γράφει ο Μιχάλης Ανεζίρης
Καλό μας χειμώνα, υγεία και κουράγια, φίλτατοι αναγνώστες! Προπαντός κουράγια, για να αντέξουμε – πέρα από τα προσωπικά μας – και τα “σουρεαλιστικά” που ζούμε διαρκώς στον δημόσιο βίο αυτής της χώρας. Και το νήμα αυτού του σουρεαλισμού θα το αδράξω γερά αμέσως, σπεύδοντας να δικαιώσω τον… Άδωνι Γεωργιάδη, σε πρόσφατα σχόλιά του για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση Γαβρόγλου. Ναι, έχει ένα δίκιο ο φωτισμένος άντρας της καρδιάς μας, όταν καταριέται την Κοινωνιολογία επειδή κάνει τα παιδιά “αριστερούς”, ενώ προτάσσει τα στήθη του υπέρ των Λατινικών, επειδή συντελούν στη διάπλαση “φιλελεύθερων δημοκρατών”, όπως του αρέσει να αυτοπροσδιορίζεται, προς μεγάλη τέρψη των εραστών της κωμωδίας. Κι ασχέτως αν χρησιμοποιεί τους πολιτικούς προσδιορισμούς όπως τον βολεύει, ευκαιρία να δούμε λίγο και την παιδαγωγική ουσία, εκκινώντας διά του αντιθέτου:
Απόφοιτος ων της κλασσικής φιλολογίας Αθηνών (ω θεοί, τι πρεστίζ… ας πρόσεχα) στα μέσα της δεκαετίας του 90, δεν έχω να επικαλεστώ πιο τραυματική φοιτητική εμπειρία από την ατελείωτη επαφή μου με την μεγάλη πλειοψηφία των καθηγητών της Λατινικής: τους απλά “άχρωμους και άγευστους” διαδέχονταν οι πυροβολημένες ψωνάρες, που έμπαιναν μέσα στο αμφιθέατρο μιλώντας αποκλειστικά Λατινικά στις 9 πουρνό-πουρνό, προτού ανοίξει το ρημάδι το βλέφαρό σου (για τον πιο σεσημασμένο από αυτούς κυκλοφορούσε πως, όταν μια φορά κλείστηκε στο ασανσέρ λόγω διακοπής ρεύματος, φώναζε “auxilium” αντί για “βοήθεια”)! Τον χορό έκλειναν οι απροκάλυπτοι φασίστες, που ανήμερα της 21ης Απριλίου μας δήλωναν επί λέξει κι εντελώς απρόκλητα: “Σήμερα έχουμε και το γνωστό πολιτειακό γεγονός. Δεν το σχολιάζω!” Ευτυχώς που δεν το σχολίαζαν…
Και οι λίγοι προσγειωμένοι όμως έπασχαν συνήθως από το αθεράπευτο σύμπλεγμα να αναλώνουν ώρες ατελείωτες στο να μας τονίζουν με κάθε ευκαιρία την τεράστια αξία της διδασκαλίας των Λατινικών. Και πότε χρειάζεται άραγε ένας άνθρωπος να διαλαλεί κάθε τρεις και λίγο την σπουδαιότητα του αντικειμένου του; Όταν γνωρίζει κι ο ίδιος βαθιά μέσα του πως διδάσκει κάτι άχρηστο…
Τουναντίον, η ισχυρότερη επαφή με την Κοινωνιολογία δεν σε κάνει σώνει και καλά “αριστερό”, ειδικά έτσι όπως το εννοεί ο Άδωνις (που τον συμφέρει να ταυτίζει τον κεντροδεξιό πια ΣΥΡΙΖΑ με τους αντάρτες στο Γράμμο και στο Βίτσι), αλλά οπωσδήποτε είναι πιο εύκολο να σου ενισχύσει τις κοινωνικές σου ευαισθησίες, καθώς και τον προβληματισμό σου για τα αίτια των κοινωνικών ανισοτήτων, της φτώχειας, της ανεργίας κλπ. Έρχομαι λοιπόν να συμφωνήσω με το κατεξοχήν πολιτικό μου είδωλο, για να επιλέξω με τα μπούνια… Κοινωνιολογία, στο νέο εμφυλιοπολεμικό δίλημμα του τόπου.
Γενικεύοντας κι εμβαθύνοντας σε κάποιες περσινές σκέψεις μου για την ανθρωπιστική Παιδεία: η αποθέωση του γλωσσικού τύπου που δεν μιλιέται στην καθημερινότητα και δεν αποτελεί οργανικό κομμάτι της ζωής μας, η μακροχρόνια και πρώιμη ενασχόληση μαζί του σε βάρος της ουσιαστικής μελέτης του τρόπου σκέψης του αρχαίου κόσμου, όλα αυτά είναι πρακτικές που αποστραγγίζουν ψυχικά και απωθούν βάναυσα το παιδί από την χαρά της εκπαίδευσης. Επιπλέον διαπλάθουν πολίτες ουσιαστικά αμόρφωτους (αφού βασανίζονται από την εντελώς ακατάλληλη ηλικία των 12 χρόνων με τους γραμματικούς τύπους, αντί να τους εμπνεύσουμε ενδιαφέρον για το τι όντως είπαν και οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι και ποια η αληθινή τους προσφορά στην παγκόσμια διανόηση).
Κοιτάξτε γύρω σας την συντριπτική πλειοψηφία των σύγχρονων Ελλήνων, που γεμάτοι κόμπλεξ αναφωνούν: “Όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, οι άλλοι τρώγανε βελανίδια”. Όμως, όταν τους ρωτήσεις τι είπαν ο Αριστοτέλης, ο Πλάτωνας, ο Δημόκριτος ή ο Ευριπίδης, θα σε κοιτάξουν εμβρόντητοι! Πιστεύετε πως η μαζική παραγωγή τέτοιου είδους πολιτών είναι άσχετη με την παιδεία που υπηρετούμε με φανατισμό ζηλωτή; Διότι ουσιαστική μόρφωση αποκτάς, όταν εθίζεσαι στο να συνομιλείς ο ίδιος επί ίσοις όροις με αυτά που μαθαίνεις, όταν σε φέρνουν σε θέση να κρίνεις, να επιλέξεις και να απορρίψεις, όχι όταν πασχίζεις να αποκωδικοποιήσεις το περιτύλιγμα, αναμασώντας τα κοινωνικά επιβεβλημένα στερεότυπα για το “πόσο σπουδαίοι ήταν οι αρχαίοι”.
Αλλά βέβαια, ο λίθος του αναθέματος είναι γνωστό πού πέφτει: φταίνε τα παιδιά, που “δεν διαβάζουν τα σκασμένα”, κι όχι εμείς οι μεγάλοι, που αντί να προσαρμόσουμε την εκπαίδευση στις προσλαμβάνουσες της νέας γενιάς και στις ανάγκες της εποχής, διαφυλάττουμε λυσσαλέα μια Παιδεία ξεπερασμένη εδώ και 50-60 χρόνια και σκούζουμε χωρίς τέλος, έτσι και τολμήσει κάποιος ν’ ακουμπήσει τις “ιερές αγελάδες” των Αρχαίων από το Γυμνάσιο(!) και των Λατινικών.
