Οι νικητές των πρώτων βραβείων Natura 2000 ανακοινώθηκαν σε τελετή στις Βρυξέλλες προχθες βράδυ. Οι νικητές έλαβαν τα βραβεία από τον επίτροπο Περιβάλλοντος, κ. Janez Potočnik, καθώς και από τα μέλη της κριτικής επιτροπής απονομής.
«Τα πιο θερμά μου συγχαρητήρια σε αυτούς τους άξιους νικητές!», δήλωσε ο επίτροπος κ. Potočnik. «Χάρη στις άοκνες προσπάθειες των ατόμων που εργάζονται για τις περιοχές και στις περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000, το τεράστιο δίκτυό μας προστατευόμενων ζωνών εξελίσσεται σε πραγματική επιτυχία για την ευρωπαϊκή συνεργασία. Τα εν λόγω βραβεία προβάλλουν ορισμένα παραδείγματα από το σημαντικό έργο που πραγματοποιείται σε όλη την ΕΕ από τους διαχειριστές των περιοχών του δικτύου, τις δημόσιες αρχές, τις οργανώσεις και τους εθελοντές διατήρησης της φύσης, τους γεωργούς, δασοκόμους, τους κυνηγούς και τους αλιείς, τους επιστήμονες, τους καθηγητές και από πολλούς άλλους. Αυτή είναι η ημέρα τους, και τους αξίζει ιδιαίτερα η επιτυχία αυτή.»
Το Natura 2000 είναι ένα δίκτυο με περισσότερες από 27 000 προστατευόμενες περιοχές που καλύπτουν το 18 % της χερσαίας έκτασης της ΕΕ και το 4 % των θαλάσσιων περιοχών, με στόχο την προστασία και την ενίσχυση της φυσικής κληρονομιάς της Ευρώπης. Τα εν λόγω βραβεία αναγνωρίζουν την αριστεία στη διαχείριση περιοχών του δικτύου Natura 2000 και επιδεικνύουν την αξία του δικτύου για τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες. Για να αντικατοπτρίζουν το ευρύ φάσμα των εργασιών που πραγματοποιούνται σε όλο το δίκτυο Natura 2000, τα βραβεία κατανέμονται σε πέντε κατηγορίες: διατήρηση της φύσης, κοινωνικο-οικονομικά οφέλη, επικοινωνία, συγκερασμός συμφερόντων-αντιλήψεων και δικτύωση και διασυνοριακή συνεργασία.
Από την Ελλάδα υπήρχαν 2 υποψηφιότητες (Αναδάσωση του βουνού Πάρνωνα και Διαχείριση Μικρής Πρέσπα) που έφθασαν μέχρι την τελική διαδικασία επιλογής, χωρίς όμως να καταφέρουν να κερδίσουν την πρώτη θέση. Στη Χίο υπάρχουν περιοχές στο βόρειο τμήμα του νησιού που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000. Δυστυχώς δεν έχουν τύχει ανάδειξης και αξιοποίησης από τις τοπικές αρχές, ενώ η ελλιπής προστασία τους τις καθιστά ευάλωτες σε πρακτικές υποβάθμισης.
… και οι νικητές είναι…
Το βραβείο για την κατηγορία «Διατήρηση της φύσης» απονεμήθηκε σε ένα σχέδιο για τη διάσωση του βασιλαετού στο Sakar, Βουλγαρία. Χάρη στις προσπάθειες της ομάδας του σχεδίου και τη συνεργασία μεταξύ φορέων διατήρησης της φύσης και ιδιωτικών εταιρειών, ο τοπικός πληθυσμός αυτού του παγκοσμίως απειλούμενου είδους γλύτωσε από το χείλος της εξαφάνισης. Σε συνεργασία με επιχειρήσεις στον τομέα της ενέργειας με στόχο τη μόνωση επικίνδυνων ηλεκτρικών γραμμών και την ταφή εναέριων καλωδίων, το έργο συνέβαλε με επιτυχία στην εξάλειψη του κινδύνου ηλεκτροπληξίας, ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτό το είδος αρπακτικού πτηνού.
Ένα έργο στη Sighișoara-Târnava Mare, Ρουμανία κέρδισε το βραβείο στην κατηγορία «Κοινωνικο-οικονομικά οφέλη» με ένα εντυπωσιακό παράδειγμα του Natura 2000 που παρείχε οικονομική ανάπτυξη και βιώσιμο βιοπορισμό στις αγροτικές περιοχές. Το σχέδιο επιτρέπει στους γεωργούς να έχουν μια καλύτερη ζωή εκμεταλλευόμενοι βιώσιμα μια υψηλής φυσικής αξίας γη, ενώ παράλληλα, συμβάλλουν στη διατήρηση ενός μοναδικού τοπίου με πλούσια βιοποικιλότητα. Χάρη στο έργο αυτό, 2 300 αγροτικές οικογένειες στην περιοχή δημιουργούν εισόδημα άνω των 2,5 εκατ. ευρώ ετησίως, και παρόμοιες ιδέες εφαρμόζονται τώρα σε άλλα τμήματα της Ρουμανίας.
Το βραβείο στην κατηγορία «Επικοινωνία» απονέμεται στο Raná-Hrádek στην Τσεχική Δημοκρατία για την προώθηση της προστασίας των ξηρών λειμώνων στην περιοχή Louny. Η εκδήλωση ο «Εορτασμός της στέπας» προσελκύει 1000 άτομα κάθε χρόνο τον Μάιο, και ένας ετήσιος καλλιτεχνικός διαγωνισμός βοηθά ώστε τα παιδιά να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο για θέματα που αφορούν την προστασία της φύσης. Το έργο αυξάνει την ευαισθητοποίηση των πολιτών της ΕΕ σχετικά με την αξία της φυσικής κληρονομιάς.
Το βραβείο της κατηγορίας «Συγκερασμός συμφερόντων/αντιλήψεων» απονεμήθηκε σε έργο στην περιοχή Vijvergebied van Midden Limburg στο Βέλγιο. Ιδιοκτήτες γης, οργανώσεις για την προστασία της φύσης και αρχές — που κάποτε διαφωνούσαν σχετικά με το θέμα διατήρησης της φύσης — συνεργάζονται πλέον για τη διατήρηση και τη διαχείριση των υγροτόπων, χάρη σε μια καινοτόμο προσέγγιση, η οποία συνδυάζει την οικονομία, την οικολογία και την εκπαίδευση.
Το βραβείο «Δικτύωση & διασυνοριακή συνεργασία» απονέμεται σε ένα τεχνικό δίκτυο συνεργασίας στην Ισπανία για την ανάπτυξη προτύπων ποιότητας για τη διαχείριση και τη δημιουργία ενός ιστοτόπου αναφοράς για την κατάσταση του δικτύου Natura 2000 στην Ισπανία. Το Rebollar de Navalpotro στη Γκουανταλαχάρα είναι μια περιοχή στην οποία οι ενέργειες αυτές έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία, και δείχνει τον τρόπο με τον οποίο το δίκτυο Natura 2000 είναι τόσο ένα δίκτυο των ειδών και ενδιαιτημάτων όσο και ένα δίκτυο των ανθρώπων.
Ιστορικό
Οποιοσδήποτε συμμετέχει άμεσα στο δίκτυο Natura 2000 — επιχειρήσεις, αρχές, ΜΚΟ, εθελοντές, ιδιοκτήτες γης, εκπαιδευτικά ιδρύματα ή άτομα — μπορούσε να υποβάλει αιτήσεις για το βραβείο αυτό, και απεστάλησαν συνολικά 163 αιτήσεις από ολόκληρη την Ευρώπη. Από αυτές τις αιτήσεις καταρτίστηκε ένας περιορισμένος κατάλογος με 22 αιτήσεις που υποβλήθηκε σε κριτική επιτροπή υψηλού επιπέδου, η οποία στη συνέχεια επέλεξε τον νικητή κάθε κατηγορίας.
Μετά από το έντονο ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε για το βραβείο αυτό, την ποιότητα των αιτήσεων που υποβλήθηκαν και τη σημασία της προβολής του φανταστικού έργου διατήρησης της φύσης που πραγματοποιείται σε όλη την Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να καθιερώσει ως ετήσια εκδήλωση την απονομή των συγκεκριμένων βραβείων.