Μετά από σχεδόν μια δεκαετία από την πρώτη τους συναυλία στο νησί, περισσότερες από τετρακόσιες ζωντανές εμφανίσεις στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και πέντε δισκογραφικές δουλειές, οι Encardia επιστρέφουν στη Χίο για μια μουσική παράσταση στο Ομήρειο ζωντανεύοντας την παράδοση της Κάτω Ιταλίας με παλιά και καινούργια τραγούδια σε πέντε διαφορετικές γλώσσες και διαλέκτους. Με αφορμή αυτή τη συναυλία που ξεκίνησε από μια σχολική εργασία και μια “κουβέντα “ των μουσικών με τους μαθητές μέσω skype, κουβεντιάσαμε κι εμείς με τον Κώστα Κωνσταντάτο, την ψυχή των Encardia, για τις “πέτρες που χορεύουν”, γοητεύουν και συγκινούν.
Μετά από σχεδόν δέκα χρόνια ενασχόλησης με τη μουσική της Κάτω Ιταλίας, τι θα έλεγες ότι είναι τελικά αυτό που σας έλκει σε αυτή την παράδοση;
Αυτό που μας τράβηξε στην αρχή ήταν ότι αυτή η παράδοση ήταν κοντινή σε μας αλλά ταυτόχρονα και άγνωστη. Ξεκινήσαμε να ψάχνουμε τραγούδια από την περιοχή του Salento, τη βόρεια περιοχή της Κάτω Ιταλίας. Είδαμε ότι αυτή η μουσική, όπως και κάθε λαϊκή μουσική, είχε μέσα της όλα τα συναισθήματα με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Φυσικά εκεί κυριαρχεί ο ρυθμός της tarantella pizzica. Βρεθήκαμε ανάμεσα σε μουσικούς, σε γλέντια και σε πρόβες και είδαμε την μουσική στο συνολικό πολιτιστικό πλαίσιο. Αυτό μας άρεσε πολύ και μας γοήτευσε. Ζήσαμε εκεί και δημιουργήσαμε σχέσεις με τους ανθρώπους. Βέβαια, τα τραγούδια δεν τα παίζουμε έτσι όπως είναι, τα διασκευάζουμε. Είναι σαν να βρίσκεις έναν θησαυρό και σιγά – σιγά να τον αξιοποιείς. Τα τελευταία τρία χρόνια ξεκινήσαμε να φτιάχνουμε καινούργια κομμάτια, δικά μας πλέον, επηρεασμένα από αυτό τον ήχο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το κομμάτι που γοήτευσε τα παιδιά και μας κάλεσαν στη Χίο είναι ένα δικό μας κομμάτι.
Έχουν αλλάξει καθόλου τα ενδιαφέροντα και οι επιρροές σας από τότε που ξεκινήσατε;
Επειδή ο καθένας από μας είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα, κουβαλάει ένα δικό του κόσμο και έχει μια δική του πορεία, όσο προχωράει, επηρεάζει και αυτό που βγαίνει στον ήχο του γκρουπ.
Τώρα τελευταία είμαστε σε μια αναζήτηση πιο σύγχρονης μορφής στο χορό και στον ήχο μας. Συνεργαζόμαστε με μια χορεύτρια σύγχρονου χορού από τη Θεσσαλονίκη, την Ιωάννα τη Μήτσικα και μας ενδιαφέρει να κάνουμε κάτι που έχει έναν πιο μοντέρνο χαρακτήρα.
Με ποιο τραγούδι θα σύστηνες τους Encardia σε κάποιον που δεν έχει ακούσει τη μουσική σας;
Με το τραγούδι του Santu Paulu, του Αγίου Παύλου δηλαδή.
Πίσω από την tarantella pizzica υπάρχει μια παράδοση που μιλάει για μια δηλητηριώδη αράχνη η οποία τσίμπαγε τους ανθρώπους της περιοχής και τους μετέδιδε το δηλητήριό της φέρνοντάς τους σε κρίση. Για να γλιτώσουν λοιπόν έπρεπε να έρθουν οι μουσικοί και να κάνουν τη συγκεκριμένη θεραπεία, ένα είδος εξορκισμού δηλαδή. Κι επειδή αυτή η διαδικασία είχε παγανιστικές ρίζες κι η εκκλησία δεν μπορούσε να την ξεφορτωθεί, την ενέταξε στο τελετουργικό της κάνοντας τον Απόστολο Παύλο προστάτη όσων έχουν τσιμπηθεί από την αράχνη. Υπάρχουν λοιπόν πολλά τραγούδια, κυρίως ταραντέλες, που αναφέρονται στον Απόστολο Παύλο. Έτσι γράψαμε κι εμείς αυτό το τραγούδι το οποίο θεωρώ ότι μας χαρακτηρίζει πολύ.
Πως θα παρουσίαζες έναν-έναν τους μουσικούς των Encardia χωρίς να σταθείς στο όργανο που παίζει ο καθένας;
Μια σημαντική παρουσία, από τους πρωτεργάτες του συγκροτήματος, είναι ο Βαγγέλης ο Παπαγεωργίου ο οποίος, πέρα από το ακορντεόν που παίζει και μάλιστα παίζει μια εξέλιξη του ακορντεόν που λέγεται μπαγιάν, είναι και ο μουσικός μας εγκέφαλος, αυτός που έχει τις περισσότερες ιδέες για τη μουσική και την ενορχήστρωση. Μετά είναι ο Μιχάλης ο Κονταξάκης που κάνει καριέρα ως σολίστας στην κλασσική κιθάρα και είναι συνεχώς σε φόρμα. Είναι ο απόλυτος εκτελεστής, ότι παίζει το παίζει τέλεια, καλύπτει ότι λάθη γίνονται και είναι ο συνδετικός ιστός την ώρα του live. Είναι η Ναταλία, που είναι αυτή τη στιγμή η βασική μας τραγουδίστρια γιατί η Αναστασία που έγινε μητέρα δεν είναι στην πρώτη γραμμή πια. Η Ναταλία είναι ένα παιδί 24 χρονών που έχει πολύ όρεξη και δουλεύει πάρα πολύ για το γκρουπ. Είναι αυτή η νέα γενιά που έχει πολύ καλό λογισμικό, τα κάνει όλα γρήγορα και αποτελεσματικά. Και μετά είναι ο Δημήτρης ο Τσεκούρας που παίζει το κοντραμπάσο.
Πως είναι να συμπορεύεται κανείς και να συμπράττει για χρόνια με μια μεγάλη ομάδα και μάλιστα με τη μορφή κολεκτίβας;
Είναι όσο δύσκολο όσο είναι να κρατάει κανείς τις ισορροπίες σε μια οικογένεια. Αλλά είμαστε όλοι τυχεροί γιατί από την αρχή καταλάβαμε την αξία που έχει αυτή η ομάδα και πως όταν δουλεύεις μαζί με άλλους πολλαπλασιάζονται οι ικανότητες και τα ταλέντα. Όλα τα παιδιά έκαναν θυσίες όταν χρειάστηκε για να προχωρήσει η ομάδα μπροστά. Σε ένα σύνολο οκτώ ατόμων πολλές φορές πρέπει να θυσιάσεις την άποψη σου. Κι επειδή όλοι είχαμε αυτήν την διάθεση, όταν αποφασίζαμε να ακολουθήσουμε κάτι, παρά τις αντιρρήσεις που μπορεί να είχαμε στην αρχή, το υποστηρίζαμε όλοι με όλη μας τη δύναμη. Και τελικά δεν μετανιώσαμε.
Πως σας επηρέασε η επιτυχία του ντοκιμαντέρ “Encardia – η πέτρα που χορεύει”;
Το ντοκιμαντέρ ήταν μια πάρα πολύ ωραία διαδικασία. Η ιδέα ήταν να μας παρακολουθήσει η κάμερα σ’ ένα ταξίδι και να καταγράψει ότι συνέβαινε σε αυτό το ταξίδι. Τις πρόβες που κάναμε με άλλους μουσικούς, τους ανθρώπους που συναντούσαμε, τους ανθρώπους που είναι από τους τελευταίους που μιλούν τη διάλεκτο γκρίκο. Ουσιαστικά είναι μια ταινία που ασχολείται με μια γλώσσα που πεθαίνει, μέσα από τη μουσική και τη δική μας παρουσία. Η ταινία είχε πάρα πολύ καλή τύχη στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ πέρσι στη Θεσσαλονίκη. Πήρε το βραβείο κοινού και μας άνοιξε πολλές πόρτες. Μας έμαθε και μας προσέγγισε κόσμος που δεν ξέρω αν θα μας ανακάλυπτε διαφορετικά.
Μιλάτε συχνά για τα ταξίδια σας. Πόσο σημαντικό είναι το ταξίδι για έναν μουσικό;
Το ταξίδι, αν έχει την έννοια της επιστροφής και όχι της αναχώρησης και της αποταγής, είναι πολύ σημαντικό. Δηλαδή όταν δεν θέλεις να ξεφύγεις αλλά όταν θέλεις να γνωρίσεις τον εαυτό σου. Για μας είναι πολύ όμορφα τα ταξίδια που κάνουμε όπως αυτό το ταξίδι στη Χίο γιατί μας φέρνουν σε επαφή με τους ανθρώπους που μας παρακολουθούν και αγαπούν τη δουλειά μας. Και είναι πολύ ωραίο την ώρα που είσαι στη σκηνή να βλέπεις τα πρόσωπα των ανθρώπων να “ρουφούν” αυτό που τους προσφέρεις. Αυτό είναι για μας η ζωή μας και το αίμα μας.
Είναι πολύ σημαντικό που δίνετε την ευκαιρία στους κατοίκους ενός απομακρυσμένου νησιού να ακούσουν ζωντανά τη μουσική σας. Προ κρίσης, πολλοί Χιώτες είχαν την δυνατότητα να ταξιδεύουν συχνά στην Αθήνα για να ακούσουν μια καλή συναυλία ή να δουν μια καλή παράσταση. Τώρα, η κατάσταση είναι διαφορετική. Έχει επηρεάσει η κρίση τον τρόπο που παράγεται η τέχνη και τον τρόπο που φτάνει στο κοινό;
Τον έχει επηρεάσει θετικά. Καλλιτεχνικά υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες γιατί όλοι είναι διατεθειμένοι να κάνουν θυσίες προκειμένου να γίνονται πράγματα. Βέβαια οι αμοιβές μας δεν έχουν καμία σχέση με αυτές που ήταν πριν και πολλές φορές παίζουμε και χωρίς αμοιβές. Όμως ο κόσμος εκτιμάει πολύ αυτό που του προσφέρουμε, φαίνεται ότι νιώθει πολύ ωραία στις συναυλίες μας. Την προηγούμενη εβδομάδα δώσαμε μια εκπληκτική παράσταση με τις Πλειάδες στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και το Μέγαρο ήταν γεμάτο. Όλα αυτά είναι παρήγορα.
Ποια συμβουλή θα δίνατε στα νέα παιδιά που έχουν ταλέντο και θέλουν να ασχοληθούν επαγγελματικά με τη μουσική;
Είμαστε σε μια εποχή που πρέπει να λειτουργεί κανείς ομαδικά γιατί είναι πολύ δύσκολο κάποιος μόνος του να καταφέρει πράγματα. Αυτό είναι ένα κέρδος που μπορούμε να έχουμε από την κρίση, να αποκτήσουμε μεγαλύτερη συλλογικότητα. Αν κάποιος λοιπόν θέλει να συνεχίσει, να ψάξει να βρει κι άλλους ανθρώπους με τους οποίους μπορεί να μοιραστεί ένα όραμα και να προσπαθήσουν μαζί, πάση θυσία, να ακολουθήσουν αυτό το όραμα. Πολλές φορές όταν είσαι μαζί με άλλους η αποτυχία είναι επίσης γόνιμη. Δεν χρειάζεται πάντα να πετυχαίνουμε και δεν σημαίνει ότι η επιτυχία είναι πάντα αυτό που ορίζεται από τον κόσμο ως επιτυχία.
Τι είναι επιτυχία λοιπόν, πως την ορίζεις εσύ;
Επιτυχία είναι αυτό που σε κάνει να ισορροπείς και να νιώθεις πιο ολοκληρωμένος. Μπορεί, ας πούμε, ένα παιδί να έχει μεγαλύτερο όφελος όταν δεν πετύχει στις Πανελλήνιες και να βρει ένα τρόπο να ισορροπήσει μέσα του όταν διαχειριστεί σωστά αυτή την αποτυχία. Άρα όταν έχουμε μια φαινομενική αποτυχία δεν σημαίνει ότι είναι και πραγματική αποτυχία. θα πρέπει να βάζουμε την αποτυχία πάντα σε εισαγωγικά. Όπως και την επιτυχία. Γιατί η πραγματική επιτυχία είναι αυτή που μας κάνει να αισθανόμαστε ώριμοι, ισορροπημένοι και ταπεινοί.
