Το «βιομηχανικό κατασκεύασμα» ως «αρχαϊκή οχύρωση»
γράφει ο Τέλης Τύμπας
Από τους διαφημιστικούς καταλόγους των εταιρειών που κατασκευάζουν λεωφορεία, τραίνα κι αυτοκίνητα, ελικόπτερα, αεροπλάνα και διαστημόπλοια, δεν μπορούμε να μάθουμε όσα χρειαζόμαστε για την τεχνολογία, δεν μπορούμε δηλαδή να κατανοήσουμε την λογική της συγκρότησης των κοινωνιών μας. Για να μάθουμε για την τεχνολογία πρέπει να προσέξουμε πως εκδιώχθηκε τελικά μια μηχανή τσαλακωμένη από την πίσω πόρτα, πρέπει να ξεφύγουμε από το πόσο αγέρωχη παρουσιάστηκε αρχικά κατά την τελετή της υποδοχής της από την κεντρική είσοδο. Δεν φτάνει η μελέτη της στιγμής της εφεύρεσης, είναι απαραίτητη και η μελέτη της ιστορίας της τροποποίησης στη χρήση. Κι αυτή είναι πάντοτε μια ιστορία αστάθμητη, ενίοτε και μια ιστορία πλήρους αντιστροφής της χρήσης που προϋπέθετε η εφεύρεση. Αντιγράφω ενδεικτικά μια παράγραφο για τη χρήση λεωφορείων από το πολύτιμο βιβλίο του Κώστα Μανωλίδη, καθηγητή αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας (Εδαφολόγιο: κείμενα για την ύλη της αρχιτεκτονικής, νήσος, 2017, σελίδα 106):
«Στο σπαραγμένο Χαλέπι, η πόλη κρύβει σκόπευτρα έτοιμα να θερίσουν ανύποπτες ζωές. Για να κερδίσουν μια ανάσα προστατευμένου χώρου, για να ανακόψουν την τροχιά των μακρινών βλημάτων, οι Σύριοι στήνουν παλιά λεωφορεία όρθια στη μέση ρημαγμένων βουλεβάρτων. Το όχημα, αλλάζοντας προσανατολισμό στον χώρο, αλλάζει φύση και γίνεται πύργος από χάλυβα που κλείνει τη ζωτική διέξοδο του δρόμου. Γυρνάει έτσι το βιομηχανικό κατασκεύασμα σε αρχαϊκή οχύρωση. Ακινητοποιείται, και επιστρέφει σε μια πιο στοιχειώδη υπόσταση: από μηχανή μετακίνησης γίνεται οικοδόμημα. Σαν να γυρεύει μ’ αυτήν του τη μεταστροφή να αφοπλίσει και συμβολικά ή να ξορκίσει και την τεχνολογία την αθέατη των φονικών εργαλείων».
Για την εικόνα του κειμένου, βλέπε http://english.alarabiya.net/en/media/digital/2015/03/17/Amazing-images-show-bus-barricades-used-in-Syria.html
