γράφει ο Κώστας Ζαφείρης
Με τον ερχομό του Απρίλη, κι ελπίζουμε αυτή τη βροχερή και γκρίζα περίοδο, τον πραγματικό ερχομό της άνοιξης, γιορτάζουμε με όλες τις δέουσες τιμές την Εορτή του Ψεύδους. Την ημέρα που όχι απλώς επιτρέπεται αλλά επιβάλλεται, να χρησιμοποιηθεί το ψέμα, η φάρσα, το παραμύθι. Επιβάλλεται να «ψευτίσουμε» συγγενείς, φίλους και γνωστούς. Κι όσο μεγαλύτερο το ψέμα, τόσο μεγαλύτερη η φάρσα και πιο επιτυχημένη.
Με μια γρήγορη έρευνα στο διαδίκτυο (ελληνική Βικιπαίδεια) βρίσκουμε δυο επικρατούσες εκδοχές για το πώς προέκυψε το έθιμο:
Από τους Κέλτες
Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, το έθιμο ξεκίνησε από τους Κέλτες. Λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης, οι Κέλτες, ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και να ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο «κώδικας δεοντολογίας» των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια, έγινε με το πέρασμα του χρόνου έθιμο.
Από τη Γαλλία
Η δεύτερη εκδοχή, που θεωρείται και πιο βάσιμη ιστορικά, θέλει γενέτειρα του εθίμου την Γαλλία του 16ου αιώνα. Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η «1η Απριλίου». Την χρονιά αυτή όμως, και επί βασιλείας Καρόλου του 9ου, αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεωρούνταν πλέον η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή αυτό δεν το δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.
Δεν ξέρουμε βέβαια κατά πόσον αληθεύουν αυτές οι εκδοχές. Αλλά έχουν τη νοστιμιά τους. Άλλωστε και ο Καγκελάριος Βίσμαρκ συνήθιζε να λέει: «Οι άνθρωποι ποτέ δεν λένε τόσα ψέματα, όσα μετά το κυνήγι, στη διάρκεια του πολέμου και πριν τις εκλογές.» Το μόνο που προβληματίζει στις μέρες μας, με τη διάδοση της πληροφόρησης και κυρίως με τις ανεξέλεγκτες πηγές του Διαδικτύου, είναι κατά πόσο οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψέμα έχουν ξεθωριάσει τελείως. Τόσα και τόσα εξωπραγματικά ακούγονται κι αναμεταδίδονται, μέχρι να αποκαλυφθεί ότι πρόκειται για μεγαλειώδεις αρλούμπες, ψευδολογίες που θα έκαναν κάθε πρωταπριλιάτικο αθώο φαρσέρ να θαυμάσει πραγματικά. Ή με άλλα λόγια στον πλανήτη της ψηφιακής παραπλάνησης «κάθε μέρα είναι Πρωταπριλιά». Καλό μήνα!
