Βρέθηκε στη Χίο προσκεκλημένος του περιβαλλοντικού οργανισμού Chios Nature. Στο μικρό διάστημα που έμεινε στο νησί μας, ο Χρήστος Βλάχος, ο γνωστότερος έλληνας φωτογράφος Άγριας Φύσης και μέλος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας πραγματοποίησε εξορμήσεις στη χιακή ύπαιθρο και παρουσίασε στο κοινό μερικές από τις λήψεις του. Πριν επιστρέψει στο νησί μας για τη συνέχιση του project μύησης στα μυστικά της φωτογραφίας φύσης, ο Χρήστος Βλάχος μίλησε στην «Α» για τους ηθικούς κανόνες της φωτογραφίας, προέτρεψε όσους στήνουν ξόβεργα να τα αφήσουν και να προσπαθήσουν να «αιχμαλωτίσουν» φωτογραφικά τα πουλιά και πρότεινε την δημιουργία μιας περιοχής με επιφανειακό νερό που θα προσελκύει τόσο την πλούσια ορνιθοπανίδα του νησιού, όσο και τους πολυπληθείς φυσιολάτρες τουρίστες.
Ποιο ήταν το έρεισμά σας για να ασχοληθείτε με τη φωτογραφία και ειδικά με τη φωτογραφία της φύσης;
Κατά μία εκδοχή, ή σε γοητεύει το θέμα και θέλεις να το καταγράψεις φωτογραφικά ή είσαι φωτογράφος και στην φύση βρίσκεις το θέμα σου. Ανήκω στην πρώτη κατηγορία. Πάντα είχα ένα πάθος με την φύση και τα πλάσματά της και η φωτογράφισή τους ολοκλήρωσε αυτό που ήθελα. Η αγάπη μου για την φύση με οδήγησε στη φωτογραφία, η οποία όμως ήταν κι αυτή μια κρυφή, άγνωστη αγάπη μου!
Σε γενικότερες γραμμές όμως νιώθω και είμαι φωτογράφος αφού μέρα χωρίς κλικ την θεωρώ “χαμένη”.
Τι «εφόδια» πρέπει να έχει ένας φωτογράφος Άγριας Φύσης;
Πολλά μάλλον, αλλά θα μείνω λίγο στο βασικότερο. Πρέπει να έχει ήθος. Να έχει σεβασμό στο θέμα του και να γνωρίζει πως εκείνο προέχει και προηγείται. Κανένα καρέ δεν έχει αξία αν έχουμε κάνει κάτι εκτός ορίων για να το έχουμε στον σκληρό μας δίσκο.
Επίσης πρέπει να έχει συνέπεια και συνέχεια, πάντα με τις πιο πάνω σταθερές. Σήμερα, με τα ψηφιακά προϊόντα να έχουν δώσει την ευκαιρία σε πολύ κόσμο, ερασιτέχνες και επαγγελματίες, να έχουν στα χέρια τους πολύ σοβαρό εξοπλισμό, απ’ την μία, και τα social media να τους σπρώχνουν να κάνουν αναρτήσεις με ρυθμό βροχής απ’ την άλλη, και το επίπεδο και ο ανταγωνισμός έχουν ανέβει. Αν είσαι μέσα σ’ αυτό το παιχνίδι, τότε πρέπει να βρίσκεις τρόπους να καλυτερεύεις τον εαυτό σου και την δουλειά σου, να έχεις προσωπικό ύφος, να παρακολουθείς το έργο άλλων και να έχεις πρότυπα και στόχους. Και πάντα να σέβεσαι –κι ας γίνομαι κουραστικός- το θέμα σου, όχι μόνο για να μπορέσεις να συνεργαστείς όμορφα και σωστά, αλλά κυρίως γιατί είναι ζωντανό και συγκάτοικός σου.
Προφανώς και χρειάζονται κι άλλα καλούδια, όπως εξοπλισμός, χρόνος, χρήμα, ισορροπία με την υπόλοιπη ζωή σου και άλλα πολλά.
Η Φωτογραφία Φύσης απαιτεί και συγκεκριμένο τρόπο ζωής; Ποιο είναι το καθημερινό σας πρόγραμμα;
Σε επίπεδο ακραίου επαγγελματία θα μπορούσε να ισχύει αυτό. Κι αυτό γιατί πολλά καρέ απαιτούν να κάνεις δύσκολα πράγματα εκεί έξω. Όπως και να ‘χει όμως, μια καλή φυσική κατάσταση πρέπει να την έχεις. Τα συνεχή ταξίδια, το ωράριο, συχνά η πρόχειρη διατροφή, είναι κάποια από τα προβλήματα αυτού του χώρου. Μετά από ένα ταξίδι, χρειάζεσαι λίγο χρόνο ν’ ανανήψεις… Όμως η ζωή συνεχίζεται και εκτός φωτογραφίας ή επαγγέλματος. Οπότε αυτό συμβαίνει σπάνια ή σε λίγους. Είμαι ένας απλός, καθημερινός θνητός. Έχω το πρόγραμμα που έχει όλος ο κόσμος, έχω στο μυαλό μου όποια προβλήματα έχει όλος ο κόσμος και αντεπεξέρχομαι ή όχι, όπως όλος ο κόσμος. Ιδεατά θα ήθελα να έχω τα όποια με ταλανίζουν στο κεφάλι μου λυμένα και να κάνω την επόμενη εξόρμηση/φωτογράφηση που έχω σκεφτεί, προγραμματίσει ή ονειρευτεί. Μετά ξυπνάω και προσγειώνομαι.
Εκείνο που απαιτεί στα σίγουρα αυτή η ασχολία είναι, όταν είσαι εκεί έξω, να είσαι “εκεί έξω” για να μπορείς να αποδώσεις και να δημιουργήσεις.
Μέχρι το 2015 έχετε φωτογραφήσει εντός Ελλάδας σχεδόν το 85% των καταγεγραμμένων ειδών της χώρας! Τι είναι αυτό που σας συναρπάζει περισσότερο στην φωτογράφηση ενός νέου για εσάς είδους; Η καταγραφή του με το κλικ ή η ίδια η συνάντηση;
Προφανέστατα και με απόλυτη σιγουριά η ίδια η συνάντηση. Ξέρετε, κάθε φορά που βγαίνω στο πεδίο νοιώθω το ίδιο συναίσθημα με την πρώτη φορά. Ακούγεται τετριμμένο, αλλά είναι πέρα για πέρα αληθινό! Οπότε η κάθε συνάντηση με τα ζωντανά πλάσματα, όποια κι αν είναι, είναι πρωτεύον θέμα για μένα. Φυσικά και θέλω πάντα να τα καταγράφω, αλλά παραμένω λάτρης της φύσης και αυτές οι συναντήσεις είναι πολύ σημαντικές. Τώρα, αν επιπλέον το είδος είναι και νέο και μπορεί να καταγραφεί και σ’ ένα όμορφο καρέ τα πράγματα γίνονται ακόμα καλύτερα.
Ο Αϊνστάιν φέρεται να είχε πει ότι «Look deep into nature, and then you will understand everything better». Η επαφή με τη Φύση, τι προσφέρει στον άνθρωπο;
Η φωτογραφία φύσης είναι μια μάλλον μοναχική ασχολία. Αυτό σημαίνει πως βρίσκεσαι αρκετό χρόνο με τον εαυτό σου, κάτι που σε κάνει να σκέφτεσαι και διαφορετικά. Η ζωή εκεί έξω είναι πολύ όμορφη αλλά και σκληρή. Είναι πραγματική. Έχει τους κανόνες της, τις συνήθειες της, τους ρυθμούς της. Έχει κίνηση, χρώμα, οσμές. Οι αισθήσεις δουλεύουν σε διαφορετικό επίπεδο. Συχνά πρέπει να σκεφτείς περαιτέρω, να προνοήσεις, να προλάβεις, να φανταστείς ή ακόμα και να διαισθανθείς. Μόνο τότε μπορείς να κάνεις κάποια μικρή, αλλά θετική υπέρβαση και να φέρεις αποτέλεσμα. Αλλά κι αν δεν φέρεις αποτέλεσμα, πάλι όμορφα είναι τα πράγματα! Συχνά κατεβάζω τον φακό, γνωρίζοντας πως θα χάσω κάποιο όμορφο καρέ, για να χαρώ με τα μάτια μου κάποια σκηνή. Αυτό το ταξίδι είναι δωρεάν για όποιον θέλει να ταξιδέψει, είναι δίπλα μας ανά πάσα στιγμή και είναι ανεκτίμητο. Η φύση δεν προσφέρει. Είναι η ίδια η προσφορά.
Από όσα είδατε μέχρι στιγμής στη χιακή ύπαιθρο τι σας άρεσε και τι σας απογοήτευσε;
Δεν είδα τις περιβόητες ξόβεργες, αλλά έχω ακούσει γι’ αυτές. Σίγουρα είναι κάτι δυσάρεστο που συμβαίνει με έμφαση στο νησί σας. Και μάλλον η φήμη του είναι μεγαλύτερη κι απ’ το ίδιο το γεγονός, το οποίο όμως είναι από μόνο του τεράστιο πρόβλημα… Δεν έχει κάτι να προσφέρει αυτή η ασχολία εκτός από το ‘’σε τσάκωσα φίλε’’! Προτείνω σε όσους φίλους ασχολούνται με την αιχμαλώτιση πουλιών με ξόβεργες να έρθουν μαζί μας την επόμενη φορά που θα έρθω στο νησί. Να έρθουν και να προσπαθήσουμε να ‘’τα αιχμαλωτίσουμε’’ φωτογραφικά. Είμαι σίγουρος πως όλοι οι φίλοι που φωτογραφίζουν πουλιά στην Χίο θα δανείσουν εκείνη την ημέρα τον εξοπλισμό τους σε όποιον θέλει να δοκιμάσει αυτή την τεχνική αιχμαλώτισης. Ο δικός μου είναι στη διάθεση όποιου θέλει να δοκιμάσει.
Στη Χίο υπάρχει ένα έλλειμμα γνώσεων σχετικά με τον περιβαλλοντικό της πλούτο. Ποια η άποψή σας για την ορνιθολογική ποικιλότητα της Χίου;
Η Χίος βρίσκεται στα ανατολικά παράλια της χώρας και είναι σημαντική για τα μεταναστευτικά ταξίδια των πουλιών κάθε άνοιξη και φθινόπωρο. Σίγουρα είναι πλούσια σε ορνιθοπανίδα, απλά θέλει περισσότερο ψάξιμο και μάτια στο πεδίο. Εξάλλου υπάρχουν καταγραφές και βιβλίο για τα πουλιά, εμπλουτισμένο μάλιστα και με ντοπιολαλιά. Εκείνο που της λείπει είναι μια ανενόχλητη περιοχή, με επιφανειακό νερό όλο τον χρόνο. Αν κάποιοι, κάπως, κάποτε, κατορθώσουν να δημιουργήσουν μια τέτοια μικρή περιοχή, αυτή θα γίνει το καμάρι του νησιού, θα εμπνεύσει νέους ανθρώπους και παιδιά και θα δείξει ποια πραγματικά είναι η δυναμική της βιοποικιλότητας, τουλάχιστον ως προς τα πουλιά, στο νησί.
Παρατήρησα στην επίσκεψή μου πως υπάρχουν και διαθέσιμοι άνθρωποι να το κάνουν αυτό και κάποιοι που μπορούν με περίσσια διάθεση μάλιστα, να το στηρίξουν. Θεωρώ πως οι Χιώτες αγαπούν πολύ το τόπο τους και πως αν τους δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσουν κι αυτή του την πτυχή, θα κάνουν θαύματα. Προς όφελος της φύσης, φυσικά!
Ο Chios Nature πιστεύει ότι, ειδικά μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων ετών, η Χίος πρέπει να στηριχθεί και ένας τρόπος θα μπορούσε να είναι η προσέλκυση φυσιολατρών και birdwatchers. Πόσο εφικτό είναι αυτό;
Είναι εφικτό και θα έλεγα και απαραίτητο. Δεν υπάρχει τόπος πια που δεν θέλει ή δεν χρειάζεται επισκέπτες. Και θα έχετε ακούσει για τη δύναμη και τη δυναμική του πράσινου τουρισμού. Η χώρα μας είναι παγκόσμια γνωστή σαν πράσινος τουριστικός προορισμός. Το γνωρίζουν όλοι και ελάχιστοι Έλληνες… Πρέπει να προσελκυθούν λοιπόν φυσιολάτρες, birdwatchers και birdphotographers. Όμως πρέπει και το νησί να είναι έτοιμο να τους υποδεχτεί, να δείξει σεβασμό στην φύση του και να την προστατεύσει. Για όποιον αμφιβάλλει οι περιπτώσεις της λίμνης Κερκίνης αλλά και της πολύ κοντινής Λέσβου, θα τον πείσουν. Αν δοκιμάσει κάποιος να τηλεφωνήσει σε κάποιο ξενοδοχείο της Σκάλας Καλλονής για να κλείσει δωμάτιο για τον επόμενο Απρίλιο, μπορεί να βρεθεί μπροστά στην απάντηση πως δεν υπάρχει διαθέσιμο, ακόμα και σ’ αυτή την περίοδο της κρίσης που διανύουμε. Αν όμως βρει δωμάτιο, ας το κλείσει και ας επισκεφτεί την περιοχή για να δει ‘’ιδίοις όμμασι’’ τη δυναμική του πράσινου τουρισμού.
Στις φωτογραφίες μερικά από τα πουλιά που φωτογράφισε ο Χρήστος Βλάχος στη Χίο
