γράφει ο Κώστας Ζαφείρης
Ας μου επιτραπεί στο σημερινό μας σημείωμα, μια μικρή δόση αυτοαναφορικότητας, αφού θα καταθέσω δυο σκέψεις για τα βιβλία και πιο συγκεκριμένα για τα βιβλία από τη Χίο. Σε πρόσφατες δημόσιες τοποθετήσεις τους στην εφημερίδα «Πολίτης», δυο αξιόλογες συμπατριώτισσες συγγραφείς, η Ευαγγελία Παπαζή και η Μέλη Τσακού εξέφρασαν τον προβληματισμό τους για το κατά πόσο τα χιώτικα βιβλιοπωλεία υποστηρίζουν, όσο τους αξίζει, τις χιώτικες εκδόσεις. Μίλησαν για την προβολή, την προώθηση των τοπικών εκδόσεων, τη διαθεσιμότητα των βιβλίων, την ανάγκη ύπαρξης μια «γωνιάς» με τοπικές εκδόσεις και την υποστήριξή της. Θα ήθελα να πάω τον προβληματισμό ένα βήμα παραπέρα.
Υπάρχει μια προσέγγιση που λέει ότι σε περιόδους κρίσης, σε εποχές που κάποιοι και κάποιες στερούνται και τα στοιχειώδη η ενασχόληση με τα βιβλία είναι μια περιττή πολυτέλεια. Ότι σε καταστάσεις που η καθημερινή επιβίωση για εκατοντάδες συμπολίτες είναι το βασικό ζητούμενο, σε τι μας χρειάζεται μια έντονη εκδοτική παραγωγή. Ισοπεδωτική προσέγγιση που αγνοεί το γεγονός ότι η δημιουργία είναι μια πράξη αντίστασης, πολύτιμη σε χαλεπούς καιρούς.
Στη Χίο, και το λέμε μετά λόγου γνώσεως, έχουμε το ευτύχημα να υπάρχει αξιόλογη εκδοτική παραγωγή, που υπερβαίνει κατά πολύ το μέσο όρο άλλων πόλεων της Ελληνικής περιφέρειας. Εκδοτική παραγωγή που σημαίνει μόχθο, δυσβάσταχτο πολλές φορές οικονομικό κόστος, μικρές ελπίδες απόσβεσης. Αυτός ο πλούτος εκδόσεων υπάρχει, επειδή, μέσα στην κρίση, υπάρχουν από πίσω άνθρωποι που επιμένουν παρά τις δυσκολίες και τις, όχι σπάνιες, απογοητεύσεις. Κι αυτός ο πλούτος, δημιουργεί σε βάθος χρόνου ένα σημαντικό πολιτιστικό απόθεμα, μια άυλη κληρονομιά για την οποία δηλώνουμε πολύ συχνά, και δικαιολογημένα, περήφανοι.
Αναρωτιέμαι λοιπόν, σε ποιο βαθμό, όχι μόνο τα τοπικά βιβλιοπωλεία, αλλά το σύνολο των τοπικών φορέων υποστηρίζουν την τοπική πνευματική δημιουργία, και πιο συγκεκριμένα την εκδοτική παραγωγή που προαναφέρθηκε. Τρόποι υπάρχουν πολλοί και δεν σημαίνουν κατ’ ανάγκη οικονομικό κόστος. Το βασικό σημείο είναι να λειτουργήσουν οι τοπικοί φορείς, ως πολλαπλασιαστές ώστε το χιώτικο βιβλίο να φτάσει σε όσο το δυνατό περισσότερους αναγνώστες. Για να το πω με ένα απλό παράδειγμα, το πραγματικά αξιόλογο βιβλίο της Ευαγγελίας Παπαζή «Ανθρώπων Έργα: 296 επαγγέλματα και ασχολίες», παρακαταθήκη μνήμης για το παρελθόν που σιγά σιγά ξεθωριάζει, δεν θα έπρεπε να έχει ήδη φτάσει σε όλα τα σχολεία του νησιού;
Μια άλλη σκέψη θα ήταν η διοργάνωση μιας Γιορτής του Χιώτικου Βιβλίου, με συγκεντρωτική παρουσίαση όλων των τοπικών εκδόσεων της χρονιάς, με παράλληλες εκδηλώσεις, με δυνατότητα συζήτησης και συνάντησης του αναγνωστικού κοινού με δημιουργούς, με έμπρακτη προώθηση της φιλαναγνωσίας. Και ποιος θα ήταν ιδανικότερος φορέας για να οργανώσει μια τέτοια εκδήλωση από τη Βιβλιοθήκη Κοραής;
Σκέψεις λοιπόν υπάρχουν πολλές. Βούληση για την υλοποίησή τους χρειάζεται. Με μια απαραίτητη προϋπόθεση: να αντιμετωπίσουμε όλοι και όλες το βιβλίο σαν αναντικατάστατο σύντροφο κι όχι σαν φτωχό συγγενή.
