To ωράριο διευρύνθηκε, ο χώρος μεταμορφώθηκε, οι επισκέπτες αυξήθηκαν, η φιλοξενία πρώτευσε: οι αλλαγές της φετινής σεζόν απέδειξαν πως τα λουτρά των Αγιασμάτων έχουν προοπτική. Ρεπορτάζ για όσα και πώς έγιναν, για εκείνα που ακολουθούν και τι μπορεί να σημαίνουν για τα Αγιάσματα, την Αμανή, τη Χίο.
Κάτι άλλαξε από φέτος «εκεί πάνω στ’ Αγιάσματα». Τα ιαματικά λουτρά, που τα έδειχνες, συνήθως κλειστά λόγω παρέλευσης ωραρίου, στους εξ Αθηνών και Εσπερίας φίλους, απολογούμενος που δεν μπορούν να δουν «πώς είναι μέσα», απέκτησαν νέα ζωή. Η ολιγόλεπτη στάση για μια φωτογραφία, άντε και έναν περίπατο ως την παραλία με τα ωραία βορεινά κύματα, έγινε παραμονή ωρών και εμπειρία υγείας και ευεξίας. Αλλά ας τα πάρουμε απ’ την αρχή.
Με μπροστάρηδες την κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση με το όνομα Θέρμαι Αγιασμάτων που συνέστησαν οι επαγγελματίες της περιοχής και τους εθελοντές και τις εθελόντριες που στρατεύτηκαν στην υπόθεση, το υδροθεραπευτήριο άλλαξε όψη και τρόπο λειτουργίας, με πολλή δουλειά κι ακόμα περισσότερο μεράκι. Ο χώρος βάφτηκε, αποκαταστάθηκαν ζημιές, τα κουφώματα καθαρίστηκαν, μερικές πολυθρόνες με ζωηρά χρώματα και φυτά κατέστησαν όαση ανάπαυσης τον χώρο κάτω από τον ωραίο θόλο, ένα ξύλινο χώρισμα άλλαξε τη γεωμετρία και την αίσθηση, οι πίνακες του Νίκου Φράσκου στόλισαν τους τοίχους.
Το κυριότερο: τα λουτρά είναι πλέον ανοιχτά από τις 9 το πρωί ως τις 7 το απόγευμα, κι έτσι μεταβλήθηκαν σε προορισμό ημερήσιας εκδρομής – τέτοιας που να μη θες να πάρεις το δρόμο της επιστροφής. Προσθέστε κάτι ακόμα πιο σημαντικό: τους ανθρώπους που φρόντιζαν για τη λειτουργία του χώρου και την εξυπηρέτηση των επισκεπτών, προσφέροντας ένα χαμόγελο, καθοδήγηση και ένα αφέψημα στο χώρο χαλάρωσης μετά το ιαματικό μπάνιο.
Αρκούν αυτά; Σίγουρα όχι. Υπάρχουν πολλά ακόμα να γίνουν. Στις άχαρες μπανιέρες, στο προβληματικό υδραυλικό σύστημα, στον περιβάλλοντα χώρο, στις πηγές τις ίδιες. Παρεμβάσεις που μεσοπρόθεσμα μπορούν να μεταβάλλουν τον χώρο των λουτρών από προορισμό θεραπείας για ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, σε ένα μικρό θερμαλιστικό κέντρο για όσους, από όλες τις ηλικιακές ομάδες, θέλουν μια συνολική εμπειρία υγείας, ευεξίας και χαλάρωσης, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την περιοχή.
Για όσα και για το πώς έγιναν, για όσα μπορεί να δούμε στο μέλλον, μιλήσαμε με την Ελένη Κατσαρού, πρόεδρο της Θέρμαι Αγιασμάτων, με την Ευγενία Mάλλα, υπάλληλο επί σειρά ετών στα λουτρά, και τη Στέλλα Τσακίρη που συνέδραμε εθελοντικά στη μεταμόρφωση και τη λειτουργία του χώρου.
Το ξεκίνημα
Η αλλαγή πορείας ξεκίνησε με την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του δήμου Χίου και της Θέρμαι Αγιασμάτων. «Κάθε χρόνο ερχόταν λιγότερος κόσμος και η συνολική εικόνα και αίσθηση ήταν ότι ο χώρος καταρρέει», λέει η Ελένη, και προσθέτει: «Ο δήμος αντελήφθη ότι αν εξακολουθούσε έτσι και τα έσοδα θα μειώνονταν και τα έξοδα ανακαίνισης θα έμεναν ίδια – ένα χαμένο πρότζεκτ από οικονομικής απόψεως. Και θέλησε να το διατηρήσει, προτείνοντας στη Θέρμαι Αγιασμάτων, ως επιχειρηματίες της περιοχής, να το διαχειριστούμε. Η πρόταση έγινε βιαστικά και την τελευταία στιγμή, αλλά την αδράξαμε γιατί πιστεύαμε πως το θεραπευτήριο δεν έπρεπε να μείνει κλειστό ούτε για μια χρονιά».
«Την αίσθηση της φιλοξενίας»
Ακολούθησε ένας αγώνας δρόμου για να καταφέρουν τα λουτρά να ξεκινήσουν τη λειτουργία τους με νέους όρους, κάτι που έγινε κατορθωτό τον Ιούλιο. Και οι αλλαγές που ήδη αναφέραμε έφεραν αποτέλεσμα.
«Οι άνθρωποι που ήρθαν φέτος στα Αγιάσματα είχαν την αίσθηση της φιλοξενίας. Από την Ευγενία που φρόντιζε για τις μπανιέρες, ως το χώρο που έπαψε να είναι απρόσωπος και την προσφορά ενός αφεψήματος στο χώρο ανάπαυσης, όλοι είχαν την αίσθηση ότι έμπαιναν σε ένα χώρο στον οποίο ήταν καλοδεχούμενοι, που τους φρόντιζαν», αφηγείται η Ελένη.
Και η Ευγενία, που δουλεύει τα τελευταία πέντε χρόνια στα λουτρά, άρα έχει και την συγκριτική εμπειρία, προσθέτει: «Η διαφορά με τα προηγούμενα χρόνια είναι τεράστια. Η διεύρυνση του ωραρίου επέτρεψε στους επισκέπτες να ορίζουν εκείνοι πότε θέλουν να μπουν στα λουτρά, όχι εμείς. Ανακάλυψαν πως εδώ υπάρχει ένας θησαυρός, και πολλοί το έβαζαν στο πρόγραμμα για επίσκεψη στο επόμενο πρόσφορο Σαββατοκύριακο».
Η αλλαγή όμως εντοπίζεται και αλλού: «Είναι ο πέμπτος μου χρόνος στα Αγιάσματα», λέει η Ευγενία, και προσθέτει: «Δουλέψαμε άσχημα τις προηγούμενες χρονιές, έλειπαν βασικά πράγματα, παλεύαμε με νύχια και με δόντια να το κρατήσουμε. Ανακουφιστήκαμε κι εμείς με τις καλύτερες συνθήκες φέτος, άλλο είναι να παλεύεις, όπως παλιά, κάθε μέρα για τα ελάχιστα. Φέτος εργαστήκαμε σε έναν χώρο που σε τραβάει, όπου κάθεσαι ευχάριστα».
Οι απαιτούμενες αλλαγές
Η διεύρυνση του ωραρίου, οι αλλαγές στο χώρο, η φροντίδα της λειτουργίας των λουτρών από την Ευγενία και τους εθελοντές (τη Στέλλα, τη Μαρία, τη Φιλία, την Ελένη κ.ά.), έβαλαν τις βάσεις για να προσελκύουν τα Αγιάσματα διαφορετικές ηλικίες πελατών.
«Το ιαματικό νερό μπορεί να είναι μόνο η αφορμή» για μια εξόρμηση ως τα Αγιάσματα, λέει η Στέλλα. «Ένα λουτρό μπορεί να ενταχθεί σε έναν τρόπο ζωής που αφορά τους πάντες, όχι μόνο την τρίτη ηλικία για θεραπευτικούς λόγους. Μπορεί να αφορά την ευχαρίστηση για όλες τις ηλικίες, ομοίως την πρόληψη και την χαλάρωση για όλες τις ηλικίες. Να αφορά τον καθένα ατομικά, αλλά να είναι και υπόθεση παρέας».
Σε αυτή την κατεύθυνση θα δρομολογηθούν και οι αλλαγές μέχρι την έναρξη της επόμενης σεζόν. Στα άμεσα πλάνα της Θέρμαι Αγιασμάτων είναι να αντικατασταθούν οι μπανιέρες, και να γίνουν οι απαραίτητες επισκευές στο υδραυλικό σύστημα. Στις σκέψεις ανήκουν και η αντικατάσταση των παλιών λουτήρων με μπανιέρες που θα έχουν σύστημα υδρομασάζ, η κατασκευή στους μεγαλύτερους χώρους δύο τζακούζι που θα μπορούν να φιλοξενήσουν περισσότερα των ενός ατόμων (παρέες ή οικογένειες), κάτι που θα έδινε πολλαπλά ατού στον χώρο, προσελκύοντας περισσότερους και μεγαλύτερης γκάμας επισκέπτες.
«Δεν είναι κάποιο φοβερό κόστος, δεν θα γκρεμίσουμε, ούτε θα επεκτείνουμε τίποτε, είναι μια εύκολη διαδικασία που μπορεί να την κάνει ο δήμος», τονίζει σχετικά η Ελένη Κατσαρού, προσθέτοντας και την ανάγκη λειτουργίας ενός κυλικείου υγείας, κάτι που αποτελεί στόχο για την επόμενη σεζόν.
Στις σκέψεις εντάσσεται η πιθανότητα κατασκευής μιας πισίνας στον εξωτερικό χώρο, καθώς κι ενός χώρου για παιδιά, ώστε τα Αγιάσματα να μπορούν να αποτελούν προορισμό για οικογένειες. Στην κουβέντα για τις εργασίες εμφιλοχωρεί και η ευρύτερη διαπίστωση για τις χρονοβόρες διαδικασίες του δημοσίου. Σημειώνω τη φράση: «Στο δημόσιο είναι ασύλληπτο πως ποτέ δεν μπαίνει ο παράγοντας χρόνος. Οι διαδικασίες είναι τόσο αργές που χάνεις τη μπάλα, εντελώς».
Στο τοπικό επίπεδο, η πρόεδρος της Θέρμαι Αγιασμάτων τονίζει πως ο δήμος στάθηκε σύμμαχος στην προσπάθεια: «Είχαμε τη συμπαράστασή του δήμου στο βαθμό που και όλα τα άλλα προβλήματα τους επέτρεπαν να ρίξουν μια ματιά στο τι συμβαίνει και πάνω, στην άκρη του νησιού. Είχαμε τη συμπαράστασή του, αλλά και επίσης έχουμε βασικά θέματα λειτουργίας, τα υδραυλικά, τα μηχανικά, που πρέπει να τα ξαναδούμε».
H διαφορά καταγράφεται και στα νούμερα
Με τη σεζόν να μην έχει κλείσει, αφού το υδροθεραπευτήριο συνεχίζει τη λειτουργία του έως τουλάχιστον το τέλος του Οκτώβρη (οι λάτρεις των θερμών λουτρών υπερτονίζουν εδώ την ωραία αντίθεση του ψυχρότερου καιρού με το ζεστό, χαλαρωτικό μπάνιο), ο αριθμός των επισκεπτών κινήθηκε δυναμικά προς τα επάνω κυρίως χάρη στη διεύρυνση του ωραρίου. Παράλληλες δράσεις, όπως οι περίπατοι στα μονοπάτια που έχει ανοίξει ο Γ. Χαλάτσης με τους ντόπιους κατοίκους (ήδη έγιναν κάποιοι και θα ανακοινωθούν και επόμενοι), με κατάληξη στα Αγιάσματα, δίνουν και το στίγμα της προοπτικής που έχει η περιοχή.
Ο αριθμός των επισκεπτών έχει ήδη κατά πολύ ξεπεράσει τον αντίστοιχο περσινό, και μαζί καταγράφεται και η αλλαγή στη σύνθεσή τους, αφού στον χώρο έφταναν και νέοι άνθρωποι 20 έως 40 ετών, αλλά και οικογένειες με παιδιά.
«Θέλουμε να γίνει γνωστό το ιαματικό λουτρό, να δώσει τα οφέλη του σε μεγαλύτερη γκάμα ανθρώπων», τονίζει η Ελένη Κατσαρού. «Η φετινή εμπειρία μας οπλίζει για την προοπτική, για τον στόχο μας. Έχουμε τα στοιχεία για να πουμε πως ναι, είναι εφικτή μια αλλαγή».
Κάπως έτσι ξεκίνησε η προσπάθεια ανασύστασης των Αγιασμάτων, και η προσπάθεια προώθησής τους σε βάθος χρόνου ως ένα μικρό θερμαλιστικό κέντρο. Από το κλασικό υδροθεραπευτήριο, όπου ο επισκέπτης απλώς μπαίνει σε μια μπανιέρα με ιαματικό νερό, στόχος είναι ένα κέντρο που προσφέρει την εμπειρία της ευεξίας με χαλάρωση, μασάζ, εισπνοθεραπείες, λουτροθεραπείες, ακόμη και θαλασσοθεραπείες.
«Στόχος είναι να αναδειχθεί η ποιότητα και οι δυνατότητες που προσφέρει το ιαματικό νερό των Αγιασμάτων», προσθέτει η Ελένη, τονίζοντας: «Έτσι μπορεί να αναδειχθεί γύρω από το θεραπευτήριο η τριγύρω περιοχή της κοιλάδας, όπου όμως», τονίζει, «το περιβάλλον πρέπει να διατηρηθεί έτσι όπως είναι, οι πλαγιές όπως τις ξέρουμε, με τα πολύ στενά λουράκια των χωραφιών με τις ελιές και τα πεύκα. Δεν θέλουμε να διαταράξουμε το χώρο, είναι από τα λίγα κομμάτια του νησιού μας που προσφέρουν άμεση επαφή με τη φύση και, σημειώστε, από τα ελάχιστα που δεν έχουν καταστραφεί από φωτιές».
Και καταλήγει: «Να στοχεύσουμε σε μια ήπια ανάπτυξη με κέντρο τον θερμαλισμό και το ιαματικό νερό, αλλά και το νερό από την πηγή της Λευκάντριας, πόσιμο νερό εξαιρετικής ποιότητας το οποίο δεν έχει τύχει ως τώρα κατάλληλης φροντίδας».
Για την Αμανή
Η συζήτηση αναπόφευκτα πάει και στην Αμανή, στους ανθρώπους της και στα χωριά που τα περιποιούνται όσο μπορούν οι λίγοι μόνιμοι κάτοικοι και οι πολλοί που έλκουν από εκεί την καταγωγή τους. Πάει και στο κατά πόσο μπορούν τα λουτρά να ενδυναμώσουν τη δυνατότητα ανάδειξής της, στην προοπτική του εναλλακτικού τουρισμού, με βασικούς πόλους τη Βολισσό, τα Αγιάσματα με τη δυνατότητα διανυκτέρευσης, το Άγιο Γάλας με το σπήλαιο και τα νερά του, την Παλιά Ποταμιά που ίσως θα μπορούσε να αναδειχθεί κάποτε. Κι ακόμη, μιλάμε για τα μεταλλεία αντιμονίου, όπου οι στοές είναι πια χωρίς συντήρηση και στις εγκαταλελειμμένες στοές που δεν είναι φρόνιμο να μπαίνει κανείς εκεί ή τα γραφεία Μποδοσάκη που επίσης κινδυνεύουν, τόσο κρίμα, με κατάρρευση.
Η Ευγενία, που είναι άλλωστε και 43 χρόνια μόνιμη κάτοικος Αμανής, συνοψίζει: «Θέλουμε να υπάρχουν τα λουτρά για να δίνουν ζωή στην περιοχή, παίρνουμε κι εμείς δύναμη έτσι, οι λιγοστοί κάτοικοι της Αμανής».
Οι «λεπτομέρειες»
Η ιστορία της νέας περιόδου που φαίνεται πως ξεκινά για τα λουτρά των Αγιασμάτων έχει κι άλλες πλευρές, λιγότερο ορατές αλλά βαθιά ανθρώπινες: τη συνεργασία, τις διαφωνίες, τη χαρά αλλά και τις απογοητεύσεις όσων συμμετέχουν στην προσπάθεια. Τις εκδηλώσεις των επισκεπτών που ξάφνιαζαν μερικές φορές τους ανθρώπους που τους εξυπηρετούσαν με τις τις εγκάρδιες αντιδράσεις τους.
«Αποτέλεσμα βγάζει κάποιος μόνον όταν αγαπάει κάτι, γι’ αυτό προσπαθούμε να προσφέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερο», λέει η Ευγενία και η Ελένη προσθέτει: «Η προσπάθεια αυτή δεν μας άφησε με ένα «φτάνει πια», γιατί έχουμε την αίσθηση πως κάτι γίνεται εδώ πέρα, πως έχουμε συμβάλλει όλοι σε ένα για μένα αξιοθαύμαστο αποτέλεσμα, κι είναι αυτό που μας κράτησε στις δύσκολες ώρες». Και κατόπιν λέει τη φράση που μάλλον πρέπει να είναι ο τίτλος σε όσα διαβάσατε παραπάνω: «Για τα Αγιάσματα ό,τι είναι, το δίνουμε και δεν το μετράμε».
Info
Eπισκεφτείτε την ιστοσελίδα της Θέρμαι Αγιασμάτων στο http://www.thermae-agiasmata.gr/el ή τη σχετική σελίδα στο facebook.
Τηλέφωνο επικοινωνίας με τα λουτρά: 22740 21979
