Με σπουδές κομμωτικής, φετίχ τις τιράντες και τα όργανα της τάξεως, ο Σπύρος Γραμμένος δεν είναι μια κλασσική περίπτωση τραγουδοποιού και γι’ αυτό η συζήτηση μαζί του ήταν μια πρόκληση. Λίγο πριν φθάσει στο νησί μας για τις πρώτες εμφανίσεις του επί χιακού εδάφους, ο τραγουδιστής του «Κουκουλοφόρου» και κατά πολλούς συνεχιστής του Πανούση, μίλησε στην «Α» για τα τραγούδια του, την προσφυγική κρίση και την εξουσία. Μετρημένος και προσεχτικός αρχικά, χρειάστηκαν μερικές προβοκατόρικες ερωτήσεις για να λυθεί η γλώσσα του και να τοποθετηθεί πάνω στα σημαντικά θέματα της εποχής. Συνέντευξη στον Γιώργο Κάκαρη.
Γεννήθηκες στην επαρχία, μεγάλωσες στα Γιάννενα, ανδρώθηκες μέσα σε ένα κομμωτήριο και εξελίχθηκες σε αυτό που είσαι σήμερα. Τι είναι αυτό που μας διαμορφώνει ως άτομα, ως προσωπικότητες;
Είμαι αυτό που είπες, ένας επαρχιώτης κομμωτής. Για να απαντήσω στο ερώτημά σου, μας διαμορφώνουν οι εμπειρίες μας, αυτά που ζούμε, η καθημερινότητα, όλα αυτά που αντιλαμβανόμαστε…
Οι πρώτοι δύο δίσκοι σου άφηναν μια χιουμοριστική αίσθηση στους ακροατές, ενώ ο τελευταίος αφήνει μάλλον μια γλυκόπικρη γεύση. Τι συμβαίνει; Μεγαλώνεις; Ωριμάζεις;
Όχι, όχι. Δεν ακούσανε καλά οι ακροατές τους πρώτους 2 δίσκους και τώρα που ακούνε τον 3ο μάλλον οι περισσότεροι έχουν κατάθλιψη (γέλια). Μπορεί να ήταν πιο έντονο το σατυρικό στοιχείο, αλλά και οι πρώτοι 2 δίσκοι άφηναν μια γλυκόπικρη γεύση.
Χμ… ξεγλιστράς… Πόσο η κρίση έχει επηρεάσει τη μουσική σου;
Η κρίση έχει επηρεάσει την καθημερινότητά μου και επειδή εγώ κάνω τραγούδια την καθημερινότητά μου… η κρίση έχει αντίκτυπο στη μουσική μου.
Από πού αντλείς τις ιστορίες που περιγράφεις στα τραγούδια σου;
Από αυτό που λέμε, την καθημερινότητα. Από αυτό που ζω εγώ ή από αυτά που βιώνουν άλλοι γύρω μου και τα παρακολουθώ… είτε σαν θύτης, είτε σαν θύμα, είτε σαν θεατής. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο σε μένα. Οι περισσότεροι που γράφουν τραγούδια, αυτό που βγάζουν, είναι αυτό που τους περιβάλλει, αυτό που ζούνε.
Το θέατρο πως προέκυψε;
Το θέατρο είναι κάτι κοντά σε μένα και στα τραγούδια μου. Πάντα το ένιωθα κοντά μου. Ξεκίνησε από συνεργασίες για να κάνω εγώ τη μουσική για μια παράσταση, μετά πέρασα στη φάση που ήθελα να παίζω live τη μουσική και κάποια στιγμή το πράγμα έδεσε πιο πολύ… Μ’ αρέσει πάρα πολύ το θέατρο. Είναι φοβερή εμπειρία.
Είσαι σταθερή αξία στις συναυλίες αλληλεγγύης. Στις μέρες μας κινήματα υπάρχουν ή πού και πού μαζευόμαστε για καμιά καλή συναυλία;
Υπάρχουν συναυλίες που γίνονται για κάποιο σκοπό, για να ενημερωθεί ο κόσμος, για να μαζευτούνε τρόφιμα ή χρήματα και πετυχαίνουν και υπάρχουν και συναυλίες που απλώς γίνονται χωρίς να πετυχαίνουν το στόχο τους. Παντού και πάντα συμβαίνουν και τα καλά και τα κακά. Πάντως το βασικό σε κάθε τέτοια εκδήλωση είναι να πετυχαίνεται ο στόχος της. Όταν πηγαίνεις σε μια τέτοια συναυλία πρέπει πρώτα να ενημερωθείς… Έχω παίξει σε μεγάλη τέτοια συναυλία και στο δρόμο όταν έφευγα άκουσα άνθρωπο δίπλα μου να λέει στο τηλέφωνο ότι πήγαμε να δούμε τον τάδε σε μια συναυλία… και όχι πήγαμε σε μια συναυλία που γινόταν για αυτόν τον λόγο και είδαμε και τον τάδε. Είναι κι αυτό ένα φαινόμενο των ημερών μας.
Πρόσφατα έπαιξες στη Θεσσαλονίκη στη μεγάλη συναυλία ενάντια στα μεταλλεία χρυσού στις Σκουριές. Καλά, τα μεταλλεία αυτά δεν τα έκλεισε ο ΣΥΡΙΖΑ;
Όχι (γέλια). Τίποτα δεν έκανε.
Ήταν μια προβοκατόρικη ερώτηση…
Δεν θα ήταν πολύ περίεργο κάποιος να παίρνει την εξουσία και μετά να κάνει καλά πράγματα; Να κάνει αυτά που έλεγε προεκλογικά;
Άρα εσύ δεν πίστεψες στην «Ελπίδα» που ερχόταν;
Όχι, δεν την πίστεψα ποτέ. Η αλήθεια είναι ότι είχα την ανάγκη να την πιστέψω μέχρι τον Γενάρη, μέχρι τις πρώτες εκλογές. Δυστυχώς ο άνθρωπος κάποιες φορές δεν αντέχει να πιστεύει μόνο στον εαυτό του και ψάχνει έξω από αυτόν να βρει μια πίστη…
Οι άνθρωποι αυτοί τους έπεισαν να τους στηρίξουν, τους πούλησαν και τώρα αισθάνονται τύψεις και ενοχή αυτοί που εξαπατήθηκαν, αντί να αισθάνονται τύψεις αυτοί που τους εξαπάτησαν. Τι να πεις… Ωστόσο για κάποιον κόσμο δεν έχει αλλάξει τίποτα… Βλέπεις και φίλους και γνωστούς να λένε «πάμε γερά»… για κάποιον κόσμο ακόμα η ελπίδα έρχεται.
Η εξουσία ήταν από πάντα άρρωστη και θα ‘ναι πάντα άρρωστη. Όποιος και να πάρει την εξουσία, το ίδιο θα γίνεται εφόσον η εξουσία δίνεται έτσι… Εκατομμύρια άνθρωποι διαλέγουν έναν.
Στο τραγούδι «16» από τον τελευταίο ομώνυμο δίσκο σου αναφέρεις ότι «περιμένεις έναν που κλείνει τα 16, αυτόν τον κόσμο να τον αλλάξει»
Αυτό το τραγούδι λέει ότι ο καθένας μας έχει μέσα του τον δεκαεξάρη του. Το μέλλον φτιάχνεται από αυτούς που έρχονται.
Τελικά για την όλη κατάσταση ποιος φταίει; Ο μπάτσος ή ο κακός μας εαυτός;
Μα ο μπάτσος είναι ο κακός μας εαυτός. Ο μπάτσος υπάρχει μέσα μας. Το έχουν τραγουδήσει και τα «Αρνάκια» παλιότερα: «Σκότωσε το μπάτσο που έχεις μέσα σου».
Έρχεσαι να παίξεις στη Χίο, στο νησί με τις δεύτερες περισσότερες αφίξεις προσφύγων και μεταναστών. Στον τελευταίο σου δίσκο έχεις ένα τραγούδι για την προσφυγιά και ένα για την μετανάστευση. Για πες.
Τι να σου πω… Αυτοί που ήρθαν παλιότερα πρόσφυγες… δεν θέλουν τους πρόσφυγες. Και αυτοί που φεύγουν τώρα και πάνε στο εξωτερικό για να δουλέψουν, που οι γονείς τους μπορεί να ήταν μετανάστες και οι παππούδες τους πρόσφυγες… τα βάζουν σήμερα με τους πρόσφυγες!
Ο ρατσισμός είναι κόμπλεξ κατωτερότητας. Ρατσιστής είναι αυτός που αισθάνεται πάρα πολύ μικρός και ψάχνει να βρει κάποιον για να τον βάλει κάτω από τον εαυτό του. Το έχω ζήσει σε πολύ ακραία κατάσταση αυτό. Έχω δει άνθρωπο ο οποίος είναι στο μηδέν και να σου λέει «αυτός είναι σκουπίδι, μην του μιλάς». Είναι θέμα παιδείας και η παιδεία δεν χαρίζεται, κερδίζεται.
