Ακτινογραφία των Σύρων που έφτασαν στην Ελλάδα από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο του 2015 από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες
Η πλειοψηφία των νεοαφιχθέντων προσφύγων έχουν τραπεί σε φυγή λόγω της σύρραξης στη Συρία. Από πλευράς εκπαίδευσης, είναι η αφρόκρεμα της χώρας τους: το 86% αναφέρει ότι έχει τελειώσει τη δευτεροβάθμια ή πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Οι μισοί από αυτούς έχουν φοιτήσει σε πανεπιστήμιο.
Όμως «κουβαλούν» πάνω τους τις πληγές του πολέμου. Ένας στους πέντε εξακολουθεί να αναζητά κάποιο μέλος της οικογένειάς του που έχει χαθεί στη Συρία.
Αυτά είναι μερικά από τα ευρήματα μιας έρευνας που δημοσίευσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) και βασίζεται σε συνεντεύξεις που έκαναν ομάδες του τομέα προστασίας των συνόρων της Υ.Α. σε διάφορες τοποθεσίες στην Ελλάδα στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Συνολικά 1.245 Σύροι απάντησαν σε ερωτήσεις στο διάστημα από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο του 2015.
Η μεγάλη πλειοψηφία των ερωτηθέντων (78%) ήταν κάτω των 35 ετών.
Το επάγγελμα που αναφέρεται συχνότερα είναι φοιτητής. Το 16% των ερωτηθέντων είπε ότι φοιτούσε στο πανεπιστήμιο πριν τραπεί σε φυγή. Ακολουθούσαν οι έμποροι σε ποσοστό 9%, οι ξυλουργοί, ηλεκτρολόγοι και υδραυλικοί σε ποσοστό 7%, οι μηχανικοί και αρχιτέκτονες σε ποσοστό 5% και τέλος οι γιατροί ή φαρμακοποιοί σε ποσοστό 4%.
Συνολικά, το προφίλ του πληθυσμού που βρίσκεται σε μετακίνηση είναι μεγάλης εξειδίκευσης.
Σχεδόν τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων – το 63%- είπαν ότι εγκατέλειψαν τη Συρία το 2015. Και το 85% δήλωσαν ότι έφτασαν σε ένα από τα ελληνικά νησιά με την πρώτη τους απόπειρα. Οι περισσότεροι από όσους απάντησαν στο ερωτηματολόγιο, το 65%, δήλωσαν ότι δεν είχαν κάποιες ιδιαίτερες ανάγκες. Το 5% είπε ότι είχε υποστεί βασανιστήρια.
Η πλειοψηφία είχε περάσει λιγότερο από τρεις μήνες σε μια τρίτη χώρα πριν διασχίσει τη Μεσόγειο. Πολύ λίγοι, μόνο το 13%, είχαν επάνω τους τα απαραίτητα έγγραφα που τους επέτρεπαν να παραμείνουν σε μια τρίτη χώρα. Μεταξύ αυτών, ένα συντριπτικό ποσοστό της τάξης του 91% όσων διέμεναν σε μια τρίτη χώρα για περισσότερο από ένα μήνα, έμεναν σε ιδιωτική κατοικία. Μόνο το 3% έμενε σε καταυλισμούς.
Οι κύριοι λόγοι που ανέφεραν για τους οποίους εγκατέλειψαν τη χώρα και διέσχισαν τη Μεσόγειο ήταν η δυσκολία εύρεσης εργασίας και ο φόβος για την ασφάλειά τους.
«Η έρευνα αυτή είναι η πρώτη μιας σειράς αξιολογήσεων που διεξάγει η Υ.Α. προκειμένου να κατανοήσει ποιοι είναι οι πρόσφυγες, από πού έρχονται, τι έχουν περάσει», είπε η Diane Goodman, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Γραφείου Ευρώπης της Υ.Α. «Μόνο όταν οι κυβερνήσεις, η Υ.Α. και οι εταίροι της έχουν τέτοιες πληροφορίες μπορούν πραγματικά να καλύψουν τις ανάγκες για παροχή βοήθειας και προστασίας σε αυτές τις οικογένειες.»
Επιθυμία εγκατάστασης στη Γερμανία και στη Σουηδία
Περίπου το 58% των ερωτηθέντων είπαν ότι η πρόθεσή τους ήταν να φέρουν αργότερα και άλλα μέλη της οικογένειάς τους στη χώρα όπου θα τους χορηγηθεί άσυλο.
Καθώς η σύρραξη στη Συρία πλησιάζει στο πέμπτο έτος της, οι περισσότεροι από αυτούς που καταφτάνουν στις ευρωπαϊκές ακτές είπαν ότι ελπίζουν να τους χορηγηθεί άσυλο στη Γερμανία. Η επόμενη ευρωπαϊκή χώρα της λίστας προτίμησής τους ήταν η Σουηδία. Οι βασικές αιτίες που έδωσαν οι ερωτηθέντες ήταν: οικογενειακή επανένωση, παροχή βοήθειας για τους πρόσφυγες, δυνατότητες εύρεσης εργασίας και ευκαιρίες εκπαίδευσης.
«Οι Σύροι διακινδυνεύουν τη ζωή τους καθώς και των παιδιών τους στην προσπάθειά τους να φτάσουν στην Ευρώπη ψάχνοντας να βρουν κάποιες ευκαιρίες εκπαίδευσης και απασχόλησης, για τη δυνατότητα να ζήσουν σε ασφάλεια και ειρήνη», δήλωσε η Diane Goodman. «Παρ’ όλα αυτά, θα μπορούσαν να υπάρχουν νόμιμοι τρόποι να φτάσουν στην Ευρώπη – μέσω της οικογενειακής επανένωσης, της χορήγησης θεωρήσεων εισόδου για λόγους σπουδών ή εργασίας, μέσω προγραμμάτων ιδιωτικών χορηγιών ή της χορήγησης περισσότερων θέσεων επανεγκατάστασης (resettlement) – που θα ήταν πιο ασφαλείς, πιο ελεγχόμενοι και απείρως πιο ανθρώπινοι.»
Η έρευνα της Υ.Α. δεν είναι αντιπροσωπευτική για το σύνολο του προσφυγικού πληθυσμού που φτάνει στην Ελλάδα. Η μεθοδολογία δεν ήταν μια τυχαία δειγματοληψία. Αλλά η ανάλυση δίνει μία συνολική εικόνα του «προφίλ» των Σύρων που έφτασαν στην Ελλάδα από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο του 2015.