Η «νομιμοποίηση» της εξαθλίωσης

του Νίκου Λουτράρη

Κέντρο Θεσσαλονίκης, οδός Τσιμισκή, μερικά μέτρα πριν τη συμβολή της με την πλατεία Αριστοτέλους, απόγευμα που «η αγορά είναι ανοιχτή» και οι βιτρίνες φωτισμένες, πεντέμισι η ώρα, λίγο πριν πέσει ο ήλιος. Καθώς περπατάω, την προσοχή μου τραβάει ένας ξαπλωμένος άνθρωπος, κουλουριασμένος μεταξύ πεζοδρομίου και τοίχου, μπροστά από τον οποίο υπάρχει ένα ορθογώνιο χαρτόνι με γραμμένη τη λέξη «ΠΕΙΝΑΩ» και ένα πλαστικό ποτηράκι με λίγα κέρματα. Τον παρατηρώ για λίγα δευτερόλεπτα, αποφασίσω να αφήσω μερικά κέρματα και συνεχίζω. Μερικά μέτρα πιο κάτω όμως κοντοστέκομαι και επιστρέφω στον άνθρωπο που δεν είχε καν κουνηθεί. Τον ακουμπάω απαλά στον ώμο θέλοντας να καταλάβω αν είναι «εντάξει». Ο ξαπλωμένος άνθρωπος, ένας σκουρόχρωμος άντρας όχι πάνω από 30 χρονών, ανασηκώνει ληθαργικά το κεφάλι του και με κοιτάει με βλέμμα κενό. «Συνομιλώντας» για μερικά δευτερόλεπτα με νοήματα και πέντε λέξεις αγγλικών, τον ρωτάω αν θέλει να του φέρω κάτι να φάει, εκείνος μάλλον συμφωνεί, και δυο-τρία λεπτά αργότερα είμαι πίσω κρατώντας μία μερίδα τηγανητές πατάτες από τα Patafritas που βρίσκονται στη γωνία με την Αριστοτέλους. Τον ακουμπάω ξανά για να τον ενημερώσω ότι ήρθα – αφού στο μεταξύ έχει ξανακουλουριαστεί στο πεζοδρόμιο – και του δίνω το χωνάκι με τις πατάτες. Ο άντρας, σαν ξαφνικά να ξυπνάει απότομα, αρπάζει το χωνάκι και ξεκινάει να τρώει βιαστικά…

Αργότερα στο δρόμο, αλλά και σε άλλες στιγμές τις επόμενες μέρες, έφερνα ξανά στο νου μου το περιστατικό και το βλέμμα του άγνωστου αυτού άντρα, και ακόμα προσπαθώ να καταλάβω αν τα μάτια του ήταν άδεια λόγω της αδυναμίας από την έλλειψη τροφής, του κρύου, του γεγονότος ότι ίσως διέκοψα τον ύπνο του, ή απλά λόγω παραίτησης… Η όλη εικόνα, σχετικά άγνωστη – ακόμα – στο νησί μας, είναι μία εικόνα από τη σημερινή Ελλάδα, από το σημερινό κόσμο, από το έτος 2014 μ.Χ., όπου είναι αποδεδειγμένο ότι οι τεχνικές δυνατότητες τις οποίες έχει εξελίξει η ανθρώπινη ιδιοφυία είναι τέτοιες που μπορούν να εξασφαλίζουν όχι μόνο τα χρειώδη όπως τροφή και στέγη, αλλά και ότι κάθε άνθρωπος θα δουλεύει, θα έχει απρόσκοπτη πρόσβαση σε υγεία και μόρφωση, και φυσικά και το χρόνο να ξεκουράζεται και να καρπώνεται τα αγαθά της δουλειάς του. Ίσως λοιπόν πιο φρικώδες, θλιβερό και εξοργιστικό και από το ίδιο το παραπάνω περιστατικό είναι να συνηθίζουμε και να αποδεχόμαστε ως «φυσιολογικό», τον 21ο αιώνα, να υπάρχουν άνθρωποι που να κοιμούνται στο δρόμο, να ζητιανεύουν για δυο μπουκιές φαγητό ή ακόμα και να έχουν ολοκληρωτικά παραιτηθεί από τη ζωή…