Παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη που προτείνει μόνο την ήπια, χειρωνακτική και αυστηρά τοπική επέμβαση για τη δημιουργία διόδου προς τη θάλασσα για τους λουόμενους και όχι την καθολική αφαίρεσή τους
Κάθε χρόνο στο τέλος της Άνοιξης, μαγαζάτορες που εκμεταλλεύονται νομίμως ή και παρανόμως ακτές, καθώς και κάποιοι Δήμοι συνηθίζουν να απομακρύνουν από τις παραλίες τα ξερά φύκια για να τις καταστήσουν ελκυστικότερες προς τους λουόμενους. Επιτρέπονται αυτές οι εκκαθαρίσεις; Κάνουν ή όχι ζημιά στο παράκτιο οικοσύστημα; Ο Συνήγορος του Πολίτη αναζήτησε τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά και τα αποτελέσματα της έρευνά του έχουν μεγάλο ενδιαφέρον.
Όλα ξεκίνησαν μετά από σχετική αναφορά πολιτών που ζήτησε την απομάκρυνση ξερών φυκιών σε παραλία και την άρνηση της αρµόδιας ∆ηµοτικής Αρχής να τα περισυλλέξει. Ο ∆ήµος ανέφερε ότι δεν αποµακρύνει τα ξερά φύκια από την παραλία επειδή υπάρχουν σχετικές οδηγίες από την Ε.Ε. που το απαγορεύουν. Οι πολίτες ισχυρίζονται ότι οι αποθέσεις των ξερών φυκιών στην παραλία και στα στάσιµα νερά της περιοχής αποτελούν εστίες ρύπανσης και µόλυνσης µε κίνδυνο για τη δηµόσια υγεία.
Η νοµοθεσία προβλέπει ότι οι εκτάσεις θαλάσσιου βυθού µε βλάστηση από φύκια (ποσειδωνίες) δηµιουργούν σηµαντικό οικότοπο, ο οποίος αποτελεί Τύπο Οικοτόπου Προτεραιότητας (κωδικός 1120) σύµφωνα µε το παράρτηµα Ι της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας χλωρίδας και πανίδας (92/43/ΕΟΚ). Μάλιστα, για την προστασία και τη διατήρησή τους, τα κράτη-µέλη θα πρέπει να καθορίσουν προστατευόµενες περιοχές (Ειδικές Ζώνες ∆ιατήρησης). Επιπρόσθετα, σύµφωνα µε την ΚΥΑ περί αιγιαλού ∆∆Π0007378/0454ΒΕΞ2017 – ΦΕΚ 1636/Β/12-5-2017, απαγορεύεται οποιαδήποτε επέµβαση που αλλοιώνει τη φυσική µορφολογία και τα βιοτικά στοιχεία του αιγιαλού.
Ο Συνήγορος του Πολίτη διερεύνησε την αναφορά και διαπίστωσε ότι η πρακτική πολλών ∆ήµων είναι η αποµάκρυνση των ξερών φυκιών από τις παραλίες µέσω κυρίως εργολαβιών (οπότε υφίσταται και σχετικό κόστος) και ενίοτε µε ίδια µέσα. Ειδικότερα, η πλειονότητα των παράκτιων ∆ήµων (ποσοστό 83%) σε ετήσια βάση αποµακρύνει από τις παραλίες τα εκβρασµένα φύκια µε διάφορους, κυρίως µηχανικούς τρόπους (µε βαρύ οπλισµό -εκσκαφείς και φορτηγά οχήµατα-σε ποσοστό 44%, ενώ µε ελαφρύ -µηχανοκίνητοι σαρωτές ακτής- σε ποσοστό 40%). Η φυτική βιοµάζα, κατά κανόνα, καταλήγει στις χωµατερές (ποσοστό 26%). Σύμφωνα με τον Σύνήγορο του Πολίτη, αυτή η πρακτική, η οποία γίνεται χωρίς κάποια επιστηµονική τεκµηρίωση και σχεδιασµό, δεν είναι δόκιµη, όπως προκύπτει από το έργο POSBEMED (Βιώσιµη διαχείριση συστηµάτων Ποσειδωνίας – ακτών στην περιοχή της Μεσογείου), που δηµιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράµµατος Interreg Med µε στόχο τον καθορισµό κοινής στρατηγικής επί της βιώσιµης διαχείρισης των ακτών µε θηµώνες θαλάσσιου γρασιδιού.
Ο Συνήγορος του Πολίτη απεύθυνε σχετικό ερώτηµα στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ), τον κατά τεκµήριο αρµόδιο επιστηµονικό φορέα. Σύµφωνα µε το ΕΛΚΕΘΕ, η παρουσία των εκβρασµένων φυτικών υπολειµµάτων του θαλάσσιου προστατευόµενου φυτού Posidonia Oceanica δεν αποτελεί εστία µόλυνσης ή άλλου κινδύνου και ως εκ τούτου δεν πρέπει να αποµακρύνονται. Τουναντίον, συνεισφέρει στην υγεία και ισορροπία των παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστηµάτων, προστατεύοντας τις ακτές από διάβρωση, σχηµατίζοντας και σταθεροποιώντας τις παραλίες και τις αµµοθίνες, λιπαίνοντας και ενυδατώνοντας την παράκτια και αµµοθινική βλάστηση και δηµιουργώντας µοναδικό βιότοπο σηµαντικής και σπάνιας βιοποικιλότητας. Στην περίπτωση, βέβαια, που οι θηµώνες Ποσειδωνίας δυσκολεύουν την πρόσβαση των λουόµενων στη θάλασσα ενδείκνυται η ήπια, χειρωνακτική και αυστηρώς τοπική παρέµβαση-αφαίρεση για την δηµιουργία διόδου, ενώ το αφαιρούµενο υλικό πρέπει να µετατοπίζεται σε ανώτερους ορίζοντες της παραλίας και να παραµένει εκεί ως βιοτικό στοιχείο του αιγιαλού.
Βέβαια, ας μην πιστέψει κανείς ότι η παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη θα βρει πεδίο εφαρμογής, ειδικά στις περιοχές με τουριστική «ανάπτυξη». Εδώ δεν έχουν γίνει σεβαστές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη θα γίνουν; Πάντως, την επόμενη φορά που θα δείτε μηχανικούς καθαρισμούς σε παραλίες για την απομάκρυνση φυκιών, να ξέρετε ότι η ενέργεια αυτή κάνει κακό στο παραθαλάσσιο οικοσύστημα και γι’ αυτό είναι παράνομη.