γράφει ο Κώστας Ζαφείρης
Ρώτησα, έτσι για να γίνεται κουβέντα, έναν κοσμογυρισμένο φίλο που αγαπάει τη Χίο και την επισκέπτεται ξανά και ξανά, ποιο είναι το στοιχείο που κάνει το νησί μας ξεχωριστό και τον ίδιο να είναι πιστός επισκέπτης του. Περίμενα κάποια αναμενόμενη απάντηση: η θάλασσα, οι παραλίες, το φυσικό τοπίο, τα αρχαιολογικά μνημεία κάτι τέτοιο. Κι όμως η απάντηση με εξέπληξε. Χωρίς να το πολυσκεφτεί, ο φίλος μου απάντησε με πλατύ χαμόγελο: «η αγορά σας».
Στην οφθαλμοφανή απορία μου, ο άνθρωπος μού εξήγησε με υπομονή. Ο τρόπος που είναι στημένη η αγορά, στο κέντρο της πόλης, με τα δεκάδες μικρά μαγαζάκια, στριμωγμένα το ένα δίπλα στο άλλο ασκεί σ’ αυτόν μια ακαταμάχητη γοητεία. Η πολυχρωμία, η ποικιλία, η ευρηματικότητα, η ζωντάνια, η διαφορετικότητα είναι στοιχεία έλξης. Ο τρόπος που εκτίθενται τα προϊόντα και που γίνεται το αλισβερίσι προϋποθέτουν καλή διάθεση και άνεση χρόνου για σουλάτσο στο λαβυρινθώδες κέντρο κι έχουν τη δική τους ομορφιά.
Έπειτα μου εξήγησε ότι σε πολλές ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, όπως η πρωτεύουσα στην οποία κατοικεί μόνιμα, αυτό το στοιχείο έχει χαθεί. Τα μικρομάγαζα έχουν αντικατασταθεί από τεράστια εμπορικά κέντρα. Τα οποία μπορεί να προσφέρουν και του πουλιού το γάλα, να είναι εντυπωσιακά και ορθολογικά φτιαγμένα αλλά δεν είναι όμορφα. Με τον άναρχο τρόπο που είναι κάποιες από τις δικές μας αγορές. Κι ακόμα πολλές φορές βρίσκονται μακριά από το κέντρο των πόλεων, περιτριγυρισμένα από μεγάλα πάρκινγκ, αποκομμένα από τον ιστό και την πραγματική ζωή της πόλης.
Στην πόλη μας, και όχι μόνο, η μικρή επιχείρηση, το μικρομάγαζο της αγοράς, αντιμετωπίζει πολλά και σοβαρά προβλήματα. Συνθλίβεται ανάμεσα στην πτώση του τζίρου λόγω οικονομικής κρίσης, στην υπερφορολόγηση, στον ανελέητο ανταγωνισμό των μεγάλων αλυσίδων. Ακόμα ο εμπορικός χαρακτήρας του κέντρου βαθμιαία αντικαθίσταται από το εύκολο κέρδος του καφέ και των απλωμένων τραπεζοκαθισμάτων. Δυσοίωνα μοιάζουν όλα αυτά. Αν μάλιστα σκεφτούμε ότι τα δεκάδες μικρομάγαζα, αυτά που δεν τους δίνουμε και μεγάλη σημασία, είναι τελικά συστατικό στοιχείο της τοπικής μας φυσιογνωμίας. Κι ότι μπορεί έτσι να φανούν στα μάτια ενός ξένου.
