Αιχμηρά Αντικείμενα – Sharp Objects (2006)
Σκοτεινοί Τόποι – Dark Places (2009)
Το κορίτσι που εξαφανίστηκε – Gone Girl (2012)
Στα Ελληνικά Εκδόσεις «Μεταίχμιο»
Με αφορμή, εκτός των άλλων, την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ
Πέρα από την αστραφτερή, καταναλωτική και επιβλητική εικόνα της ευημερούσας υπερδύναμης που μεταδίδεται διαρκώς, υπάρχει κι η νοσούσα και νοσηρή υπερδύναμη. Η απέραντη αμερικανική ενδοχώρα που ζει εδώ και χρόνια τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, της απληστίας των τραπεζών και της υπερχρέωσης, της ανεργίας και της φτώχιας. Η υπερδύναμη των ερειπωμένων εμπορικών κέντρων όπου ζουν άνεργοι, των αγροτικών εκτάσεων που έχουν εκποιηθεί και αφεθεί στην τύχη τους, των μίζερων μπαρ, των πενιχρών επιδομάτων πρόνοιας, των ανθρώπινων χωματερών.
Αυτός είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο αναπαρίστανται οι αστυνομικές ιστορίες της Γκίλιαν Φλυνν. Εγκαταλείποντας τα αστικά κέντρα, σε μια περιφέρεια ξεχασμένη που ζει στους δικούς της ρυθμούς. Μια περιφέρεια που βγαίνει στο προσκήνιο με αφορμή εγκληματικές πράξεις που λαμβάνουν εθνικές διαστάσεις.
Βαθιά σ’ αυτό το υπέδαφος μιας Αμερικής γεμάτης εμμονές, φοβίες, αστικούς μύθους, τραυματικές μνήμες, σπάταλο πλούτο, φτώχια και ανέχεια, διασταυρώνονται οι σκοτεινές πορείες των ηρώων της Γκίλιαν Φλυνν. Η πλοκή στα μυθιστορήματά της, αναπάντεχη κι ανατρεπτική, φέρνει στην επιφάνεια εκείνα που όλοι θα ήθελαν να ξεχάσουν. Ιστορίες που έμεναν κρυμμένες πίσω από κλειστές πόρτες, ένοχα μυστικά. Η ώρα της αποκάλυψης δεν έρχεται μέσω της δράσης του «χαρισματικού ερευνητή», όπως σε κλισέ ιστορίες του είδους, αλλά δια μέσου της βασανιστικής, συχνά και, αυτοκαταστροφικής πορείας των ηρώων και των ηρωίδων.
Οι πρωταγωνιστές των βιβλίων είναι πρόσωπα εγκλωβισμένα στις προσωπικές και οικογενειακές τους διαδρομές. Παγιδευμένοι είτε στο παρελθόν τους (Αιχμηρά Αντικείμενα, Σκοτεινοί Τόποι), είτε στο παρόν (Το Κορίτσι που εξαφανίστηκε). Πιεζόμενοι ακόμα από τα στερεότυπα που τους περιβάλλουν. Στο τελευταίο έργο της Φλυνν, για παράδειγμα, το ζευγάρι που βιώνει έναν ακήρυχτο όσο και αδυσώπητο ενδοοικογενειακό πόλεμο, μοιάζει εγκλωβισμένο στην εικόνα που πρέπει να έχουν οι άλλοι γι’ αυτούς, κι ο ένας για τον άλλον. Οδηγείται στην αμοιβαία καταστροφή προσπαθώντας να υπηρετήσει αυτή την ψευδεπίγραφη εικόνα, είτε να εκδικηθεί όποιον δεν την υπηρετεί.
Κι ενώ ξεδιπλώνεται, με αφηγηματική αρτιότητα, η ιστορία με όλα τα χαρακτηριστικά του ψυχολογικού θρίλερ, η κοινωνική υπόσταση των προσώπων είναι πανταχού παρούσα. Η φτώχεια βιώνεται ως ενοχή και αμάρτημα, καρπός του ρεπουμπλικάνικου ιδεολογήματος: οι φτωχοί είναι ανίκανοι και ανάξιοι («Σκοτεινοί Τόποι»). Η ανεργία και η μετακόμιση από τη Νέα Υόρκη στην επαρχία βιώνεται ως εκδίωξη από τον Παράδεισο («Το κορίτσι που εξαφανίστηκε»). Η εγκλωβισμένη ευημερία των εύπορων τάξεων της μικρής πόλης δείχνει το σκοτεινό της πρόσωπο («Αιχμηρά Αντικείμενα»).
Κι ακόμα οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στις καλές συνοικίες και στα βρώμικα τροχόσπιτα των «αποτυχημένων», ανάμεσα στην καταναλωτική επαρχία που ξοδεύει αφειδώς στα εμπορικά κέντρα και στους παρίες που υφίστανται τον εξευτελισμό της «δωρεάν σίτισης» στο σχολείο, ανάμεσα στις εκλεπτυσμένες συνήθειες της διανόησης της μεγαλούπολης και τον απλοϊκό καθωσπρεπισμό της ξεχασμένης περιφέρειας. Αυτές οι διαχωριστικές γραμμές είναι που καθορίζουν τελικά την πορεία των πραγμάτων. Οι προσωπικές στρατηγικές κι οι επιλογές είναι υπαρκτές, ωστόσο, από ένα και σημείο και μετά είναι η κοινωνική πραγματικότητα που τις καθοδηγεί και εν τέλει, τις επιβάλλει.
Μια ακόμα παράμετρος ουσίας στα έργα της Φλυνν, είναι το έγκλημα ως δημόσιο γεγονός, ως δημόσια εικόνα. Στα «Αιχμηρά αντικείμενα» η κεντρική ηρωίδα είναι μια δημοσιογράφος σταλμένη μετά από χρόνια στη γενέτειρα για να καλύψει σειρά δολοφονιών ανηλίκων κοριτσιών, στο «Σκοτεινό Τόπο» ένα έγκλημα εικοσαετίας διερευνάται εκ νέου με χρηματοδότηση ενός club μελετητών των πολλαπλών φόνων, στο «Κορίτσι που εξαφανίστηκε» μια υπόθεση εξαφάνισης προσλαμβάνει διαστάσεις μιντιακού σόου. Στο προσκήνιο έρχεται μια κοινή γνώμη που χειραγωγείται, διαπλάθεται, δεν παρακολουθεί απλά, αλλά διαμορφώνει το σκηνικό. Το αδηφάγο κοινό των talk shows και των realitys, οι τηλεθεατές της καλωδιακής τηλεόρασης, αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες στην εξέλιξη της πλοκής. Στα «Αιχμηρά Αντικείμενα» η αναπαράσταση έχει ήδη λάβει χώρα στο παρελθόν: χαραγμένη με λέξεις από ξυράφι στο σώμα της ηρωίδας. Και καθώς συμπληρώνεται ο κύκλος η πρωταγωνίστρια έρχεται αντιμέτωπη με τις εμμονές που την οδήγησαν ως εκεί.
Τέλος, στα τρία μυθιστορήματα της Γκίλιαν Φλυνν, απουσιάζει η έννοια της λύτρωσης. Ο αναγνώστης θα ικανοποιήσει βέβαια την περιέργειά του, μαθαίνοντας την απάντηση στα ερωτήματα που διατρέχουν τις ιστορίες, ακόμα και την τελική έκβαση των μυστηρίων. Όμως οι πρωταγωνιστές δεν θα μπουν σε θέση επανεκκίνησης, δεν θα γυρίσουν σελίδα. Κάτι τέτοιο θα ήταν σαφώς ασυνεπές με τη βαρύτητα των καταστάσεων που έχουν ήδη περιγραφεί, θα ακύρωνε εκ των υστέρων τη ζοφερή ατμόσφαιρα των μυθιστορημάτων. Όχι. Οι ήρωες κι οι ηρωίδες της Φλυνν, αφού έχουν διαγράψει την τροχιά τους, θα αφεθούν να συνεχίσουν την πορεία τους. Αντιμέτωποι με αμαρτίες και συνέπειες.
Όχι στο τέρμα αλλά στη μέση του δρόμου…
