότητα και την αρπακτή….

Η σχολική παράσταση που εγώ φέτος είδα, έσφυζε γνησιότητας και συγκίνησης.

Στο τέλος σκέφτηκα ότι τέτοιου είδους προσπάθειες κομίζουν ένα όφελος που ίσως να αργήσουμε να διαπιστώσουμε, αλλά είναι βέβαιο πως θα γεννηθεί.

Λέω για την καλλιέργεια- αν όχι ηθοποιών από τους νέους μαθητές- ακροατών οι οποίοι μετά την εμπειρία τους, από την μετοχή στο ανέβασμα μιας αρχαίας παράστασης, θα αποκτήσουν το πολυτιμότατο αγαθό της διάκρισης, ώστε να ξεχωρίζουν το αληθινό από το κάλπικο..

Τις σκέψεις αυτές έκανα ένα βράδυ στου Πασά τη Βρύση παρακολουθώντας την «σχολική παράσταση» «Ελένη», με εμψυχώτρια την Στέλλα Τσιροπινά και τους καταπληκτικούς μαθητές της.