Επιλογή κειμένου, φωτογραφίες: Κραουνάκης Στέλιος
Η φωτιά είναι από τους οικολογικούς παράγοντες που έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της μεσογειακής βλάστησης και στη διαμόρφωση του μεσογειακού τοπίου. Ο σημαντικός αυτός ρόλος έχει εξελιχθεί σε καταστρεπτικό, πολλές φορές εξαιτίας της μεγάλης συχνότητας εμφάνισης της στα μεσογειακά οικοσυστήματα και του συνδυασμού της με την ανεξέλεγκτη βοσκή, τις έντονες εκχερσώσεις και τις έντονες ανθρώπινες δραστηριότητες. (Naveh Z. 1991).
Τις τελευταίες δεκαετίες έχει επικρατήσει η άποψη, ότι η φωτιά δρα σαν μία επιλεκτική δύναμη που επηρεάζει σημαντικά την χλωριδική σύνθεση των μεσογειακών οικοσυστημάτων, με την επικράτηση ειδών που έχουν αναπτύξει προσαρμοστικές στρατηγικές απέναντι σε αυτόν τον παράγοντα (Le Houerou 1981, Naveh Z. 1991). Οι περισσότερες πυρκαγιές είναι ανθρωπογενούς προελεύσεως, με μεγάλη συχνότητα εμφάνισης, όπου συχνά το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών περιστατικών που πλήττουν μία ορισμένη περιοχή είναι μικρότερο από αυτό που χρειάζονται τα είδη για να αναπαραχθούν, ώστε να είναι δυνατή η αναγέννηση τους μετά τη φωτιά.
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το ότι μετά τη φωτιά πολλές φορές ακολουθούν έντονη βόσκηση και εκχερσώσεις, έχει ως αποτέλεσμα η φωτιά να οδηγεί στην καταστροφή και υποβάθμιση αυτών των οικοσυστημάτων.
Συμπεράσματα
Α. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να επέμβουμε, ακόμα και στα πιο δύσκολα εδάφη, για τεχνητή αναδάσωση, μετά από καταστροφή από πυρκαγιά υψηλού δάσους Χαλεπίου Πεύκης. Η φύση θα ξαναδημιουργήσει το δάσος, πολύ καλύτερα από εμάς.
Β. Η επαναδημιουργία δάσους Χαλεπίου Πεύκης μετά από πυρκαγιά γίνεται με γρηγορότερους ρυθμούς στα καλύτερα εδάφη και με αργότερους στα φτωχά και σκελετικά εδάφη.
Γ. Σε δάση με σκελετικά εδάφη, με μεγάλες κλίσες και έντονες εκθέσεις χρειάστηκαν 12 χρόνια για να αποκτήσουν τα φυτά της αναγέννησης ένα μέσο ύψος 0,3 – 0,5 μ. και να καλύψουν το έδαφος σε ποσοστό πάνω από 80%.
Δ. Οι εκτάσεις που κάηκαν 3 και πάνω φορές με ελάχιστο χρόνο μεταξύ 2 πυρκαγιών κάτω από 10 χρόνια, καλύφθηκαν από θαμνώνες κουμαριάς ή πουρναριού, οι οποίες σε διάστημα μίας δεκαετίας περίπου (ανάλογα με το έδαφος) κάλυψαν πλήρως το έδαφος. Στα 15 έως 20 χρόνια από μετά την πυρκαγιά γίνονται πυκνοί και αδιαπέραστοι, με την σποραδική εμφάνιση εντός της Χαλεπίου Πεύκης.
Ε. Όταν έχουμε επιφανειακή εμφάνιση του μητρικού πετρώματος και επανειλημμένες πυρκαγιές με χρόνο περιφοράς των πυρκαγιών κάτω από 10 χρόνια, όχι μόνο δεν έχουμε την αναγέννηση της Χαλεπίου Πεύκης, αλλά και η εγκατάσταση των θαμώνων είναι αραιή και καλύπτουν μικρό μόνο μέρος της επιφάνειας.
Αποσπάσματα από την μελέτη του γεωτεχνικού δασολόγου Γ. Αμοργιανιώτη, Ειδικού Γραμματέα Δασών στο υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής «Η φυσική αναγέννηση των δασών του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας μετά από τις πυρκαγιές των τελευταίων 82 ετών (1913 έως και το 1998 – Δασαρχείο Πάρνηθας). http://www.fria.gr/ApokatastasiKamenwnEktasewn_PraktikaSYnedriou/Amorgianiotis_FysikiApokatastasiDaswn.pdf
Υ.Γ Ο κος Αμοργιανιώτης έχει δώσει την έγκριση του για την δημοσίευση του αποσπάσματος του κειμένου του με την επισήμανση ότι το είδος της Πεύκης που εντρυφεί στην Χίο είναι η Τραχεία Πεύκη, η οποία σύμφωνα με την βιβλιογραφία, διεθνής και εγχώρια, έχει παρόμοια συμπεριφορά με την Χαλέπιο Πέυκη.
