του Βασίλη Αγιαννίδη
Ο Κάμπος του Νίκου Ζ. Περρή εκδόθηκε το 1972 στη Χίο και επί σαράντα χρόνια αποτελεί την αρτιότερη και πληρέστερη πηγή για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κτημάτων του Κάμπου.
Η δίτομη έκδοση περιλαμβάνει εισαγωγικό σημείωμα των εκδοτών, αδελφών Ν. Χαβιάρα, πρόλογο της Ερμιόνης Ζαφειράκη-Πολυχρονοπούλου και χαιρετισμό του Μίλτου Καλβοκορέση. Μετά από μία σύντομη εισαγωγή ο συγγραφέας οριοθετεί το ιστορικό πλαίσιο του Κάμπου και καταγράφει τη δημιουργία του κατά την περίοδο της Γενουατοκρατίας. Κατόπιν, παραθέτει κάποια γενικά στοιχεία για τις οικογένειες που κατοίκησαν στα κτήματα, τα κύρια χαρακτηριστικά των περιβολιών, των αρχοντικών και των εκκλησιών της περιοχής καθώς και αποσπάσματα από αφηγήσεις περιηγητών. Τον κύριο όγκο του έργου καταλαμβάνει η απαρίθμηση και περιγραφή των κτημάτων κάθε οικογένειας. Επιπροσθέτως αναφέρονται βιογραφικά στοιχεία, η επαγγελματική και ανθρωπιστική δραστηριότητα των οικογενειών. Στο τέλος του δεύτερου τόμου βρίσκεται ο επίλογος, η βιβλιογραφία και το ευρετήριο.
Ο Περρής σε 703 σελίδες και 53 κεφάλαια εξετάζει διεξοδικά ελληνικά, γενοβέζικα και τούρκικα κτήματα του Κάμπου και αναφέρει συνολικά 549 ονόματα οικογενειών που είχαν περιβόλια στον Κάμπο ή συγγένεψαν με Καμπούσους από τη Γενουατοκρατία έως τα μεταπολεμικά χρόνια.
Ενδεικτικά αναφέρεται πως στο τοπογραφικό του Κάμπου του 1921, στην Ιστορία της Χίου του Γεωργίου Ζολώτα1, σημειώνονται 427 ιδιοκτησίες και 308 οικογένειες καθώς και 49 επιπλέον κτηματίες στα κεφάλαια «Αρχοντικοί Πύργοι και Κτήματα των Χίων» και «Αρχοντικά Γένη». Στο τοπογραφικό του Κάμπου του 1934, στην Architecture of Chios του Arnold Smith2, σημειώνονται 225 ιδιοκτησίες και 105 οικογένειες εκ των οποίων οι 21 δεν αναφέρονται από τον Ζολώτα.
Τους επόμενους μήνες θα ακολουθήσουμε το κείμενο του Περρή, θα βρούμε τους πύργους και τα κτήματα που αναφέρει και θα τα φωτογραφήσουμε για τους αναγνώστες της Απλωταριάς. Θα ταυτίσουμε τα κτήματα των οικογενειών στον Κάμπο με αυτά στην Ιστορία της Χίου, στο Libro d’Oro του Φιλίππου Αργέντη3, στην Architecture of Chios, στις Πολιτιστικές Διαδρομές στον Κάμπο των Γιώργη Μαστοράκη και Γιώργου Μουτσάτσου4, και στα διάφορα τεύχη του περιοδικού Πελινναίο. Επιπλέον θα προσθέσουμε όσα δεν συμπεριέλαβε ο Περρής ώστε να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων με όλες τις ιδιοκτησίες κάθε οικογένειας από τις υπάρχουσες δημοσιευμένες πηγές.
1 Τόμος Α ΙΙ, Αθήνα 1923 2 London 1962 3 London 1955 4 Χίος 2001
Συζήτηση1 σχόλιο
Χαίρεται, δεν ξερω σε ποιον απευθυνομαι τον κ. Περρη η τον κ. Αγιαννιδη . Ενδιαφερομαι για το ονομα των κρητικων προγονων μου που κατεφυγαν στον Καμπο της Χιου και μετα απο παραμονη αρκετων χρονων και γαμων τους στην Χιο εφυγαν στην Μαύρη Θάλασσα. Εαν σας δωσω τα στοιχεία τους μπορείτε να με κατατοπισετε εαν αναφερονται σε καποιον απο τους τομους ωστε να τον προμηθευθω ;