του Νίκου Μίτση
Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για την οδό Απλωταριάς και τις πρόσφατες πλημμύρες, που υπέστησαν τα εμπορικά καταστήματα και από τις δύο πλευρές της.
Το αξιοσημείωτο δε, είναι ότι το γεγονός τούτο επαναλαμβάνεται τα τελευταία χρόνια, σχεδόν κάθε χειμώνα και αρχίζουν οι γκρίνιες και τα παράπονα χωρίς κάποιο αποτέλεσμα, μέχρι νάρθει η καινούργια άνοιξη και να το ξεχάσουμε πάλι.
Η Απλωταριά θεωρείται ο εμπορικότερος δρόμος της πόλης μας και μία από τις κυριότερες αρτηρίες της, με πολλά εμπορικά καταστήματα, ανακαινισμένα τελευταία σύμφωνα με το ντιζάιν της εποχής, υφασματοπωλεία, χρυσοχοεία, καταστήματα νεωτερισμών, φαρμακεία, πρόσφατα και καφέ, που κοσμούν την πόλη.
Προ του 1881 η Απλωταριά ήταν ένας στενότατος δρόμος, με υψηλές τριόροφες, κύρια μεσαιωνικές, οικοδομές. Τόσο στενός, ώστε δύο υποζύγια δεν μπορούσαν να περάσουν μαζί, αλλά για να περάσει το ένα, το άλλο έπρεπε να παρεκκλίνει προς κάποια στενωπό.
Ο σεισμός του Μαρτίου του 1881 κατέστρεψε την πόλη σχεδόν ολοσχερώς. Χρονικογράφος του γεγονότος αναφέρει «…η κυρία οδός της πόλεως, η καλουμένη Απλωταριά, με τας ανέτους, εν μέρει από των χρόνων των Γενουατών καταγομένας οικίας της, υπέστη φρικαλέαν καταστροφήν. Παντού μεταξύ των χωμάτων και των σωρών προβάλλουν μεμονωμένα υπολείμματα τοίχων…».
Τη σημερινή της μορφή, η Απλωταριά, πήρε μετά το σεισμό του 1881, στολισμένη με καλόχτιστες και ωραίες οικοδομές που εξακολουθούν να υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
Η εικόνα του δρόμου τούτου είναι μάρτυρας του ιστορικού γίγνεσθαι και όχι μια τυχαία δημιουργία του τοπίου. Στο σχήμα και τη φόρμα του εντοπίζονται τα ανθρώπινα ίχνη του παρελθόντος.
Τα καταστήματα, που υπήρχαν και από τις δύο πλευρές του δρόμου, ήταν υπερυψωμένα δύο ή τρία σκαλοπάτια, διότι σε βροχερές ημέρες κατέβαινε ο Καλοπλύτης από τις δυτικές παρόδους και την έκανε ποταμό.
Η οδός Απλωταριάς ασφαλτοστρώθηκε για πρώτη φορά το 1929, μαζί με την Πλατεία Βουνακίου, επί δημαρχίας Στυλ. Κανέλλου.
Από τότε έχουμε τις αλλεπάλληλες επεμβάσεις των εκάστοτε Δημάρχων που ήθελαν να ανακαινίσουν ή να αναπλάσουν το δρόμο, και ταυτόχρονα έχουμε τους καταστηματάρχες να θέλουν κι΄αυτοί να ανανεώσουν τη μορφή του καταστήματός τους σύμφωνα με τις σύγχρονες επικοινωνιακές προδιαγραφές, καταργώντας τα σκαλοπάτια, χωρίς όπως φαίνεται ούτε η μία πλευρά των Δημάρχων, ούτε η άλλη των εμπόρων, να προβλέψουν ότι το ισοϋψές αποτέλεσμα, του δρόμου με τα καταστήματα, εγκυμονεί άμεσο κίνδυνο πλημμύρας.
Έτσι ο Καλοπλύτης, ο οποίος διερχόμενος μεν σήμερα υπογείως του κέντρου της αγοράς, χύνεται έξω από το λιμάνι προς τη βόρεια πλευρά του, ενίοτε με τις μεγάλες νεροποντές, ορμητικός και καταστρεπτικός πλημμυρίζει την Απλωταριά, προκαλώντας ανυπολόγιστες ζημιές.
Υπάρχουν παλιές φωτογραφίες της Απλωταριάς που διαθέτουν ιστορικότητα και εκπέμπουν ποικίλες πληροφορίες. Οι μελετητές ένός έργου και οι εργολάβοι που εκτελούν την ανάπλαση ή την ανακατασκευή, φαντάζομαι ότι θα πρέπει να βασίζονται στον δημιουργικό συγκερασμό φωτογραφίας και έργου, στην ιστορία και το περιβάλλον του χώρου, καθώς και στις συνθήκες που δημιούργησαν και ανέδειξαν το συγκεκριμένο έργο.
Καλό θάναι, να προσέξουν οι αρμόδιοι, σε μελοντική αποκατάσταση της οδού Απλωταριάς, να μην επαναληφθούν τα λάθη των άλλων, γιατί τότε οι εκάστοτε επεμβάσεις και αναπλάσεις, θα θυμίζουν ένα τραγουδάκι των παλαιών Χιωτών που κοροίδευαν την πολυτέλεια των γυναικών της Χώρας,
Συναχθήτε μαζοχθήτε
Στην απλοταριά σταθήτε,
Να περάση το σταθόρι, (ίσως καμαρωτή;)
του Βρωμομανώλ΄ η κόρη,
Πούχει δώδεκα φουστάνια,
Το ΄να βγάζει, τ΄ άλλοβάζει,
Πάντα του γαδάρου ΄μοιάζει.
