του Τέλη Τύμπα
Για τις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων σύνδεσης κάποιων νησιών με την Αθήνα δεν χρειάζεται να προσθέσουμε κάτι σε αυτό που γνωρίζουν πλέον όλοι: ότι αυτοί που υποσχέθηκαν ανταγωνισμό έφεραν ένα σκληρό μονοπώλιο, με τις τιμές να έχουν απογειωθεί. Αντίστοιχη η κατάσταση στην ακτοπλοΐα, μειωμένα και εκεί τα δρομολόγια, αυξημένες οι τιμές, σε εξέλιξη μια επιχείρηση κατάργησης κοινωνικών τιμολογίων. Οι τραγικές συνέπειες της πολιτικής των φανατικών του ακραίου νεοφιλελευθερισμού στις συγκοινωνίες κάποιων νησιών (π.χ. των νησιών του Βορείου Αιγαίου) είναι ένα δεδομένο με το οποίο δεν διαφωνεί κανείς. Δυστυχώς όμως, όπως θα δούμε αμέσως, κάτι αντίστοιχο προωθείται και στον εξίσου σημαντικό τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.
Όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα έχει ένα μεγάλο αριθμό νησιών που δεν είναι συνδεμένα με το ηπειρωτικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Το ρεύμα στα νησιά αυτά παράγεται από αυτόνομους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς, με κόστος μεγαλύτερο έως αρκετά μεγαλύτερο από το κόστος παραγωγής στην ηπειρωτική Ελλάδα. Οι κάτοικοι όμως των νησιών αυτών πληρώνουν το ηλεκτρικό ρεύμα στην ίδια τιμή με τους υπόλοιπους κατοίκους της χώρας. Δεκαετίες τώρα, το ενιαίο τιμολόγιο εγγυάται μια δημόσια επιχείρηση ηλεκτρισμού (ΔΕΗ), η ύπαρξη της οποίας εξασφαλίζει ένα καθολικό αλλά και ενιαίο τιμολόγιο. Αν η ΔΕΗ σπάσει σε κομμάτια και ιδιωτικοποιηθεί, τότε δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι δεν θα εκτοξευθεί το τιμολόγιο του ηλεκτρικού ρεύματος στα νησιά αυτά.
Αν αυτό γίνει, θα γυρίσουμε πίσω κι από την πολιτική του Κωνσταντίνου Καραμανλή και των Αμερικανών κεϋνσιανών μηχανικών του σχεδίου Μάρσαλ, οι οποίοι θεώρησαν αυτονόητη προτεραιότητα την ίδρυση της ΔΕΗ. Ως δημόσιας επιχείρησης κοινής ωφέλειας που θα έβαζε τέλος στις διάσπαρτες τοπικές ιδιωτικές επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες κρατούσαν τα τοπικά τιμολόγια ιδιαίτερα ψηλά, εκμεταλλευόμενες το τοπικό τους μονοπώλιο. Αν η δημόσια ΔΕΗ κατακερματισθεί σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, δεν αποκλείεται να γίνει με την τιμή του ηλεκτρικού στα νησιά αυτό πού έγινε και με την τιμή των εισιτηρίων στις συγκοινωνίες: αύξηση λόγω τοπικών ιδιωτικών μονοπωλίων που θα επιβαρύνει δραματικά μια ακραία, ήδη, δοκιμαζόμενη νησιωτική (και σε πολλές περιπτώσεις και ακριτική) οικονομία και κοινωνία.
Πόσο μακριά είναι αυτό το ενδεχόμενο; Πριν λίγες ημέρες, οι βουλευτές της συγκυβέρνησης ψήφισαν την ιδιωτικοποίηση του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), με την οποία ανοίγει ο δρόμος για την ιδιωτικοποίηση και κατακερματισμό της ΔΕΗ (για τη σημασία του ΑΔΜΗΕ, βλέπε). Στην σχετική του εισήγηση υπέρ της ιδιωτικοποίησης του ΑΔΜΗΕ, βουλευτής της συγκυβέρνησης εγκάλεσε τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή οι βουλευτές του υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, την «ενιαία και δημόσια» ΔΕΗ (βλέπε). Αυτή δηλαδή που εγγυάται ότι οι κάτοικοι των νησιών δεν θα πληρώνουν το ηλεκτρικό ακριβότερα (ενδεχομένως και πολύ ακριβότερα—αν επικρατήσει πλήρως η ακραία νεοφιλελεύθερη λογική).
Κάτι μάλλον ανησυχεί τους πολιτικούς της συγκυβέρνησης που εκλέγονται σε νησιά. Σύμπτωμα αυτού είναι νομίζω η ανάγκη που αισθάνθηκε ο συγκεκριμένος βουλευτής-εισηγητής της συγκυβέρνησης να διευκρινίσει ότι “δεν αμφισβητείται η καθολική υπηρεσία, δηλαδή η εξασφάλιση παροχής ρεύματος σε όλους τους Έλληνες όπου κι αν βρίσκονται, καθώς αυτή δεν αφορά τον ΑΔΜΗΕ αλλά τον ΔΕΔΔΗΕ που είναι και θα μείνει θυγατρική της ΔΕΗ». Αυτή η διευκρίνιση θα είχε ίσως κάποιο νόημα αν η ΔΕΗ επρόκειτο να παραμείνει δημόσια και ενιαία. Όπως όμως είδαμε, ο ίδιος αφιέρωσε την ομιλία του στο να κατηγορήσει τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ επειδή υποστηρίζουν την δημόσια και ενιαία ΔΕΗ. Την οποία αυτός αντιμάχεται.
Δεν ήταν φυσικά ο μόνος βουλευτής που ψήφισε την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ. Τον επέλεξα επειδή έχει τη σημασία του το ότι διατέλεσε και υπουργός Αιγαίου της συγκυβέρνησης, όπως επίσης το ότι έχει αξιόλογη θητεία σε ελληνικές και ευρωπαϊκές θέσεις υπεύθυνες για ζητήματα ενεργειακής πολιτικής. Γνωρίζει επομένως τι μπορεί να υποσχεθεί ώστε να μην εκτεθεί προσωπικά. Ας δούμε λοιπόν πολύ προσεκτικά τι ακριβώς εγγυήθηκε ότι θα διασφαλιστεί. Εγγυήθηκε την καθολική παροχή ρεύματος. Εγγυήθηκε δηλαδή ότι θα μπορεί να διατίθεται ηλεκτρικό ρεύμα παντού και μετά την απώλεια της δημόσιας και ενιαίας ΔΕΗ. Σε ποια όμως τιμή θα είναι το ρεύμα αυτό διαθέσιμο στα νησιά (για παράδειγμα στα νησιά του Βορείου Αιγαίου); Θα είναι ενιαίο το τιμολόγιο; Θα πληρώνουν δηλαδή οι κάτοικοι των νησιών αυτών το ίδιο με τους κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας;
Καθολική είναι και σήμερα η δυνατότητα να ταξιδέψεις στην Αθήνα. Γνωρίζουμε όμως όλοι πολύ καλά πόσο ακριβότερο είναι το εισιτήριο από το Βόρειο Αιγαίο, ειδικά από τη Χίο. Αυτό που πρέπει επομένως να διασφαλιστεί δεν είναι μόνο το ότι θα υπάρχει καθολική παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στο Βόρειο Αιγαίο αλλά, επιπλέον, το ότι το ρεύμα αυτό θα παρέχεται σε τιμή ενιαία με την υπόλοιπη Ελλάδα. Αυτό όμως δεν διασφαλίζεται με την εισήγηση και την ψήφο υπέρ της ιδιωτικοποίησης του ΑΔΜΗΕ και της ΔΕΗ. Αντίθετα, γίνεται πολύ πιο αβέβαιο.
ΥΓ: Οι εξελίξεις με την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ εκθέτουν όσους ενθάρρυναν τα ψεύδη περί εταιρειών που θα διέθεταν ποσά της τάξης του 0.8 δις για να συνδέσουν το Βόρειο Αιγαίο με το ηπειρωτικό δίκτυο, με αντάλλαγμα τη σοβαρότατη αλλοίωση της φυσιογνωμίας τους δια της εγκατάστασης βιομηχανίας παραγωγής-εξαγωγής ρεύματος από φαραωνικά αιολικά πάρκα. Το σύνολο του ηπειρωτικού δικτύου μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ) πωλείται σε ποσό που φαίνεται ότι θα είναι πολύ μικρότερο από 0.8 δις (γράφεται για 0.35 δις). Αυτό σημαίνει ότι όποιος ιδιώτης έχει στην κατοχή του 0.8 δις μπορεί να αγοράσει όλο το έτοιμο ηπειρωτικό δίκτυο μεταφοράς ενέργειας της χώρας και δεν έχει λόγο να τα σπαταλήσει σε μία μόνο νέα γραμμή, που μπορεί και να του στοιχίσει πολύ περισσότερο λόγω αβέβαιου κόστους κατασκευής. Αποδεικνύεται και έτσι ότι είχαμε δίκιο όσοι συμμετείχαμε σε κινήματα που επέμεναν ότι η διασύνδεση των νησιών με τα ηπειρωτικό υποθαλάσσιο καλώδιο μπορεί να γίνει μόνο με δημόσιους πόρους (εθνικούς ή της ΕΕ). Αποδεικνύεται επίσης ότι όσοι ενέπλεξαν τα νησιά στη χίμαιρα περί βιομηχανίας φαραωνικών αιολικών πάρκων εγκλώβισαν τις τοπικές κοινωνίες σε ένα αδιέξοδο, καθώς καθυστέρησαν την προώθηση προτάσεων για απεξάρτηση από τον θερμοηλεκτρικό σταθμό μέσω μαζικής εισαγωγής ΑΠΕ κατάλληλης κλίμακας (με βάση την αυτοπαραγωγή, τη συνεταιριστική παραγωγή, τη δημοτική επιχείρηση, το πυκνό δίκτυο συνεργαζόμενων τοπικών επιχειρηματιών, κτλ), με βάση τεχνικά και οικονομικά εφικτά σενάρια.
