Την περασμένη Δευτέρα πραγματοποιήθηκε στη Λέσβο η πρώτη, και μοναδική στην περιοχή μας, διαβούλευση για το Σχέδιο Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Νήσων Αιγαίου. Το σχέδιο, με δυο λόγια, που θα καθορίσει τα έργα για τη διαχείριση του νερού που θα γίνουν στο νησί μας την επόμενη εξαετία. Το θέμα δεν απασχόλησε το ΔΣ της ΔΕΥΑΝΧ, παρά μόνο διαδικαστικά.
Δεν είναι ο χώρος κατάλληλος για να αναλύσουμε τα προβληματικά σημεία της διαδικασίας εκπόνησης των Σχεδίων, που ειδικά για το Ανατολικό Αιγαίο είναι ακόμα περισσότερα λόγω της νησιωτικότητας, θα θέλαμε όμως να καταθέσουμε ένα συνολικότερο προβληματισμό για την πολιτική που φαίνεται να ακολουθεί η νέα διοίκηση της ΔΕΥΑΝΧ .
Αναγνωρίζουμε ότι η αρχή είναι πάντα δύσκολη, καθώς η νέα διοίκηση χρειάζεται χρόνο για να ενημερωθεί και να εξοικειωθεί με τα θέματα και τα προβλήματα. Αναγνωρίζουμε επίσης ως ιδιαίτερα θετική τη δέσμευσή της ότι η διαχείριση του νερού, ως κοινού αγαθού, πρέπει να είναι δημόσια. Στη σημερινή συγκυρία, με την ΕΥΔΑΠ Νήσων να καραδοκεί, με τις υπηρεσίες των δήμων να εκχωρούνται μεθοδικά σε ιδιώτες, αλλά και με τη νέα δημοτική αρχή να μην έχει ξεκαθαρίσει προεκλογικά τη θέση της, ελπίζουμε ότι αυτή η δέσμευση θα αποδεικνύεται καθημερινά και στην πράξη.
Ωστόσο, τα πρώτα δείγματα γραφής δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, ειδικά αν λάβουμε υπόψη την κατάσταση που έχει παγιωθεί πλέον στη Χίο: διακοπτώμενη ροή, νερό με βαρέα μέταλλα, με άγνωστες συνέπειες για την υγεία των κατοίκων, κανένα μέτρο χρηστής διαχείρισης και εμπλοκής της κοινωνίας σε αυτή.
Ο πρόεδρος στην εναρκτήρια τοποθέτησή του, στην πρώτη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΥΑΝΧ, παρουσίασε το πλαίσιο και τη φιλοσοφία της νέας διοίκησης. Όπως προκύπτει και από τη θεματολογία των επόμενων Διοικητικών Συμβουλίων, βασική προτεραιότητα θα είναι η ρύθμιση των οικονομικών ζητημάτων της επιχείρησης, των χρεών από δημότες και επιχειρήσεις και της νομιμοποίησης των αυθαιρέτων επιχωματώσεων και κατασκευών της εταιρίας – είναι ενδεικτικό ότι ολόκληρος ο Βιολογικός βρίσκεται επάνω σε επιχωματώσεις που δεν έχουν νομιμοποιηθεί. Κατανοούμε την ανάγκη να διευθετηθούν αυτά τα ζητήματα. Το να μπαίνει, όμως, στις τελευταίες προτεραιότητες της νέας διοίκησης το ζήτημα της ποιότητας και της ποσότητας του νερού που χρησιμοποιούμε, είναι κάτι απογοητευτικό και επικίνδυνο. Η κοινωνία σήμερα χρειάζεται μια διαφορετική λογική και προσέγγιση στο ζήτημα του νερού.
Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με ένα ακόμα «καταναλωτικό» αγαθό, αλλά με το πλέον απαραίτητο κοινό αγαθό. Πρώτο μέλημα πρέπει να είναι πως διασφαλίζεται η πρόσβαση σε ποιοτικό νερό σε όλους. Ιδιαίτερα στη Χίο, είχαμε προτείνει και προεκλογικά συγκεκριμένα βήματα για να ξεκινήσουμε επιτέλους να κάνουμε πραγματική διαχείριση του νερού και όχι τυχαία και αποσπασματικά έργα, με τεράστιο οικονομικό κόστος, αλλά και συχνά περιβαλλοντικό και κοινωνικό.
Αν δεν κατανοήσει η νέα διοίκηση και η δημοτική αρχή ότι το νερό είναι βασικό στοιχείο που καθορίζει όχι μόνο την ποιότητα ζωής, αλλά και την υγεία των κατοίκων του νησιού, ότι το νερό είναι ο πυλώνας της ανάπτυξης, όποιο μοντέλο στρατηγικής και αν ακολουθηθεί, τότε απλά θα έχουμε μια από τα ίδια: νερό αμφιβόλου ποιότητος και περιορισμένης ποσότητας, αποσπασματική αντιμετώπιση προβλημάτων, χαμένο χρόνο και χρήμα. Και η κατάσταση θα επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον. Δεν είναι δυνατόν να αποφασίζουμε να μεταφέρουμε νερό από το ένα χωριό στο άλλο επειδή ο υπάλληλος είδε ότι τρέχει αρκετό νερό από την πηγή και εκτιμά «με το μάτι» ότι επαρκεί. Για να ληφθούν τέτοιες αποφάσεις θα πρέπει να υπάρξουν μελέτες σε βάθος χρόνου.
Δεν είναι δυνατόν να γίνεται διαβούλευση για το Σχέδιο Διαχείρισης των νερών του νησιού και το μόνο θέμα που φτάνει στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΥΑΝΧ να είναι η έγκριση του κόστους ταξιδιού του προέδρου και του διευθυντή της εταιρίας. Μπορεί να μην είναι στις υποχρεώσεις της ΔΕΥΑΝΧ η ενημέρωση του κοινού και η διαβούλευση για το Σχέδιο, ως ο καθ’ ύλην αρμόδιος φορέας, όμως, οφείλει στην κοινωνία της Χίου να πράξει αυτά που δεν κάνει η κεντρική εξουσία. Δεν είναι δυνατόν να περνάει το Σχέδιο που θα καθορίσει τα έργα για το νερό που θα γίνουν στο νησί την επόμενη εξαετία και το Διοικητικό Συμβούλιο, το Δημοτικό Συμβούλιο και τα Τοπικά Συμβούλια να μην έχουν έγκαιρη ενημέρωση και αποφασιστική συμμετοχή.
Δεν είναι δυνατόν να έρχεται το επόμενο ΕΣΠΑ και να μην έχει υπάρξει καμιά προετοιμασία από την επιχείρηση για ένταξη έργων μακροχρόνιου σχεδιασμού, ενώ είναι γνωστό ότι υπάρχει πρόβλεψη χρηματοδότησης έργων για το πόσιμο νερό.
Ως Χιακή Συμπολιτεία είχαμε και προεκλογικά αναδείξει τη σημασία της διαχείρισης του νερού και είχαμε καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις. Άμεσα θα καταθέσουμε εκ νέου τις θέσεις μας, πολύ πιο συγκεκριμενοποιημένες, σε μια προσπάθεια να καλύψουμε το κενό που φαίνεται να έχει η νέα διοίκηση της ΔΕΥΑΝΧ, ευελπιστώντας ότι θα υιοθετηθούν και θα υλοποιηθούν. Γιατί το θέμα του νερού στη Χίο δεν είναι ένα ακόμα πρόβλημα. Είναι η κορωνίδα των προβλημάτων και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Ερμιόνη Φρεζούλη
Δημοτική Σύμβουλος με τη Χιακή Συμπολιτεία
Σημείωση: Το Σχέδιο Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Νήσων Αιγαίου είναι το τελευταίο διαχειριστικό σχέδιο που ήταν σε εκκρεμότητα. Με μια πρώτη ματιά είναι ιδιαίτερα προβληματικό, καθώς παρουσιάζει τα στοιχεία για όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου μαζί, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολα αναγνώσιμο και κατανοητό.
Τα Σχέδια Διαχείρισης για τα υπόλοιπα 13 Υδατικά Διαμερίσματα είτε έχουν ολοκληρωθεί, είτε βρίσκονται στο τελικό στάδιο. Πρόκειται για υποχρέωση που απορρέει από την εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα (2000/60) που έχει εναρμονιστεί στο εθνικό δίκαιο με το νόμο 3199/2003 και αφορά την αξιολόγηση της κατάστασης των υδάτων (ποιοτικά και ποσοτικά) και την εφαρμογή μέτρων για την επίτευξη της καλής κατάστασης τους. Η Ελλάδα όφειλε να τα είχε ολοκληρώσει από το 2009, με πρώτη περίοδο υλοποίησης μέχρι το 2015. Τώρα κανονικά θα έπρεπε να γίνει αξιολόγηση της εφαρμογής των διαχειριστικών μέτρων που θα έπρεπε να είχαν προταθεί από το 2009 και επανακαθορισμός μέτρων και στόχων.
