Έρχονται στη Χίο για να μας ταξιδέψουν με τα παραμύθια τους. Η Πέγκυ Καραγιάννη, η Βιργινία Κοκκίνου και η Καλλιόπη Λιαδή, τα 3 μέλη της ομάδας αφήγησης «Χείλια… λένε παραμύθια», θα παρουσιάσουν σε χωριά και στη χώρα της Χίου, γνωστά και άγνωστα παραμύθια της προφορικής παράδοσης, διανθισμένα με τους ήχους μικρών μουσικών οργάνων και κεφάτα μελωδικά τραγούδια.
Λίγο πριν να ξεκινήσουν την περιοδεία τους για να «παραμυθιάσουν» ντόπιους και επισκέπτες, μίλησαν στην «Α» για τη σημασία των παραμυθιών, εξήγησαν γιατί επέλεξαν την αφήγηση παραμυθιών ως τρόπο έκφρασης και επικοινωνίας και εξέφρασαν την επιθυμία η ομάδα τους να συμβάλει στην διάσωση μικρών διαμαντιών της προφορικής λαϊκής παράδοσης της Ελλάδας και άλλων λαών.
Πώς βρεθήκατε σαν ομάδα;
Καλλιόπη: Μαθητεύσαμε και οι τρεις στο διετές πρόγραμμα της Σχολής Αφηγηματικής Τέχνης του Κέντρου Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών. Μοιραστήκαμε έντονες μαγικές στιγμές, ανακαλύψαμε παραμύθια, μύθους και παραμυθάδες, αλλά και την αγωνία να δημιουργήσουμε εικόνες με τις λέξεις, συγκινηθήκαμε με τη δύναμη του λόγου. Έτυχε – και ίσως να μην έτυχε – και έγινε η πρόταση να πούμε παραμύθια, και οι τρεις μαζί, την κατάλληλη στιγμή.
Πέγκυ: Από τότε γίναμε ομάδα που συνεχίζει και προχωρά με ενθουσιασμό και ανακαλύπτουμε τον κόσμο των παραμυθιών, σαν σύνολο και σαν μονάδες.
Βιργινία: Και ονομαστήκαμε «Χείλια..λένε παραμύθια». Έτσι ένα καραβάκι φέρνει στα χείλια μας χιλιάδες παραμύθια κι εμείς ταξιδεύουμε μαζί τους και με όσους έρχονται να τα ακούσουν.
Γιατί διαλέξατε τον δρόμο των παραμυθιών;
Πέγκυ: Τον δρόμο των παραμυθιών δεν τον διάλεξα με την λογική. Δεν είπα, να τώρα θα γίνω παραμυθού. Σ ένα εντελώς ασυνείδητο κομμάτι μου ένιωθα ότι αυτός είναι ο δρόμος προς την ευτυχία. Μέχρι την στιγμή που μπήκε η αφήγηση στην ζωή μου, αν και μεγάλη γυναίκα με τρία παιδιά, έλεγα δεν ξέρω τι θα γίνω όταν μεγαλώσω. Τώρα ξέρω τι είναι αυτό που με κάνει χαρούμενη, συγκινητικά πλήρης, δημιουργική και καλύτερο άνθρωπο.
Βιργινία: Το παραμύθι μπήκε στη ζωή μου ξαφνικά σε μια περίοδο αναζήτησης και ανάγκης για αλλαγή. Ήρθε για να ανακαλύψω ότι μέσα από αυτό μπορώ να μιλάω για πράγματα και σύμβολα που με τον απλό πεζό λόγο δεν λέγονται, για να μαθαίνω στα παιδιά μου, και όχι μόνο, τη σοφία της ζωής. Τα παραμύθια με έναν περίεργο τρόπο με βοηθάνε να δω τη ζωή πιο ρεαλιστικά.
Καλλιόπη: Παρομοίως, επέλεξα να μπω στον κόσμο των παραμυθιών σε μια περίοδο που αναζητούσα διεξόδους δημιουργικές και επικοινωνιακές αλλά και υπαρξιακές. Πάντα με γοήτευαν τα παραμύθια, σαν παιδί και σαν ενήλικα. Αρκετές φορές έκανα δώρο σε φίλους ένα παραμύθι. Τώρα έχω τη μεγάλη ευθύνη να παραδώσω τα παραμύθια που επιλέγω. Για εμένα είναι ένας δρόμος γνώσης και ενδοσκόπησης, έκθεσης και προσφοράς, αλληλοκατανόησης και συντροφικότητας, εγκράτειας και ελευθερίας. Μάλλον, λοιπόν, τα επέλεξα γιατί σε έναν τέτοιο δρόμο ήθελα να βαδίσω.
Τι προσφέρουν τα παραμύθια στον σύγχρονο άνθρωπο;
Πέγκυ: Παραμύθι – Παραμυθούμαι δηλαδή δίνω θάρρος, προτρέπω, παρηγορώ ανακουφίζω. Το παραμύθι είναι ένα παράθυρο στην φαντασία, προσφέρει παρηγοριά, ελπίδα, απαντά στις αντιφάσεις της ζωής μας, μας δίνει την ευκαιρία να υπερβούμε τον ασφυκτικό ρυθμό και τον στείρο ρεαλισμό της ζωής μιας σύγχρονης κοινωνίας. Είναι ένας ονειρικός κόσμος που εκεί όλα επιτρέπονται, όλα εξηγούνται και μ έναν τρόπο δικαιώνονται.
Στη σημερινή εποχή που κυριαρχεί η ψηφιακή ψυχαγωγία, υπάρχει χώρος για τα παραμύθια;
Βιργινία: Πάντα υπάρχει χώρος για ένα παραμύθι. Παραμύθι σημαίνει παρηγοριά και πότε οι άνθρωποι δεν το είχαν αυτό ανάγκη; Παραμύθι σημαίνει ταξίδι στον δικό μας πολιτισμό, στις ρίζες μας μα και σε κόσμους μακρινούς, σε άλλους πολιτισμούς. Και ποιος άνθρωπος δεν έχει ανάγκη να νιώσει ότι ανήκει κάπου μα και συνάμα ότι είναι κομμάτι ενός μεγάλου μικρού κόσμου; Παραμύθι όμως σημαίνει και εικόνες, μοναδικές για τον καθένα. Και ειδικά σήμερα, που ο κόσμος περιβάλλεται από την παντοδυναμία της έτοιμης εικόνας, είναι μαγικό το πως ανακαλύπτει κανείς πόσο δυνατές εικόνες μπορεί να πλάσει μόνος του. Αρκεί να δώσει μια ευκαιρία και να ακούσει με το μυαλό και την καρδιά.
Καλλιόπη: Η ψηφιακή ψυχαγωγία απαιτεί και εξαιρετικά γρήγορες ταχύτητες, θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι και ανταγωνιστική ή επιθετική σε σχέση με τους ρυθμούς που ο ανθρώπινος εγκέφαλος επεξεργάζεται και αποκωδικοποιεί τα ερεθίσματα που λαμβάνει. Αντίθετα, στον προφορικό λόγο, στην αφήγηση, ο χρόνος εξαρτάται από τη σχέση που δημιουργείται ανάμεσα στον αφηγητή και το κοινό, στην επιλογή που κάνει ο πρώτος να μείνει περισσότερο ή λιγότερο στην περιγραφή μιας σκηνής ή μίας εικόνας. Υπάρχουν παύσεις. Όσο οι άνθρωποι είμαστε ανοιχτοί σε αυτές τις «ομιλούσες» παύσεις, τόσο τα παραμύθια έχουν τον χώρο τους.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας παιδικό παραμύθι;
Πέγκυ: Όταν ήμουν μικρή είχα φόβο απέναντι στα μαγικά παραμύθια, δεν τ’ απολάμβανα, δεν τα καταλάβαινα. Ίσως είναι και ο λόγος που άργησα να τα πλησιάσω. Σαν παιδί έβρισκα παρηγοριά και χαρά στην λογοτεχνία και στο θέατρο. Μπαίνοντας στην Σχολή αφηγηματικής τέχνης, θυμάμαι ότι τον πρώτο χρόνο συνέχεια έκλαιγα όταν άκουγα μαγικά παραμύθια κυρίως από την Ανθή Θάνου. Η Βιργινία πάλι, είναι ένας άνθρωπος που με βοήθησε να δω την ομορφιά των μαγικών παραμυθιών. Και τώρα πια η δύναμη τους, λέω, πως μόνο καλό μου κάνουν. Αν πρέπει να διαλέξω ένα παραμύθι αυτό είναι το Χρυσό Βεργί.
Καλλιόπη: Σαν παιδί, Οι δώδεκα βασιλοπούλες που χόρευαν. Τώρα, Το όνειρο του Γιόμο και Ο βασιλιάς με το δέντρο στην καρδιά…
Βιργινία: Η Τοσοδουλα.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Πέγκυ: Να μπορώ να λέω παραμύθια μέχρι τα βαθιά γεράματα και επειδή αγαπώ και πιστεύω πολύ την ομάδα μας ονειρεύομαι όλοι οι άνθρωποι έστω και μια φορά να έχουν ακούσει ένα παραμύθι από τα Χείλια …λένε παραμύθια.
Καλλιόπη: Τα μελλοντικά μας σχέδια είναι να μοιραστούμε τα παραμύθια μας με όσο γίνεται περισσότερους ανθρώπους όλων των ηλικιών, να νιώθουμε ότι τους ανοίξαμε παράθυρα να δουν τον κόσμο των παραμυθιών μας και τους ήρωες τους. Να αισθανθούμε ότι τους δώσαμε δύναμη και ελπίδα…
Βιργινία: …χαρά και παρηγοριά! Ένας από τους στόχους μας αλλά και επιθυμία μας είναι να βάλουμε την αφήγηση στα σχολεία. Να φέρουμε τα παιδιά κοντά σε αυτήν την αρχέγονη μορφή τέχνης και να τους μάθουμε ότι παραμύθι δεν είναι μόνο η κοκκινοσκουφίτσα, η χιονάτη και ο κακός λύκος, ότι υπάρχουν αμέτρητοι θησαυροί στην προφορική λαϊκή παράδοση της Ελλάδας αλλά και όλων των λαών.
Το πρόγραμμα παραστάσεων σε Χίο και Οινούσσες
Το παραμυθένιο ταξίδι ξεκινάει τη Δευτέρα 7 Αυγούστου, στις 8:00μ.μ., στην παραδοσιακή πλατεία των Αμάδων, με «Μια κατσαρόλα παραμύθια» γεμάτα περιπέτειες, μαγικούς βοηθούς, γεύσεις, καρυκεύματα και γλυκές μελωδίες! Τη βραδιά συνδιοργανώνουν το Δίκτυο Α.Μ.Α.Δ.Ε.Σ. και ο Μορφωτικός – Εκπολιτιστικός Σύλλογος «Οι Αμάδες» που μας καλούν, λίγο πριν βγει το ολόγιομο φεγγάρι του Αυγούστου, να απολαύσουμε τα παραμύθια στη δροσιά του πλατάνου, κερνώντας μας σπιτική βυσσινάδα, κρασί και σούμα. (Είσοδος 5 ευρώ)
Την Τρίτη 8 Αυγούστου, στις 8:00 μ.μ., στη γοητευτική Βολισσό, οι τρεις αφηγήτριες θα αφηγηθούν παραμύθια για τη φύση με τίτλο «Αηδονάκι λάλησε» στην όμορφη πετρόχτιστη αυλή του Κτήματος Κεφάλα, σε μια βραδιά που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βολισσού «Ο Όμηρος» που θα κεράσει δροσερή μανταρινάδα. (Είσοδος 5 ευρώ)
Την Τετάρτη 9 Αυγούστου, στις 7:00 μ.μ., το «Αηδονάκι» θα ταξιδέψει στις πανέμορφες Οινούσσες και η Αίθουσα Σ.Φ.Ο.»Μαρίας Π. Λαιμού» θα γεμίσει με παραμύθια και λαλίσματα για τη φύση. Τη βραδιά διοργανώνει ο Σύλλογος «Φίλοι Οινουσσών». (Είσοδος ελεύθερη)
Την Πέμπτη 10 Αυγούστου, στις 7:30 μ.μ. στη φιλόξενη αυλή του ξενοδοχείου Αλμυρίκι, στο Λιθί, θα μαγειρέψουμε και θα απολαύσουμε όλοι μαζί «Μια κατσαρόλα παραμύθια» κοντά στην αμμουδιά και τα αλμυρίκια, λίγο πριν το δειλινό χρωματίσει τον ορίζοντα. (Είσοδος ελεύθερη)
Την Παρασκευή 11 Αυγούστου, στις 7:30 μ.μ., στα Νένητα, στη δροσερή βεράντα του πολιτιστικού κέντρου Νενήτων, την αφήγηση («Αηδονάκι λάλησε») θα ακολουθήσει εργαστήριο χειροτεχνίας. Tη βραδιά διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Νενήτων «Η Βοκαριά». (Είσοδος ελεύθερη)
Η ομάδα «Χείλια λένε παραμύθια» θα συμμετέχει επίσης στα εκπαιδευτικά προγράμματα της Βιβλιοθήκης Κοραή, την Τρίτη 8 Αυγούστου, 11:00 π.μ. – 12:30 μ.μ., με την αφηγηματική ενότητα «Παραμύθια μαγικά που ορίζει η καρδιά», με ήρωες που τολμούν και ακολουθούν την καρδιά και τα όνειρα τους.
