του Mike Taylor
Έχουν περάσει ένδεκα χρόνια από τη δημοσίευση μιας πρώτης αναφοράς πάνω στο θέμα: «Έλεγχος της βιοποικιλότητας των ασπόνδυλων για την περιοχή της Χίου» που πραγματοποιήθηκε από το Μουσείο του Λίβερπουλ καθώς και προτάσεις για την εγκατάσταση ισχυρών και βιώσιμων οικολογικών τουριστικών επιχειρήσεων.
Έκτοτε η Ελλάδα αντιμετώπισε δύσκολα πολιτικά και οικονομικά προβλήματα, κυρίως, για να γίνει δυνατή η ισοσκέλιση του προϋπολογισμού και η εξασφάλιση οικονομικής ανάπτυξης.
Ως απαραίτητο όρο για την χρηματοδότηση από την ΕΕ, η Τρίοϊκα επέβαλε ένα ορισμένο αριθμό υποχρεώσεων καθώς και υποδείξεις, σχετικά με δράσεις μέσω των οποίων η Ελληνική Κυβέρνηση θα μπορούσε να επιτύχει βιώσιμη ανάπτυξη.
Όπως υπογράμμισαν, μία από τις κύριες πρωτοβουλίες αφορά την επέκταση του τουρισμού, στα πανέμορφα νησιά της Ελλάδας όπου, οι πλούσιοι φυσικοί πόροι μπορούν να προστατευτούν και να προωθηθούν ως ιδανικοί τόποι διακοπών, χωρίς να χρειάζονται σημαντικές επενδύσεις υποδομών.
Λόγω των επερχόμενων εκλογών τον επόμενο μήνα, είναι νομίζω ευκαιρία να ξαναδούμε ποια πρόοδος έχει επιτευχθεί για την ανάπτυξη οικολογικού τουρισμού όπως έχω υπογραμμίσει στην πρώτη αναφορά μου.
Θα ήθελα επίσης να επισύρω την προσοχή των ψηφοφόρων της Χίου για τους κινδύνους από ανάρμοστες, πιθανότατα παράνομες επεμβάσεις που αντιμετωπίζουν μερικοί από τους πιο ευαίσθητους βιότοπους από πλευράς βιοποικιλότητας.
Με το άρθρο αυτό επιχειρώ να ενθαρρύνω τους ψηφοφόρους να ζητήσουν εγγυήσεις από τους υποψήφιους κατά τις επερχόμενες εκλογές ώστε, αν εκλεγούν, να δεσμευτούν ότι θα εφαρμόσουν τις ειδικές προστατευτικές πρόνοιες, όπως περιγράφονται στις διατάξεις πρόσφατου Προεδρικού Διατάγματος, πέρα και πάνω από τους περιορισμούς που βάζει η ανακήρυξη της περιοχής σε “NATURA 2000” που περιλαμβάνει 35.000 στρέμματα της νότια Χίου ήδη από το έτος 2000 σύμφωνα με τις υποχρεώσεις της διεθνούς συνθήκης που έχει υπογράψει η Ελληνική Κυβέρνηση.
Ποιες ήταν οι επιτυχίες
1. Τακτική εφαρμογή οικολογικών τουριστικών προγραμμάτων από μεγάλα οικοτουριστικά γραφεία ταξιδίων που είναι εγκατεστημένα στη Χίο
2. Η Χίος βρίσκεται σταθερά τοποθετημένη στο χάρτη των οικοτουριστικών προορισμών
3. Στα σχολεία της Χίου ενδυναμώθηκαν προγράμματα εκπαίδευσης και επαγρύπνησης
4. Φιλοξενήθηκε στη Χίο το 2ο Διεθνές συνέδριο για τις Ορχιδέες τον Απρίλιο του 2005
5. Χρηματοδοτήθηκε οικολογική οργάνωση της Χίου το 2005, με σκοπό την προώθηση και κατανόηση της αξίας της Φύσης καθώς και την προστασία και εντοπισμό σημαντικών βιότοπων άγριας φύσης.
6. Την 5η Ιουλίου 2012 ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας υπέγραψε Διάταγμα. για την προστασία 380 μικρών υγροβιότοπων σε 59 νησιά συμπεριλαμβανομένων 11 σημείων στη Χίο. Ανάμεσά τους βρίσκεται η μεγαλύτερη προστατευόμενη περιοχή, ο υγροβιότοπος του Μάρμαρου στα Καρδάμυλα που για τα δεδομένα της Χίου, είναι πιθανόν μοναδικός με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα, σύμφωνα με τον κατάλογο του Προεδρικού Διατάγματος, όπως έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
7. Ο αντιπεριφερειάρχης κ. Κώστας Γανιάρης εξουσιοδότησε την εγκατάσταση βιότοπου υμενοπτέρων στη λιμνοδεξαμενή Αρμολίων, η οποία υποδέχθηκε την πρώτη ομάδα 20 Άγγλων οικο-τουριστών την 10η Απριλίου 2014.
Μελλοντικές δράσεις τις οποίες δεσμεύομαι να αναλάβω για παραπέρα προβολή του οικο-τουρισμού
1. Μετά από αίτηση του Αντιπεριφερειάρχη κ. Κώστα Γανιάρη θα προωθήσω κι άλλες προτάσεις για τη βελτίωση της δημόσιας πρόσβασης σε άλλα σημεία της Χίου, τόσο για την εξυπηρέτηση του κοινού της Χίου, όσο και επισκεπτών οικο-τουριστών. Θα προτείνω επιπλέον τρόπους διαχείρισης κάποιων σημείων όπου αυτό επιβάλλεται.
2. Θα συνεχίσω τις έρευνες για τη βιοποικιλότητα στη Χίο μαζί με άλλους συναδέλφους από το Παγκόσμιο Μουσείο του Λίβερπουλ. Θα δημοσιεύσω κι άλλους φωτογραφικούς καταλόγους για να συμβάλλω στην ταυτοποίηση κάποιων ζώων καθώς και τον εντοπισμό σημείων στη Χίο όπου χρειάζεται, ώστε διευκολυνθεί και να ενισχυθεί η επίσκεψη τουριστών, και θα βοηθήσω τους πολίτες της Χίου να δουν και να χαρούν τη χλωρίδα και την πανίδα του τόπου τους.
Απειλές σε σημαντικούς βιότοπους άγριας ζωής
Η περίπτωση του υγροβιότοπου στο Μάρμαρο
Το Μάρμαρο ήταν ένα από τα πιο σημαντικά σημεία για τη μοναδικότητα και βιοποικιλότητα όπως αναλυτικά αναφέρεται στην αναφορά μου του 2003.
Το 2006 συναντήθηκα με τον τότε Δήμαρχο Καρδαμύλων επειδή με ανησύχησαν οι εργασίες κατασκευής κατοικιών οι οποίες εισβάλλουν στο ανατολικό σύνορο του υγροβιότοπου. Έλαβα εγγυήσεις από τον κ. Δήμαρχο ότι οι υπηρεσίες του Δήμου αντιμετώπιζαν τον υγροβιότοπο ως προστατευόμενη περιοχή και με βεβαίωσε ότι ο ίδιος γνώριζε ότι η περιοχή προστατεύεται, αφού στο σύνολό της περιλαμβάνεται στην περιοχή «Natura 2000».
Συζήτησα μαζί του τις προτάσεις μου για βελτίωση της πρόσβασης στον υγροβιότοπο καθώς και για μικρής έκτασης επεμβάσεις ώστε να βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό η ελκυστικότητα του χώρου για μεταναστευτικά πουλιά κατά την άνοιξη και το φθινόπωρο. Κάτι τέτοιο θα ελάττωνε την ανισοκατανομή μεταξύ Χίου και Λέσβου σ’ ότι αφορά την ελκυστικότητα από επισκέπτες που επιδίδονται στην παρατήρηση πουλιών. Η Λέσβος δέχεται μεγάλο αριθμό παρατηρητών πουλιών, αλλά εάν βελτιωθεί η κατάσταση και η προσβασιμότητα του υγροβιότοπου στο Μάρμαρο που αποτελεί τη μεγαλύτερη αναγκαία βελτίωση στη Χίο, τότε θα γίνει δυνατό να έχουμε και στα Καρδάμυλα περισσότερους επισκέπτες για το σκοπό αυτό.
Από τον Απρίλιο 2005 μέχρι τον Απρίλιο 2011 κάθε χρόνο ξενάγησα κυκλικά, σε καθημερινή βάση, γύρω από τον υγροβιότοπο στο Μάρμαρο μια ομάδα οικο-τουριστών της Greentours που διέμεναν στο ξενοδοχείο της περιοχής. Παρατηρούσαμε πουλιά, ερπετά, αμφίβιους οργανισμούς, καθώς και έντομα ταυτόχρονα με τη χλωρίδα, επί μια ώρα νωρίς το πρωί και μία αργά το απόγευμα. Στη διάρκεια των επτά ετών που επισκέπτομαι το Μάρμαρο περιπλανήθηκα 50-60 φορές και οι ανακαλύψεις μου έχουν δημοσιευθεί στις σχετικές αναφορές μου.
Ο κ. Δήμαρχος Καρδαμύλων στήριξε πρωτοβουλία μου και σε απάντηση σχετικού αιτήματός τι θα μπορούσε να κάνει εκείνος γι αυτή, του απάντησα ότι λεπτομερής αποτύπωση σε χάρτη της περιοχής θα ήταν μεγάλη βοήθεια, προκειμένου να έχω πλήρη εποπτεία του υγροβιότοπου, σχετικά με τα αποστραγγιστικά κανάλια και την ακριβή τοποθεσία των ορυγμάτων, τα οποία χρειάζεται να γνωρίζω με λεπτομέρειες. Έδωσε οδηγίες σε πολιτικούς μηχανικούς να μου παραχωρήσουν τους κατάλληλους χάρτες του υγροβιότοπου, οι οποίοι στη συνέχεια, ήταν πολύ χρήσιμου στο να μου υποδείξουν λεπτομέρειες όπως πηγάδια, μονοπάτια, σύνορα, περιφράξεις δημόσιες διάβες κλπ. Κατ’ αυτό τον τρόπο ήμουν σε θέση να ολοκληρώσω λεπτομερή χάρτη αποστράγγισης του υγροβιότοπου.
Επειδή είχα δεχθεί πληροφορίες για ενδεχόμενη συνδρομή κάποιου χορηγού, ο οποίος θα μπορούσε να αναλάβει τη χρηματοδότηση μικρής έκτασης βελτιώσεων που είχα κατά νου, σε συνέχεια, ετοίμασα λεπτομερή μελέτη ανάπτυξης της ιδέας. Στη διάρκεια της προετοιμασίας της μελέτης μου, ζήτησα τη συνδρομή από την εγκατεστημένη στο Ηνωμένο Βασίλειο, Βασιλική Εταιρεία για την Προστασία των Πουλιών (RSPB Royal Society for the Protection of Birds). Η ίδια εταιρεία έχει αναμιχθεί σε οργάνωση σημείων παρατήρησης πουλιών για οικο-τουρίστες στην Ισπανία και τη Μαγιόρκα.
Η δική μου μελέτη ανάπτυξης ολοκληρώθηκε με πρόταση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, συμπεριλαμβανομένων φρακτών στα κανάλια για τον έλεγχο της στάθμης του νερού, κατασκευή διαβάσεων στα ίδια καθώς και καλύβια παρατήρησης πουλιών.
Εξ αιτίας δυσάρεστων καταστάσεων που δημιουργήθηκαν μετα τη μεγάλη πυρκαγιά που έπληξε το νησί, δεν έγινε δυνατό να επικοινωνήσω με τον χορηγό.
Όπως προέκυψε από εκτεταμένη παγίδευση εντόμων με παγίδες Μαλαισίας επιτόπου από το μουσείο του Λίβερπουλ, είχα την ευκαιρία να ερευνήσω την επίδραση που θα είχε ο πληθυσμός των κουνουπιών μετά την εφαρμογή των προτάσεών μου. Η μελέτη απέδειξε ότι δεν αυξάνεται ο κίνδυνος από τα κουνούπια.
Επιπλέον επισκέφτηκα το σημείο με κάποιο πολιτικό μηχανικό από τη Χίο και με ένα ιδιοκτήτη τουριστικού γραφείου.
Επειδή μου ζητήθηκε από τον κ. Κώστα Γανιάρη να καταθέσω παραπέρα προτάσεις για να διευκολυνθεί ο οικολογικός τουρισμός, ο σχεδιασμός μου για τον υγροβιότοπο του Μάρμαρου επικαιροποιήθηκε με στόχο την ανάπτυξη του υγροβιότοπου. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιήσαμε επίσκεψη επί τόπου την 25η Απριλίου με αρμόδιους υπαλλήλους της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης για να τους εξηγήσω την πρότασή μου για την ανάπτυξη του υγροβιότοπου και τη ζημία που έχει προκληθεί από την πρόσφατη εμφάνιση φωτοβολταϊκού πάρκου και άλλες περιφράξεις περιοχών στην περιοχή του Μάρμαρου που ως γνωστόν προστατεύεται από τη συνθήκη Natura2000 αλλά και από το Προεδρικό Διάταγμα που δίδει έμφαση σε σοβαρές ανησυχίες, ειδικότερα, επειδή κάποιες εργασίες έχουν συντελεστεί μετά την 5η Ιουλίου 2012.
Μαθήματα που πρέπει να διδαχθούμε
Ο καθ’ ένας που ενδιαφέρεται για την προστασία της βιοποικιλότητας περιοχών της Χίου πρέπει να επαγρυπνεί και να ζητά απαιτητικά την παρέμβαση των αρχών οποτεδήποτε εμφανίζονται ανάρμοστες εξελίξεις, ειδικότερα σε σχέση με προστατευόμενες περιοχές από τη συνθήκη Natura 2000 καθώς και το Προεδρικό Διάταγμα της 5ης Ιουλίου 2012.
Έχει ενδιαφέρον να αναφερθούμε στη δήλωση της WWF που εκδόθηκε την 5η Ιουλίου 2012, ειδικότερα δε στην τελευταία παράγραφο:
Παρ’ όλο που οι προσπάθειες για την προστασία των πολύτιμων αλλά ευάλωτων οικοσυστημάτων δεν τελειώνουν εδώ, η υπογραφή του Προεδρικού Διατάγματος είναι ένας σημαντικός σταθμός για τον οποίο όλοι πρέπειι να αισθανόμαστε υπερήφανοι και αισιόδοξοι. Όπως υπογραμμίζει ο γενικός διευθυντής της WWF Ελλάς Δημήτριος Καραβέλλας, «Η μεγαλύτερη πρόκληση τώρα είναι η εφαρμογή. Η WWF Ελλάς θα επιμείνει να απαιτεί ώστε να βεβαιωθεί ότι αυτό το σημαντικό κομμάτι της νομοθεσίας θα μεταφραστεί σε δράση επί του πεδίου. Θα είμαστε παρόντες να παρακολουθούμε την εφαρμογή» Δημήτρης Καραβέλλας.
Ενδιαφέρουσες πληροφορίες
Θα ήταν ενδιαφέρον να γνωρίζουμε:
1. Το φωτοβολταϊκό πάρκο στο Μάρμαρο έχει πάρει τις σχετικές άδειες, πότε και από ποιόν;
2. Εάν έχει πάρει άδεια πριν από την 5η Ιουλίου 2012 είναι αυτή σύμφωνη με όσα επιτάσσει η συνθήκη Natura 2000;
3. Εάν έχει αδειοδοτηθεί μετά την 5η Ιουλίου 2012 έχει ερωτηθεί το γραφείο του Προέδρου της Δημοκρατίας πρωτού ληφθεί τέτοια απόφαση;
4. Ποια ήταν τα ακαταμάχητα επιχειρήματα για να επιτραπεί μια τέτοια επένδυση σε μία από τις πλέον πολύτιμες και μοναδικές περιοχές για την άγρια ζωή;
5. Η έγκριση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, εξασφάλισε ότι η επένδυση θα διατηρήσει τις δημόσιες διαβασιές και την είσοδο τουριστών για να περιπλανηθούν στον υγροβιότοπο, εκεί όπου η επένδυση διέκοψε ιστορικά μονοπάτια;
6. Πότε άρχισε η κατασκευή του φωτοβολταϊκού πάρκου;
7. Πότε άρχισε η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο της ΔΕΗ;
8. Πότε συνεχίστηκε και πότε ολοκληρώθηκε η περίφραξη περιοχών στον υγροβιότοπο του Μάρμαρου και με ποιο τρόπο οι αρχές εξασφάλισαν την δημόσια πρόσβαση στα πολλά μονοπάτια που διακλαδίζονται στην περιοχή
9. Ο κύριος του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας επέδειξε την απαραίτητη, μεγάλη προσοχή στην έγκριση της περιβαλλοντικής μελέτης του φωτοβολταϊκού πάρκου, πρωτού αποδεχθεί την παρεχόμενη ηλεκτρική ενέργεια στο δίκτυό του;
Ερωτήσεις που πρέπει να τεθούν στους υποψηφίους από τους ανησυχούντες ψηφοφόρους
1. Οι υποψήφιοι όλων των συνδυασμών που θα αναλάβουν καθήκοντα προστασίας του περιβάλλοντος, δεσμεύονται ότι σε περιπτώσεις έκδοσης έγκρισης περιβαλλοντικών μελετών, θα φροντίζουν για την πλήρη εφαρμογή όσων το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα προβλέπει σχετικά με τις 11 ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές του νησιού;
2. Σε περιπτώσεις έγκρισης περιβαλλοντικών μελετών υπόσχονται ότι θα φροντίζουν για την προστασία των δημόσιων μονοπατιών στις 11 ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές του νησιού;
3. Εάν αποκαλυφθεί αυθαίρετη επένδυση σε κάποια από τις 11 περιοχές ποια από τις παρακάτω ενέργειες θα κάνει ο υποψήφιος;
a. Θα επιβάλλει την αποκατάσταση του “status quo ante” όπως το επιβάλλει η συνθήκη “Natura 2000”;;
b. Θα επιβάλλει την αποκατάσταση του “status quo ante” της 5ης Ιουλίου 2012;
c. Θα επιτρέψουν τη διατήρηση της επένδυσης αλλά με την προϋπόθεση να πληρώσει επανόρθωση αν εγκριθεί από το Προεδρικό Διάταγμα
d. Θα αφήσει τα πράγμα ως έχουν
Καλό θα ήταν τα μέσα ενημέρωσης να θέσουν τις παραπάνω ερωτήσεις και να δημοσιοποιήσουν τις απαντήσεις.
