Η στασιμότητα της Ευρώπης

γράφει ο Γιώργος Χατζελένης

Η μετανάστευση και η προσφυγιά δεν είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο που προβληματίζει. Αν και μετά τον πόλεμο πολλές χώρες (ειδικά η Γερμανία) προσκαλούσαν μετανάστες για την ανοικοδόμησή τους, σήμερα ο όρος ξένος έχει συνδυαστεί με την εγκληματικότητα, την εγχώρια ανεργία, την τρομοκρατία και τον θρησκευτικό φανατισμό. Ο φόβος και η ανασφάλεια έχουν στρέψει την κοινή γνώμη στο μίσος, αποκρύπτοντας μία ουσιώδης λεπτομέρεια.

Οι επόμενες γενιές μεταναστών και προσφύγων που κατάφεραν να ριζώσουν σε έναν ξένο τόπο, πέτυχαν κάτι που κανείς δεν περίμενε. Η σταδιακή καταξίωση και η συνεχής μόρφωση κάποιων απ’ αυτών, έφερε τους «ξένους» πιο κοντά τόσο μεταξύ τους όσο και με κάποιους από τους πολίτες των χωρών όπου φιλοξενούνται. Μέσα από εποικοδομητικούς διαλόγους κι αναζητήσεις ανακάλυψαν παρόμοιους προβληματισμούς και διαπίστωσαν πως τα δεινά των πατρίδων τους είχαν κοινή αιτία. Οι δικτατορίες, οι εμφύλιοι σπαραγμοί αλλά και η χρόνια στασιμότητα των χωρών τους ήταν δημιούργημα της δυτικής πολιτικής.

Τα συμπεράσματά τους θα είχαν μία απήχηση, αν η έννοια της Ευρώπης είχε συνειδησιακό χαρακτήρα και δεν περιοριζόταν μόνο στο γεωγραφικό. Οι χρόνιες αναζητήσεις των νέων κατοίκων της Γηραιά Ηπείρου θα είχαν αποτελέσματα αν η Ευρώπη λειτουργούσε ως μία πρωτοποριακή ορθολογική οντότητα. Πολλά προβλήματα θα είχαν λυθεί σήμερα αν…

Δυστυχώς όμως, οι νέες φωνές που ακούστηκαν, δεν κατάφεραν να ταρακουνήσουν την κοινή άποψη, η οποία δεκαετίες τώρα είναι δέσμια της περίφημης ελεύθερης αγοράς. Ο ανανεωτικός αέρας των νέων ιδεών δεν κατάφερε να δώσει την πολυπόθητη πνοή ζωής στις θνήσκουσες έννοιες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ισότητας, μ’ αποτέλεσμα να ζούμε σήμερα το τέλος του οράματος μίας Ευρώπης των λαών.

Μοναδική παρηγοριά πλέον είναι η ιδέα της εκτίμησης των ξεχασμένων αξιών της ελευθερίας και της ανθρωπιάς μόλις η κοινωνία βρεθεί στην απόλυτη δημοκρατική κατάπτωση.