Συνεχόμενα εγκλήματα στα θαλάσσια σύνορα χωρίς τιμωρία
του Στέλιου Κραουνάκη
25 Αφγανοί και 3 Σύριοι προσπάθησαν να περάσουν από τις τούρκικες ακτές στο Φαρμακονήσι το βράδυ της Κυριακής προς Δευτέρα, 19 με 20 Ιανουαρίου 2014. Από τους 28 συνολικά επιβαίνοντες στο σκάφος που ανατράπηκε, σώθηκαν οι 16. Χάθηκαν 3 γυναίκες, 9 βρέφη και μικρά παιδιά.
Αυτή η σύντομη περιγραφή μπορεί να κρύβει μία μικρή τραγωδία ή ένα προμελετημένο έγκλημα που έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν και κατά πάσα πιθανότητα θα ξανασυμβεί στο μέλλον.
Η επίσημη εκδοχή του λιμενικού είναι ότι προσέδεσαν τη βάρκα στην προσπάθεια τους να πραγματοποιήσουν διάσωση, η οποία στην συνέχεια ανατράπηκε λόγω θαλασσοταραχής. Οι διασωθέντες μιλάνε για επαναπροώθηση στην Τουρκία, για ρυμούλκηση στο σκοτάδι με μεγάλη ταχύτητα που οδήγησε στην ανατροπή του σκάφους τους και για εγκληματική συμπεριφορά. Συγκεκριμένα, ένας Αφγανός που είδε να πνίγονται μπροστά στα μάτια του τα 3 παιδιά και η γυναίκα του, λέει ότι θα μπορούσαν να σωθούν αν οι λιμενικοί τους έριχναν σωσίβια, κάτι που δεν έκαναν παρότι τους εκλιπαρούσαν να το κάνουν. Ένας άλλος Αφγανός που έχασε την γυναίκα και το παιδί του λέει ότι προσπάθησαν να ανέβουν στο σκάφος του λιμενικού όσο το σκάφος τους δεν είχε ακόμα ανατραπεί αλλά οι άντρες του λιμενικού δεν τους άφησαν, τους χτυπούσαν και τους έβριζαν. Μια γυναίκα είπε πως ενώ κρατούσε το πόδι ενός λιμενικού για να μπει μέσα στο σκάφος, αυτός τη κλωτσούσε και την πέταξε μέσα στη θάλασσα και πέταξε και το μωρό από την άλλη πλευρά. Αναφέρουν επίσης ότι οι λιμενικοί έσβησαν το προβολέα που είχαν αναμμένο εκείνη την ώρα για να μην φαίνεται από τις τουρκικές ακτές τι συνέβαινε μέσα στη θάλασσα.
Ο επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Μούιζνιεκς μιλάει καθαρά για “υπόθεση αποτυχημένης μαζικής απέλασης”. Όσα κόμματα αντέδρασαν ζήτησαν άμεση και πλήρη διερεύνηση του συμβάντος και άμεση παύση κάθε είδους αποτροπής από τις δυνάμεις του λιμενικού. Την ίδια στιγμή που μέχρι και ο ΟΗΕ ζητάει τη διεξαγωγή έρευνας για την εξακρίβωση των συνθηκών του ναυαγίου στο Φαρμακονήσι όπως αναφέρει στην έντυπη έκδοση της η βελγική εφημερίδα «De Standaard» στην Ελλάδα καμία πανελλαδικής κυκλοφορίας εφημερίδα δεν φιλοξένησε την “είδηση” στο πρωτοσέλιδο την Πέμπτη 23/1, πλην μίας. Η κυβέρνηση μέσω του Υπουργού Ναυτιλίας προχωράει σε προκλητικές δηλώσεις ενώ ακόμα αγνοούνται οι πνιγμένοι στο Φαρμακονήσι “…δεν πιστεύω ότι κανείς θέλει να ανοίξουμε τις πύλες και όλοι οι μετανάστες να απολαμβάνουν άσυλου στη χώρα”, ερμηνεύοντας με ακροδεξιά λογική το συνολικό ζήτημα του μεταναστευτικού σαν αποτροπή ή κατάληψη της χώρας από μετανάστες, παραλείποντας ταυτόχρονα, να εκφράσει οποιαδήποτε οδύνη για τον χαμό ανθρώπινων ζωών.
Τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν οι φωνές που μιλάνε για για συλλογικές απωθήσεις και κακομεταχείριση στα σύνορα της Ελλάδας από Έλληνες λιμενικούς ή άντρες ειδικών δυνάμεων σε μετανάστες και πρόσφυγες που προσπαθούν να περάσουν στη χώρα. “Από τον Αύγουστο του 2012 τουλάχιστον 136 πρόσφυγες, η πλειονότητα των οποίων είναι Σύροι και Αφγανοί, έχασαν τις ζωές τους σε τουλάχιστον δώδεκα γνωστά περιστατικά προσπαθώντας να φτάσουν στην Ελλάδα με σκάφος από την Τουρκία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της πρέπει να διασφαλίσουν αποτελεσματική έρευνα και διάσωση στη θάλασσα εστιάζοντας τις προσπάθειές τους στη διάσωση ζωών, παρά στην προστασία των συνόρων» αναφέρει σε ανακοίνωση της η Διεθνής Αμνηστία. Η Ύπατη Αρμοστεία καλεί τις Αρχές “να διερευνήσουν τις συνθήκες υπό τις οποίες έλαβε χώρα το περιστατικό, και το πώς ανθρώπινες ζωές χάθηκαν σε πλοιάριο υπό ρυμούλκηση». Η διεθνής ΜΚΟ Proasyl σε έκθεση της με τίτλο «Pushed back» αναφέρεται σε συγκεκριμένα περιστατικά παράνομων επαναπροωθήσεων από ένοπλες μονάδες ειδικών δυνάμεων στο χώρο του Αιγαίου και στην περιοχή του Έβρου, που δεν έχει απαντήσει επίσημα η ελληνική κυβέρνηση.
Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχουν εμπεριστατωμένες μαρτυρίες που μιλούν για τους λόγους που οι ελληνικές θάλασσες έχουν μετατραπεί σε νεκροταφείο ανθρώπινων ψυχών. Οι υποχρεώσεις μας από τις διεθνείς συνθήκες και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια επιβάλει να ξεκινήσει άμεσα μία εμπεριστατωμένη έρευνα για τις συνθήκες που οδηγούν σε τόσα περιστατικά πνιγμένων μεταναστών και προσφύγων. Επίσης οποιαδήποτε πρακτική επαναπροώθησης στη θάλασσα πρέπει να σταματήσει άμεσα. Οι μετανάστες και ειδικά οι πρόσφυγες έχουν πολύ σοβαρούς λόγους για να εγκαταλείψουν τις χώρες τους και καμία πολιτική αποτροπής δεν πρόκειται να τους σταματήσει από το να επιχειρήσουν το πέρασμα. Μόνο περισσότερους πνιγμένους αποφέρει η επαναπροώθηση, γιατί αυτοί οι άνθρωποι και να απωθηθούν θα ξαναπροσπαθήσουν.
Τα υπόλοιπα είναι θέματα μεταναστευτικής πολιτικής που η συγκεκριμένη ελληνική κυβέρνηση δυστυχώς δεν διαθέτει καθώς δεν έχει επεξεργαστεί επαρκώς θέσεις και προτάσεις για κύρια θέματα όπως διαδικασίες ασύλου, προστασία ανηλίκων-ευπαθών ομάδων, επιμερισμό ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών, την κοινωνική ένταξη και άλλα ζητήματα. Την απασχολεί κυρίως ως παράγοντας εκφοβισμού της κοινωνίας (ανακατάληψη πόλεων και νηπιαγωγείων από τον πρωθυπουργό, δηλώσεις περί “βίου αβίωτου” από αρχηγό αστυνομίας κ.α.) και διεύρυνσης της εκλογικής της πελατείας από τα δεξιά.
