του Ανδρέα Μιχαηλίδη
Στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης εκτίθεται μια κεφαλή από Παριανό μάρμαρο γνωστή ως «Χία κόρη». Θεωρείται ότι είναι κατασκευασμένη για να τοποθετηθεί σε άγαλμα κάποιας θεότητας, πιθανά της Αφροδίτης. Έχει χρονολογηθεί στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα (320-300) και έχει ξεχωρίσει για την ομορφιά της έκφρασης, την αθωότητα και την στοχαστικότητα που αποπνέει. Σχετίζεται από αισθητικής πλευράς με την «Αλεξανδρινή» σχολή γλυπτικής της εποχής. Έχει εμπνεύσει δε, ως πρότυπο, μεγάλους καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων και τον Auguste Rodin. Το γλυπτό έχει περιλάβει η Χιώτισσα γλύπτρια Μ. Παπακωνσταντίνου ανάμεσα στα γλυπτά που βρίσκονται διεσπαρμένα εκτός Χίου.
Η ιστορία του γλυπτού, καθώς και η διαδρομή του είναι ενδιαφέρουσα. Αναφέρεται ότι βρέθηκε από τον Αντώνιο Ξανθάκη* στην συνοικία Παλαιόκαστρο** της Χίου κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου (1854-6). Αργότερα, περί το 1900, πουλήθηκε από την οικογένειά του στον Αμερικανό συλλέκτη E. P. Warren (1860-1928). O Warren υπήρξε μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ο οποίος ασχολήθηκε με τη «συλλογή» αρχαιοτήτων, μέρος των οποίων δώρισε στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης. Μαζί με αυτά, το 1913 και το γλυπτό από τη Χίο, το οποίο σήμερα φέρει τον αριθμό 10.70 του φημισμένου Μουσείου.
*Oικογένεια Ξανθάκη εντοπίζεται στη Χίο, μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, με αρχοντικό στην περιοχή της Φάρκαινας (πληροφ. Γ. Ξανθάκης).
** Στην περιοχή των Αγίων Αποστόλων μετά τα Σχολεία Βουνακίου.
Συζήτηση2 Σχόλια
Κύριε Μιχαηλίδη, ονομάζομαι Μαρία Ξανθάκη. Ο πατέρας μου, Αντώνιος Ξανθάκης γεννήθηκε στη Χίο το 1944. ο πατέρας του, Στυλιανός Ξανθάκης, το 1903. Ο παππούς του, Αντώνιος, περί το 1870. Ο προπάππος του Στυλιανός περί το 1840 από τον Αντώνιο Ξανθάκη ο οποίος ήταν Χιώτης έμπορος που έκανε ταξίδια στην Κριμαία (εκεί παντρεύτηκε την Χιώτισσα Ελένη(;) Ράλλη). Δεν γνωρίζω αν ο άνθρωπος που βρήκε την «Χιώτισσα κόρη» είναι ο προ-προ-προ…παππούς μας. Αν ναι, χαίρομαι και λυπάμαι μαζί γιατί θα μπορούσε να βρίσκεται σε ελληνικά χέρια. Εσείς πώς μάθατε ποιος την βρήκε; Μας ενδιαφέρει! Σας ευχαριστώ.
Η «Χιώτισσα κόρη», έμαθα τελικά πως βρέθηκε όταν ο Αντώνιος Ξανθάκης έσκαβε το θεμέλια για το πατρικό του, το 1850-52. Η νύφη του, Βικτωρία, αναγκάστηκε να την πουλήσει γιατί ο σύζυγός της Στυλιανός Ξανθάκης αυτοκτόνησε με τον σεισμό στη Χίο και την άφησε με δυο μικρά παιδιά (εκ των οποίων το ένα, ο Αντώνιος, είναι ο προ παππούς μου). Στα έπιπλα που υπάρχουν ακόμη από τους παππούδες, είναι ξυλόγλυπτο το πρόσωπο της «Χιώτισσας κόρης»!!!
Μαρία Ξανθάκη