Το αθέατο μνημόνιο της τεχνολογικής καθημερινότητας

0

γράφει ο Τέλης Τύμπας

Το Olympia του πατέρα και του θείου μου ήταν ένα αυτοκίνητο της δεκαετίας του 1960 που κόπιασαν πολύ να αποκτήσουν. Ειδικεύονταν σε ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά κυκλώματα και το κατάλληλο αυτοκίνητο θα έκανε καλή εντύπωση στους υποψήφιους πελάτες τους. Ας μη ξεγελάει το αρχαιοελληνικό όνομα. Ήταν ένα γερμανικό Opel, όπως και το πρώτο τους Opel Olympia, το οποίο αγόρασαν την πρώτη δεκαετία μετά τον πόλεμο. Στον οποίο είχαν και οι δύο χάσει στενούς συγγενείς και αγαπημένους φίλους από την πείνα που ακολούθησε τη γερμανική κατοχή. Και το γαλλικό δικό μου αυτοκίνητο είναι και γερμανικό, λόγω συμμετοχής της γαλλικής κατασκευάστριας εταιρείας σε κοινοπραξία στην οποία συμμετέχει και η Opel. Η μία και μοναδική αεροπορική εταιρεία της Ελλάδας, με το όνομα του Αρχιπελάγους (Aegean) στα φτερά της, είναι μέλος διεθνούς επιχειρηματικής συμμαχίας στην οποία δίνει τον τόνο η γερμανική Lufthansa. Το αεροδρόμιο-κόμβος της χώρας, το οποίο φέρει το όνομα του πιο ισχυρού πολιτικού διαπραγματευτή της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας (Venizelos), είναι κατασκευή και πεδίο νομής της γερμανικής Hochtief. Γερμανική και η καφετιέρα Siemens, με την οποία ξεκινάει η μέρα σε κάθε σπίτι. Γερμανικής τεχνολογίας και κάποιες ακόμη συσκευές σε αρκετά σπίτια, από το πλυντήριο Bosch μέχρι την ηλεκτρική σκούπα Miele. Πολλές επιπλέον συσκευές είναι προϊόντα των ανά τον κόσμο εταίρων των γερμανικών εταιρειών, από την Ελλάδα μέχρι την Κίνα. Εταίρων που εξασφαλίζουν παραγωγή με χαμηλά μεροκάματα και υψηλά κέρδη για το κεφάλαιο. Το γερμανικό, το κινέζικο, το ελληνικό. Ένα βαθύ και γενικευμένο μνημόνιο τεχνολογικής καθημερινότητας.

Ένα μνημόνιο αθέατο, καθώς δεν έτυχε ποτέ μιας πρόσκλησης σε συλλαλητήριο, μιας πορείας, μιας συγκέντρωσης σε πλατεία. Που δεν ήλθε με μια υπογραφή σε ένα χαρτί, που δεν θα φύγει σχίζοντας αυτό το χαρτί. Που δεν αμφισβητήθηκε με την κρίση του Μνημονίου των ημερών μας. Δεν είχε άλλωστε, όπως είδαμε στην τυπική ιστορία με το Opel Olympia, αμφισβητηθεί ούτε λόγω της κρίσης που ακολούθησε τη γερμανική κατοχή της χώρας κατά τη δεκαετία του 1940. Επειδή η ορατή πολιτική είναι μία μόνο συνιστώσα της συγκρότησης του κοινωνικού. Σημαντική, αλλά όχι αποκομμένη από την πολιτική που εντυπώνεται στην τεχνολογία, πολιτική που καθίσταται αόρατη μέσω του φετιχισμού για την τεχνολογία. Κι όπως μας έδειξε ο αξεπέραστος Μαρξ, αδιαίρετα Εβραίος και Γερμανός, η αόρατη αυτή πολιτική της τεχνολογίας είναι, σε τελευταία ανάλυση, η καθοριστική. Επειδή με τον φετιχισμό για την τεχνολογία αποκρύπτεται η κρίσιμη διάκριση, αυτή μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Για να υπερτονίζονται έτσι διακρίσεις που διαιρούν τον κόσμο της εργασίας, τοποθετώντας τελικά απέναντι γερμανούς, κινέζους και έλληνες εργάτες.

Ιστορικός της τεχνολογίας, πανεπιστημιακός

Άφησε σχόλιο