Η διαμαρτυρία ενός πρόσφυγα στην είσοδο της ΒΙΑΛ θυμίζει το βασικότερο πρόβλημα: τον εγκλωβισμό χιλιάδων ανθρώπων στα νησιά του Αιγαίου, στα σύνορα της «Ευρώπης-Φρούριο». Και το μήνυμά του: «Freedom costs very expensive».
O Mοχάμεντ είναι πάντα γελαστός όταν τον συναντάς στη Σούδα, και πάντα κρατάει το πλακάτ που βλέπετε παραπάνω και γράφει: «Είμαι εδώ από τις 20 Μαρτίου. 9 μήνες. Πόσο ακόμα θα περιμένω;». Κάθε μέρα πηγαίνει στη ΒΙΑΛ και κρατώντας τα χαρτόνια του αναδεικνύει το ζήτημα.
Αυτές οι λέξεις συμπυκνώνουν το σοβαρότερο ζήτημα για όλους τους πρόσφυγες στη Χίο, αλλά και τη Λέσβο, τη Σάμο και τα άλλα νησιά του Αιγαίου, που παλεύουν κοντά δέκα μήνες τώρα με τη ζέστη, το κρύο, το χιόνι, τον αέρα, τις ανεπαρκείς συνθήκες διαβίωσης, την έλλειψη ζεστού νερού, την αναμονή στις ουρές για κάθε χρειαζούμενο, τις διακοπές ρεύματος, την εχθρική στάση των κοινωνιών, τις φασιστικές επιθέσεις και, πάνω απ’ όλα, την ατέλειωτη αναμονή για τις συνεντεύξεις ασύλου, την ευρωπαϊκής έμπνευσης γραφειοκρατία που τσακίζει ψυχές και σώματα.
Ο Μοχάμεντ πήγαινε κάθε μέρα στη ΒΙΑΛ κρατώντας το πλακάτ της απογοήτευσής του. Από χθες αποφάσισε να κοιμάται, παρά τις χαμηλές θερμοκρασίες της εποχής, έξω από την πύλη αυτής της ημι-ανοιχτής φυλακής, που βρίσκεται πάνω στη μεγάλη φυλακή για 3.500 ανθρώπους που είναι πλέον η Χίος, για να δυναμώσει τη διαμαρτυρία του.
Οι αβάσταχτοι δέκα μήνες
Η κατάσταση των προσφύγων στα νησιά του Βορ. Αιγαίου έχει αλλάξει ελάχιστα από τότε, στις 20 Μαρτίου του 2016, που, με βάση την απάνθρωπη «Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας» η Ευρώπη ύψωσε ένα ακόμα φράχτη στο Αιγαίο. Μερικές εκατοντάδες πρόσφυγες, κυρίως ευάλωτες περιπτώσεις, έχουν μετακινηθεί με νόμιμο τρόπο στην ενδοχώρα, αντιμετωπίζοντας προβλήματα στέγασης, αρκετοί έχουν βρει παράνομους τρόπους να μπουν στο καράβι και να μεταβούν στην ενδοχώρα, μερικές δεκάδες έχουν καταφέρει να μεταβούν στην Ευρώπη και να συνεχίσουν εκεί την Οδύσσειά τους.
Στα νησιά όμως, στη ΒΙΑΛ και τη Σούδα, τη Μόρια και το Καρά Τεπέ, το χοτσποτ της Σάμου, χιλιάδες περιμένουν ακόμα την πρώτη συνέντευξη για το άσυλο. Οσοι «τυχεροί» την έχουν δώσει ήδη, περιμένουν την πολυπόθητη απάντηση και όσοι την έλαβαν, ζητάνε από εθελοντές και δικηγόρους να τους τη μεταφράσουν καθώς είναι γραμμένη εις άπταιστον ελληνικήν. Στα αγγλικά αναγράφεται μόνο πως «εντός 5 ημερών έχετε δικαίωμα να υποβάλλετε ένσταση». Και μετά, ξανά αναμονή για την απάντηση, ουρές για το φαγητό, κρύο στα ακατάλληλα καταλύματα.
Και μαζί, απελάσεις – που αναμένεται να ενταθούν με βάση το «σχέδιο δράσης» που ήρθε να …διαφημίσει στη Χίο προ ημερών ο Ευρωπαίος συντονιστής για την εφαρμογή της συμφωνίας. «Λίγες» ως τώρα, «μερικές μόνο εκατοντάδες», αλλά μιλάμε για ζωές και ανθρώπους, οπότε οι αριθμητικοί προσδιορισμοί δεν έχουν και πολλή αξία. Και διαμαρτυρίες: σαν εκείνη του Αιγύπτιου Μοχάμεντ Α. στη Λέσβο, που διανύει σήμερα την 37η ημέρα απεργίας πείνας, ζητώντας να μην εκδοθεί στη χώρα του, όπου τον περιμένει σκληρή μεταχείριση λόγω της αντίθεσής του στο καθεστώς (το συγκλονιστικό γράμμα του εδώ).
Freedom costs very expensive
Αυτή τη φράση επανέλαβε δυο φορές ο Mοχάμαντ σε μια πρώτη επικοινωνία που είχαμε μαζί του ηλεκτρονικά: «Η ελευθερία κοστίζει πολύ ακριβά». Χθες, Τρίτη, κοιμήθηκε έξω από τη ΒΙΑΛ, με τις θερμοκρασίες στο νησί γύρω στους 5 βαθμούς Κελσίου, και το ίδιο θα κάνει και σήμερα, και αύριο.
H βάρκα του περάσματος του Αιγαίου και οι λέξεις «Περιμένοντας… Μη καλοδεχούμενοι – Ανοίξτε το μυαλό, την καρδιά, τα σύνορα», στο «τρίπτυχο» του Μοχάμεντ.
Και η απάντηση της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας στον σύριο πρόσφυγα, με κόκκινα κεφαλαία γράμματα: «Απαγορεύεται η κυκλοφορία εκτός Χίου».
Ωστόσο, ο Μοχάμαντ δεν ζητά οίκτο, ούτε λύπη. Και συνεχίζει να χαμογελά, και κάποιοι από τους ανθρώπους που στέκονται αλληλέγγυοι δίπλα του τραγουδούν μαζί του το Imagine:
(και το κείμενο μιας από τις συμμετέχουσες, εδώ)
Ίσως η καλύτερη απάντηση στην απανθρωπιά των ημερών.
