«Ακτινογραφία» των προσφύγων και μεταναστών από την οργάνωση Refugee Rights Data Project. Από που είναι, που θέλουν να πάνε, τι φόβους έχουν, πως νιώθουν στη Χίο, πως κρίνουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες, τη στάση της Αστυνομίας, αλλά και της Ευρώπης.
Η Βρετανική ανθρωπιστική οργάνωση Refugee Rights Data Project τον περασμένο μήνα, πραγματοποίησε επιτόπια έρευνα αναφορικά με τις συνθήκες που βιώνουν πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν εγκλωβιστεί στο νησί μας. Οι απεσταλμένοι ερευνητές της οργάνωσης μίλησαν με 300 πρόσφυγες και μετανάστες από τις δομές της Χίου. Την περίοδο της έρευνας, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, στο νησί μας βρίσκονταν 3782 πρόσφυγες/μετανάστες, ενώ πληροφορίες από οργανώσεις κατέβαζαν τον αριθμό προσφύγων/μεταναστών στους 2000-3000. Όπως και να ‘ναι, το δείγμα της έρευνας της Refugee Right Data Project είναι της τάξεως του 8-13% του προσφυγικού πληθυσμού και τα αποτελέσματα της έρευνας, αν και βασίζονται μόνο στις μαρτυρίες προσφύγων και μεταναστών δίνουν τη δυνατότητα να δούμε καλύτερα το προφίλ των εγκλωβισμένων στη Χίο.
Δημογραφικά στοιχεία
- 88.3% των ερωτηθέντων ήταν άνδρες και το 11,7 ήταν γυναίκες.
- Η μέση ηλικία των ερωτηθέντων ήταν 27,2 χρόνια και 10% των ερωτηθέντων ήταν ανήλικοι (αγόρια και κορίτσια).
Ηλικιακή κατανομή
Προέλευση
Οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες προέρχονταν από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν και ακολουθούν πρόσφυγες/μετανάστες από διάφορες αφρικανικές χώρες, το Πακιστάν και την Υεμένη.
Η κατηγορία ‘other’ περιλαμβάνει άτομα με χώρα προέλευσης: Καμερούν, Αίγυπτο, Ερυθραία, Λίβανο, Λιβύη, Νιγηρία, Σρι Λάνκα και Σουδάν.
Ο μέσος χρόνος παραμονής τους στη Χίο ήταν 3,2 μήνες. Ωστόσο το 6,67% των ερωτηθέντων ήταν εγκλωβισμένοι στη Χίο για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους, ενώ μόλις το 33% των ερωτηθέντων ήταν στη Χίο μαζί με ένα ή περισσότερα μέλη της οικογένειάς τους.
Χρόνος παραμονής
Ασφάλεια
- Το 85,3% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι «δεν αισθάνονται ποτέ ασφαλείς» ή «δεν αισθάνονται ασφαλείς» και μόνο το 2,7% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι «αισθάνονται ασφαλείς».
- Το 18,4% των ερωτηθέντων κατά την παραμονή τους στη Χίο έχουν συλληφθεί ή κρατηθεί.
- Περίπου ένας στους τέσσερις (24%) ερωτηθέντες δήλωσαν ότι έχουν υποστεί αστυνομική βία στη Χίο. Το 78,9% αυτών περιγράφει ως λεκτική τη βία και το 73,2 ως φυσική (όχι δακρυγόνα). Το 4,2% των ερωτηθέντων έχουν εκτεθεί σε δακρυγόνα.
- Γενικά οι ερωτηθέντες θεωρούν την αστυνομική συμπεριφορά «πολύ κακή», ακόμα και αν οι ίδιοι δεν αντιμετώπισαν προβλήματα με την αστυνομία. Αρκετοί αναφέρουν ότι η αστυνομία τους αντιμετωπίζει «σαν ζώα» χρησιμοποιώντας δυσανάλογη βία και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς.
- Το 21,7% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι έχει υποστεί βία από Έλληνες πολίτες στη Χίο. Το 76,2% περιγράφει τη βία αυτή ως λεκτική και το 60,3% ως φυσική βία.
- Το 36,7% των ερωτηθέντων είχε βιώσει βία από άλλους πρόσφυγες, με το ποσοστό να ανεβαίνει στο 42,9% στις γυναίκες. Αυτή η βία περιγράφεται ως το αποτέλεσμα της ψυχική εξάντλησης και της έντασης στα υπερπλήρη κέντρα διαμονής, σε συνδυασμό με την απουσία ικανοποιητικών μέτρων ασφαλείας μέσα και έξω από τα καμπς. Το 77,1% των ερωτηθέντων περιγράφει τη βία αυτή ως λεκτική και το 68,8% ως φυσική βία.
Υγεία
- Το 71,3% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι είχαν αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα υγείας μετά την άφιξή τους στη Χίο. Σχεδόν το ένα τρίτο αυτών (28,5%) είχε πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες. Το ποσοστό των γυναικών που αντιμετώπισε κάποιο πρόβλημα υγείας εκτινάσσεται στο 94,3%, ενώ μόλις το 30,3% αυτών είχαν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.
- Ενώ το 37,1% δήλωσε ότι το πρόβλημα υγείας που αντιμετώπισε ήταν κοινό και θα μπορούσε να παρουσιαστεί οπουδήποτε, το 40,8% ανέφερε ως αιτία του προβλήματος τις ανθυγιεινές συνθήκες στα καμπς. Είναι ανησυχητικό ότι το 31% περιέγραψε το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει περισσότερο ως ψυχολογικό, παρά ως φυσικό.
- Το 39% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει δει κάποιον να πεθαίνει στη Χίο, με το 87% αυτών των θανάτων να οφείλονται σε αυτοτραυματισμούς ή αυτοκτονίες.
Ενημέρωση και Εκπαίδευση
- Το 86% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι δεν είχαν ενημέρωση για τα δικαιώματα που τους δίνει ο νόμος και τις δυνατότητες που υπάρχουν για την αλλαγή της κατάστασής τους.
- Ένα πολύ ανησυχητικό ότι το 78,3% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι δεν έχουν πρόσβαση σε πληροφόρηση για τις διαδικασίες που προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία για το άσυλο και τη μετανάστευση.
- Το 67% των προσφύγων άνω των 18 ετών δήλωσαν ότι δεν έχουν πρόσβαση σε καμία εκπαιδευτική διαδικασία.
Παιδιά
Σύμφωνα με την έρευνα της Refugee Rights Data Project, η κατάσταση στη Χίο για τα παιδιά είναι ιδιαίτερα επιβλαβής:
- Το 50% των παιδιών της έρευνας ήταν ασυνόδευτα.
- Το 73,3% των παιδιών δήλωσαν ότι «δεν αισθάνονται καθόλου ασφάλεια» ή ότι «δεν αισθάνονται πολύ ασφάλεια»
- Μόνο το 20% των παιδιών έχουν δεχθεί βοήθεια από κάποια οργάνωση στη Χίο.
- Το 13,3% των παιδιών έχουν δεχθεί αστυνομική βία, ενώ το 13,8% έχουν συλληφθεί ή κρατηθεί.
- Το 13,3% των παιδιών έχει βιώσει κάποια μορφή βίας από τους Έλληνες πολίτες, ενώ το 23,3% έχει βιώσει βία από άλλους πρόσφυγες.
- Το 28,6% των παιδιών έχει δει κάποιον να πεθαίνει στη Χίο.
- Το 36,7% των παιδιών έχει αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα υγείας στη Χίο, αλλά μόνο το 18,2% αυτών είχαν λάβει ιατρική περίθαλψη.
- Πάνω από τα μισά παιδιά και συγκεκριμένα το 56,7% δεν συμμετέχουν σε κάποια διαδικασία εκπαίδευσης.
- Μόνο το 16,7% των παιδιών είχαν πρόσβαση σε συμβουλές σχετικά με τα δικαιώματά τους και τις δυνατότητες να αλλάξουν την κατάστασή τους.
- Μόνο το 20% των παιδιών είχαν πρόσβαση σε πληροφόρηση για την ευρωπαϊκή νομοθεσία ασύλου και μετανάστευσης.
- Το 72,4% των παιδιών είχαν κάποιο συγγενή σε χώρα της Ευρώπης.
Μελλοντικά σχέδια
- Το 70,2% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι έχουν συγγενείς στην Ευρώπη. Περίπου οι μισοί αυτών (49%) έχουν αδέλφια, το 9% έχει γονείς και το 6,7 έχει σύζυγο σε κάποια Ευρωπαϊκή χώρα. Αρκετοί άλλοι έχουν ξαδέρφια, θείους και θείες στην Ευρώπη.
- Ενώ οι περισσότεροι (31.4%) δηλώνουν ότι επιθυμούν να φθάσουν στη Γερμανία, σχεδόν το ένα τρίτο (29.1%) δηλώνει ότι δεν τους νοιάζει η χώρα στην οποία θα μείνουν, αρκεί να είναι ασφαλής.
- Οι πρώτοι 3 παράγοντες που παίζουν ρόλο στην χώρα που επιθυμούν να διαμείνουν είναι: η παρουσία μελών της οικογένειάς τους, η ασφάλεια και οι ευκαιρίες εκπαίδευσης.
- Μόνο το 59.4% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι είχαν τη δυνατότητα να συμπληρώσουν αίτηση ασύλου μέχρι τη στιγμή διεξαγωγής της έρευνας.
- Οι αιτήσεις του 4.5% αυτών είχαν απορριφθεί και περίμεναν την απέλαση. Ένας από τους λόγους που αναφέρθηκε πιο συχνά ως αιτία των ψυχολογικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, είναι η αμφιβολία για την έκβαση της υπόθεσής τους και οι μεγάλοι χρόνοι αναμονής. Πολλοί φοβούνται την απέλαση, ενώ λόγο της αβεβαιότητας που βιώνουν αντιμετωπίζουν προβλήματα αϋπνίας.
- Το 95.3% των πολιτών είπαν ότι δεν μπορούν να επιστρέψουν πίσω στη χώρα τους επειδή φοβούνται τους πολέμους και τις διώξεις.
- Στην ερώτηση πως νιώθουν τώρα για την Ευρώπη, το 69.5% είπε ότι αισθάνονται «άσχημα» ή «πολύ άσχημα».