42 Καλλιμασιά

20160518

Όταν μια πόλη μας ευχαριστεί λόγω του ξεχωριστού χαρακτήρα της, αυτό συμβαίνει συνήθως γιατί η πλειονότητα των κτιρίων της σχετίζονται κατά τον ίδιο τρόπο με τη γη και τον ουρανό. Φαίνεται να εκφράζουν μια κοινή μορφή ζωής, έναν κοινό τρόπο ύπαρξης πάνω στη γη. Έτσι συγκροτούν ένα genius loci που επιτρέπει στον άνθρωπο να ταυτιστεί μαζί του.

Christian Norberg-Schulz / Genius Loci Το Πνεύμα του Τόπου / Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Ε.Μ.Π.

Η Καλλιμασιά είναι από τα μεγαλύτερα χωριά του νησιού αλλά από τα λιγότερο επισκέψιμα και φωτογραφημένα. Συνήθως, φωτογραφίζουμε αυτά που κατανοούμε, αυτά που μας φαίνονται γραφικά, παλιά, πέτρινα… Φωτογραφίζουμε εκεί που το πνεύμα του τόπου είναι προφανές, εκεί υπάρχει πειθαρχία και τάξη, ο χώρος μάς ησυχάζει και μάς προκαλεί οπτικό ενδιαφέρον. Έτσι οι περισσότεροι γνωρίζουν τα Μεστά, τον Ανάβατο, το Πυργί, αλλά αγνοούν τα Νένητα, τα Θυμιανά, την Καλλιμασιά. Χωριά δηλαδή που σχεδόν κατεδαφίστηκαν με τον σεισμό του 1881 και ξαναχτίστηκαν.

Περπατώντας στην Καλλιμασιά πρέπει να ανακαλύψεις τον τρόπο που θα δεις το χωριό· χωρίς, τη δωρική πειθαρχία των νότιων μαστιχοχωρίων και την αυστηρότητα της αρχαιολογικής υπηρεσίας όλα είναι γυμνά, εκτεθειμένα στο βλέμμα μας. Οι δομικές λεπτομέρειες, τα υπολείμματα αστικής κουλτούρας, η μίξη παλιών και νέων υλικών, η ανάγκη εξωστρέφειας των ανθρώπων, η ιστορική συνέχεια, το ιδιωτικό και το δημόσιο· ένα παζλ από ετερόκλητα στοιχεία που δεν ησυχάζουν το βλέμμα γιατί το αποτέλεσμα δεν έχει τον ρυθμό και το μέτρο των μεσαιωνικών οικισμών αλλά ίσως αντανακλά καλύτερα τον σύγχρονο τρόπο ζωής των νεοελλήνων…

Στα μικρά χωριά περπατάς και έχεις στο μυαλό σου το μέγεθός τους, έτσι μπορείς αν θέλεις να δημιουργήσεις εικόνες για τον βίο των κατοίκων, την ιστορία και το πνεύμα του τόπου. Όσο μεγαλώνει το μέγεθος αυτή η αίσθηση γίνεται θραυσματική και απαιτεί περισσότερο χρόνο. Έτσι με λογική επεξεργασία δεν μπορώ να πω οτι έμαθα τίποτα για την Καλλιμασιά στη σύντομη αυτή βόλτα. Όμως οι φωτογραφίες, που είναι πιο ανεπεξέργαστος και αδόμητος τρόπος καταγραφής της πραγματικότητας, μόνες τους μπορούν να αποκαλύψουν πολύ περισσότερα από τις δικές μου σκέψεις.

Από την αρχή, μου έκανε εντύπωση το μικρό μπακάλικο· λίγο πριν φύγω, μπήκα να αγοράσω ένα νερό. Πρόσεξα τη ζυγαριά, «την πήρα το εβδομήντα, σαράντα πέντε χρόνια δεν έχει πάθει τίποτα, έρχονται κάθε χρόνο από το υπουργείο εμπορίου και την ελέγχουν, να αυτή η σφραγίδα είναι του δεκαπέντε.» Μιλάει ο άντρας, η γυναίκα με σκανάρει, ρωτάει για τη φωτογραφική μηχανή, προσέχει τι λέει, δεν θέλει να βγάλω φωτογραφίες στο μαγαζί. Δεν βγάζω φωτογραφίες· «μόνο τη ζυγαριά, θα βγάλω, είναι ίδια με τη δικιά μας στην Καλαμωτή», χαιρετώ και φεύγω.