Νίκη Αντύπα: “Ναι, είμαι πλέον ένας οικονομικός μετανάστης”

Τι κάνει μια Χιώτισσα στην Μπολώνια;
Η Ιταλία με φιλοξενεί τα τελευταία 3 χρόνια. Δουλεύω στο ψυχιατρικό τμήμα του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, όπου κάνω έρευνα, βλέπω ασθενείς, διδάσκω. Η ζωή στη Μπολώνια είναι απλή, η πόλη ανάλαφρη και «ανοιχτή». Όλοι είμαστε «σα στο σπίτι μας» κι ας μην είμαστε από δω: ο Μπαγλαντεσιανός με το μίνι μάρκετ πιο κάτω, οι γείτονες απ’ τη Ρουμανία, ο ταβερνιάρης απ’ την Πούλια, εγώ απ’ την Ελλάδα. Οι άνθρωποι είναι ζεστοί και ομιλητικοί. Παρ’ όλες τις δυσκολίες που μπορεί να φέρνει στα πόδια σου κάθε μέρα η ζωή, είναι πολλές οι φορές που θα μουρμουρίσω ανάλαφρα “la vita è bella”.

Στον καιρό της κρίσης, ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας expatriate;
Με την κρίση, το όνειρο της επιστροφής στην πατρίδα θολώνει, απομακρύνεται. Για μένα αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Στο μυαλό μου είχα φανταστεί να γυρίσω καιρό πριν, μετά τις σπουδές. «Άντε ένα 1-2 χρόνια ακόμα», έλεγα. Τώρα πως να γυρίσω; Το όνειρο απομακρύνεται. Οι πόρτες κλειστές στην πατρίδα. Στο εξωτερικό, ναι, είμαι πλέον ένας οικονομικός μετανάστης. Ζω εδώ γιατί έτσι μπορώ και πληρώνω το νοίκι μου, τα έξοδά μου, τα ταξίδια μου. Φυσικά το οικογενειακό μαξιλάρι δεν υπάρχει, πρέπει μόνος σου να στρώσεις για να κοιμηθείς, και με την αβεβαιότητα της κρίσης, το άγχος παραμονεύει. Ακόμα κι αν είσαι ψυχολόγος!

Υπάρχει κάτι που θα σε έκανε να γυρίσεις κάποια στιγμή στο νησί;
Οι άνθρωποι. Οι δικοί μου άνθρωποι. Που τους αγαπώ και μ’ αγαπούν. Θά ’θελα να γυρίσω για να γελάσω, να κλάψω, να ζήσω, μαζί τους.

Τι είναι αυτό που αγαπάς περισσότερο και τι είναι αυτό που σε ενοχλεί περισσότερο στη Χίο;
Αγαπώ τους δικούς μου ανθρώπους και τις στιγμές που περνάω μαζί τους. Πέρα απ’ αυτό, αγαπώ τη θάλασσα, τον περίπατο, τις γειτονιές, τις μυρωδιές, τα τοπία. Μέσα μου είναι όλα καλοντυμένα, αναμνήσεις ζεστές. Παίρνω πολλές βαθιές ανάσες όταν είμαι στο νησί. Αφουγκράζομαι και γεμίζω. Δεν ξέρω από τι, ίσως να’ ναι ψευδαίσθηση. Τι γλυκιά που είναι όμως…

Με ενοχλεί η καταστροφή και η αυτοκαταστροφή. Υπάρχει μπόλικη κι από τα δύο είδη. Πέρα από τις φωτιές ή άλλες καταστροφές για τις οποίες ίσως να μην ευθύνεται ο κοινός πολίτης, υπάρχουν και καταστροφές που η ευθύνη πέφτει στον καθένα μας. Τα σκουπίδια για παράδειγμα. Το σπίτι μας καθαρό να λάμπει, και ο δρόμος μας βρώμικος. Και αυτό που με πειράζει περισσότερο είναι ότι δε βλέπω να υπάρχει φροντίδα για τους κοινούς χώρους, ούτε από τον πολίτη, ούτε από το δήμο. Σα να έχει συνηθίσει το μάτι μας τη βρωμιά. Αυτό με θλίβει.

Πως θα περιέγραφες τη Χίο της παιδικής σου ηλικίας;
Ξέγνοιαστη. Είχα ένα είδος ελευθερίας που μάλλον δεν έχω ξανανιώσει από τότε. “Πάω να παίξω στη γειτονιά”, έλεγα φωναχτά και έτρεχα έξω χωρίς να περιμένω απάντηση. Με τις φίλες μου ήμασταν πολύ δημιουργικές, πέρα από τα κλασσικά παιχνίδια, μήλα, λάστιχο, μπίλιες, γράφαμε δικά μας σενάρια και μετά τα παίζαμε θέατρο, βγάζαμε τη δικιά μας εφημερίδα και τη μοιράζαμε. Ωραίοι καιροί. Άραγε είναι έτσι και τώρα για τα παιδιά;

Πατρίδα μου είναι εκεί…
…που είναι οι παλιοί μου φίλοι, η οικογένειά μου. Που μιλάνε τη μητρική μου γλώσσα και καταλαβαίνω τις παροιμίες.  Που γνωρίζω τα έθιμα και τις παραδόσεις και τις ζω με μια ανεξήγητη χαρά.  Σπίτι μου, όμως, μπορεί να γίνει ο κόσμος όλος.

Έχεις βιώσει καθόλου τον ρατσισμό των Ευρωπαίων;
Δε θα το ’λεγα. Στην Ιταλία μας βλέπουν σαν αδέρφια και όποτε συζητώ με τους ανθρώπους μου λένε ότι και στην Ιταλία τα πράγματα είναι “τα ίδια χάλια”.

Από τότε που ζεις στο εξωτερικό, βλέπεις διαφορετικά την Ελλάδα και τους Έλληνες;
Αναπόφευκτα, κάποια πράγματα κάνουν μπαμ. Όπως η καθαριότητα για παράδειγμα. Πριν δεν μου έκαναν τόση εντύπωση τα σκουπίδια στους δρόμους. Τώρα δε γίνεται να μη τα παρατηρήσω. Μου φαίνεται αφύσικο να είναι τόσο βρώμικο το περιβάλλον. Αλλά υπάρχουν και διαφορές που μου αρέσουν όπως το ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη ουρά στο μανάβικο, οι άνθρωποι διαλέγουν και όποιος τρυπώσει πληρώνει πρώτος. Ανθρώπινο, μέχρι και διασκεδαστικό. Το πρόβλημα μάλλον είναι ότι αυτή η τακτική δε χρησιμοποιείται μόνο στο μανάβικο!