γράφει η Ερμιόνη Φρεζούλη
Το πρόβλημα μας δεν είναι η κοινή δήλωση, αλλά η μη εφαρμογή της: Το δήλωσε ο δήμαρχος μας στο τελευταίο δημοτικό συμβούλιο, το κατέθεσε και στη συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Δημοσίας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης για τις επιπτώσεις της μεταναστευτικής κρίσης στα νησιά: το πρόβλημα μας δεν είναι η Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας. Δεν είναι η δήλωση – ούτε καν συμφωνία – που «έλυσε το πρόβλημα» της Ευρώπης, «περιόρισε το πρόβλημα» της κυβέρνησης και «εγκλώβισε το πρόβλημα» στα 5 νησιά. Και όταν λέμε «πρόβλημα» εννοούμε μερικές χιλιάδες συνανθρώπους μας.
Το πρόβλημα μας λοιπόν δεν είναι η κοινή δήλωση, αλλά το ότι «δεν εφαρμόζεται πλήρως». Δηλαδή, ότι ναι μεν έχουμε καταφέρει να μειώσουμε τις ροές, δυστυχώς όμως όχι να τις σταματήσουμε, με μερικές «απώλειες» ανώνυμων ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα, αλλά και αυτούς που καταφέρνουν να φτάσουν δεν τους στέλνουμε πίσω. Δεν τους «επαναπροωθούμε» (sic) στην ασφαλή χώρα Τουρκία. Δεν τους στέλνουμε δηλαδή από την κόλαση των νησιών στη χειρότερη κόλαση της Τουρκίας, ή ακόμα και στη χώρα τους.
Πολλά έχουν γραφεί για την κατάσταση στην Ελλάδα. Ωστόσο, ελάχιστα είναι γνωστά για την κατάσταση των ανθρώπων που έχουν απελαθεί από την Ελλάδα στην Τουρκία βάσει της κοινής δήλωσης. Αυτά αναφέρει μεταξύ άλλων στο εισαγωγικό σημείωμα-περίληψη η έρευνα με τίτλο «Η κατάσταση των προσφύγων και μεταναστών που έχουν επιστραφεί από την Ελλάδα στην Τουρκία βάση της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας» (Situation of Readmitted Migrants and Refugees from Greece to Turkey under the EU-Turkey Statement).
Στο πλαίσιο του Vrije Universiteit Amsterdam Migration Law Section, οι Orçun Ulusoy και Hemme Battjes πραγματοποίησαν έρευνα στο πεδίο από το Δεκέμβρη του 2016 έως το Μάρτη του 2017 και στην έκθεσή τους αναδεικνύουν προβληματικές πρακτικές και σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Στην έρευνα, τονίζεται επίσης ότι οι Σύριοι που έχουν επιστραφεί στην Τουρκία (θυμάστε, εκείνη που το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ως ασφαλή τρίτη χώρα για αυτούς) κρατούνται αυθαίρετα, χωρίς κανένα νομικό έρεισμα, ενώ οι πρόσφατες αλλαγές στην νομοθεσία περί ασύλου στη χώρα προβλέπει την απέλασή τους στη χώρα καταγωγής τους χωρίς δικαστικό έλεγχο.
Τι ζητάμε λοιπόν εμείς οι πολιτισμένοι Δυτικοί (διότι ανήκομεν εις τη Δύσιν): να φύγουν από την πόρτα μας κι όπου θένε ας πάνε, ακόμα και στην εμπόλεμη χώρα τους ας απελαθούν, αρκεί να μην είναι πια εδώ.
Αντί λοιπόν να ζητάμε κατάργηση της δήλωσης, αντί να πιέζουμε πολιτικά τους υπαίτιους αυτής της κατάστασης – της προσφυγιάς και της μετανάστευσης – να αναλάβουν τις ευθύνες τους, ζητάμε να εφαρμοστεί μια επονείδιστη συμφωνία στο σύνολο της. Και όλα αυτά τη στιγμή που άνθρωποι πνίγονται ακόμα στο Αιγαίο.
